Suleyman Celebı, Vesıletu'n-Necât and The Mawlid Tradıtıon as a National and Cultural Value: a Case Study on Turkish University Students

Yıl 2022, Cilt: 62 Sayı: 2, 605 - 620, 30.12.2022

Süleyman Doğan , Lütfullah Çelikten

https://doi.org/10.26650/TUDED2022-1182704

Öz

This research paper aims to determine the opinions of Turkish university students about the tradition of mawlid literature, and in particular, Süleyman Çelebi’s Vesîletü’n-Necât, an important work in Islamic Turkish literature. The study group of the research consists of university students studying in different faculties in the 2021- 2022 academic year. The research was designed as a phenomenological research. An interview form consisting of open-ended questions was used as a data collection tool in the research. The results show that the university students have a command of the mawlidt tradition, and in particular Süleyman Çelebi and his work Vesîletü’n-Necât, and see them as holding an important status in Turkish culture. It can be said that students know Süleyman Çelebi and his work in both literary and socio-cultural terms, are aware of the purpose of its writing, and see these two names as important in the Turkish-Islamic world. However, there were also students who had never encountered Süleyman Çelebi, Vesîletü’n-Necât or attended a mawlid ceremony. Therefore, it is proposed to carry out various activities for the recognition, promotion and survival of Süleyman Çelebi, the pioneer of this tradition, and his work Vesîletü’n-Necât.

Anahtar Kelimeler

University Students, Mawlid Tradition, Süleyman Çelebi,, Vesîletü’n-Necât, Mevlit

Millî ve Kültürel Bir Değer Olarak Süleyman Çelebi, Vesîletü’n-Necât ve Mevlit Geleneği: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma

Öz

Mevlit geleneği, Türk-İslam coğrafyasında Hz. Peygamber’in doğumu ve peygamber sevgisinin bir nişanesi olarak dinî hayatın ayrılmaz parçalarından birisidir. Süleyman Çelebi tarafından yazılan ve halk tarafından daha çok “Mevlit” olarak bilinen ve asıl ismi “Vesîletü’n-Necât” olan eser, mevlit geleneğinin en çok beğenilen, sevilen ve okunan eserlerinden birisidir. Bu araştırmada, toplumun genç ve aydın kuşağını oluşturan üniversite öğrencilerinin İslami Türk Edebiyatının önemli isimlerinden Süleyman Çelebi ve eseri Vesîletü’n-Necât özelinde mevlit geleneği hakkındaki görüşlerini tespit etmek amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2021- 2022 öğretim yılında farklı fakültelerde öğrenim gören üniversite öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırma nitel araştırma desenlerinden olgu bilim araştırması olarak tasarlanmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak açık uçlu sorulardan oluşan görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmada ulaşılan sonuçlara göre üniversite öğrencilerinin Türk kültüründe önemli bir yeri bulunan Süleyman Çelebi ve onun eseri Vesîletü’n-Necât özelinde mevlit geleneğine hâkim oldukları görülmüştür. Öğrencilerin hem edebî hem de sosyo-kültürel anlamda Süleyman Çelebi ve eserini bildikleri, yazılış amacının farkında oldukları ve bu iki ismi Türk – İslam dünyasının bir değeri olarak gördükleri söylenebilir. Bununla birlikte hayatlarında Süleyman Çelebi, Vesîletü’n-Necât ve mevlit törenleri ile hiçbir şekilde karşılaşmamış öğrencilerin de bulunduğu görülmüştür. Bu vesileyle bu geleneğin öncüsü Süleyman Çelebi ve eseri Vesîletü’n-Necât’ın tanınması, tanıtılması ve yaşatılmasına yönelik çeşitli faaliyetlerin gerçekleştirilmesi önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Süleyman Çelebi, Vesîletü’n-Necât, Mevlit, Mevlit Geleneği, Üniversite Öğrencileri

Kaynakça

• Akarpınar, R. B. (2006). Mevlid törenlerinin yapısı. Türkbilig, (12), 38-63. google scholar
• Akdağ, S. (2008). Süleyman Çelebi’nin Mevlid’i üzerine. Türkiye Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 36, 81-87. google scholar
• Aksoy, H. (2007). Eski Türk Edebiyatı’nda Mevlidler. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, (9), 323-332 . google scholar
• Alvan, T. ve Alvan, M.H. (2016). Saz ve söz meclisi. Şule Kitabevi, İstanbul. google scholar
• Creswell, J. W. (2013). Qualitative inquiry & resaerch design: Choosing among five approaches (Third edition). New York: Sage. google scholar
• Çapku, A. (2015). Süleyman Çelebi’nin Mevlid’ine felsefi bir bakış. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (2), 59-66. google scholar
• Doğanay, A. (2012). Değerler eğitimi. Cemil Öztürk (ed.), Sosyal Bilgiler Öğretimi, (ss. 225-256) içinde, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık google scholar
• Efe, A., (2009). Türk toplumunda mevlid merâsimlerinin yeri ve fonksiyonları. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 29, s.491-531. google scholar
• İzeti, M. (2007). Rumeli insanında Peygamber sevgisi ve Mevlid geleneği. Kara, M. ve Kemikli, B. (Ed.) Süleyman Çelebi ve Mevlid: Yazılışı, Yayılışı ve Etkileri (s. 345-351) içinde. Bursa: Osman Gazi Belediyesi Yayınları. google scholar
• Karataş, A. İ. (2008). Osmanlı toplumunda Hz. Peygamber sevgisinin tezahürü olarak kurulan mevlid vakıfları. İSTEM, 11, 47-77. google scholar
• Kemikli, B. (2018). Süleyman Çelebi ve Mevlid. İstanbul: Ketebe Yayınevi google scholar
• Kurt, A. O. (2006). Süleyman Çelebi’nin Mevlid’inde (Vesîletü’n-Necât) mitolojik unsurlar. EKEV Akademi Dergisi, 10(29), 179-190. google scholar
• Mermer, K. (2022). Kurucu bir metin olarak Mevlid’in (Vesîletu’n-Necât) kaynakları bakımından değerlendirilmesi, estetik değeri ve yeniden üretilebilirliği. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 63(1), 247-273. google scholar
• Metin, İ. (2020). “Türklerde Hz. Peygamber sevgisine bir örnek olarak Süleyman Çelebi’nin “Vesîletü’n-Necât” adlı eseri”. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 7, 1644-1672. google scholar
• Najmuldeeni, A. (2021).Dünden bugüne Mevlid’in tarihsel gelişimine yönelik bir değerlendirme. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 8(2), 711-723. google scholar
• Okiç, M. T. (1975). Çeşitli dillerde mevlidler ve Süleyman Çelebi mevlidinin tercemeleri. Atatürk Üniversitesi İslâmî İlimler Fakültesi Dergisi, 1, 17-78. google scholar
• Pala, İ. (2002). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü (6. Baskı). İstanbul: L&M Yayınları. google scholar
• Pekolcay, A.N. (2004). Mevlid. İslam Ansiplopedisi, cilt.29, Ankara google scholar
• Pekolcay, A.N. (2018) Mevlid / Süleyman Çelebi. İstanbul: Dergâh Yayınları. google scholar
• Taş, H. (2021). Mesnevi’de değerler ve Mesnevi’nin değerlere bakışı. Milli Eğitim Dergisi, 50(230), 745-767. google scholar
• Top, Y. (2017). Ayasofya Hatîbi Hamdullâh Hamdî (ÖH 983/1575)’nin Mevlûdü’n-Nebî’si. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 2(19), 345-432. google scholar
• Uraler, A. (2020). Mevlid geleneği: Ömrüne yemin olsun ki!. Hadis Tetkikleri Dergisi,18(1), 27-67. google scholar
• Yel, S. ve Aladağ, S. (2015). Sosyal Bilgiler’de değerlerin öğretimi. Sosyal Bilgiler Öğretimi. M. Safran (Ed.), 4.Baskı, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. google scholar
• Yeşil, R. ve Aydın, D. (2007). Demokratik değerlerin eğitiminde yöntem ve zamanlama. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 65-84. google scholar
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. google scholar