1930’LARDA İKTİSADİ DEVLETÇİLİK, ŞİLEPÇİLİĞİN GELİŞMESİ VE SOSYETE ŞİLEP T.A.Ş.’NİN KURULUŞU
Yıl 2014,
Cilt: 13 Sayı: 25-26, 27 - 49, 15.04.2016
Nurşen Gürboğa
,
Murat Koraltürk
Öz
Bu makale iktisadi devletçiliğin denizcilik sektöründeki yansımasını bir şilepçilik
şirketi olan Sosyete Şilep T.A.Ş.’nin kuruluşuna odaklanarak incelemeyi amaçlamaktadır.
Makale bu bağlamda 1930’larda denizcilik sektöründeki iktisadi geliş-
meleri ve hükümet ile armatörlerin şilepçiliğe artan ihtiyacı karşılama girişimlerini
tartışmaktadır.
Kaynakça
- Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA) Fon Kodu: 30..18.1.2, Tarih: 21.04.1938,Yer No: 83.34..6. Fon Kodu: 30..01.0.0, Tarih: 17.02.1939,Yer No: 110.694..1. Fon Kodu: 30..18.1.2, Tarih: 28.08.1939,Yer No: 88.84..13. Fon Kodu: 30..10.0.0, Tarih: 05.02.1941,Yer No: 170.182..3.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, Devre: II, Cilt: 6, 19.02.1340/1924. Devre: III, Cilt: 11, 11.05.1929. Devre: V, Cilt: 18, 26.05.1937. Devre: V, Cilt: 20, 08.11.1937.
- “Türkler ve Türk Şirketleri Tarafından İştirâ Olunan Sefâinin Gümrük Resminden İstisnâsına Dâir Kânun”, Resmi Ceride, Sayı: 62 (5 Mart 1340/1924), s.2.
- “Türkiye İskele ve Limanları Arasında Posta Seferleri Hizmetinin Devlet İdaresine Alınmasına Dair Kanun”, Resmi Gazete, Sayı: 2151 (17 Temmuz 1932), s.1721-1722.
- “Deniz Yolları İşletmeye Dair Kanun”, Resmi Gazete, Sayı: 2419 (5 Haziran 1933), s. 2617-2619.
- “Devlet Denizyolları ve Devlet Limanlan İşletme Umum Mü- dürlüklerinin Teşkilât ve Vazifelerine Dair Kanun”, Resmi Gazete, Sayı: 4234 (16 Haziran 1939), s. 11978-11980.
- “Devlet Denizyolları İşletme Umum Müdürlüğü 1939 Malî Yılı Bütçesinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”, Resmi Gazete, Sayı: 4472 (30 Mart 1940), s. 13565.
- 2inci 5 Yıllık Sanayi Planı, Başvekalet Matbaası, 1936. Ekonomi Bakanlığı’nın Parti Ekonomi Programına Göre Yaptığı İşler Hakkında Rapor, Ankara, 1935.
- İstanbul Limanı, İstanbul, Ekonomi Bakanlığı Yayını, 1935. Türk Ticaret Gemileri, İstanbul, İktisat Vekâleti Yayını, 1929.
- Cumhuriyet
- Deniz
- Altuğ, Ayet: Deniz Ulaştırması, İstanbul, D.Dz.Y. Basımevi, 1946.
- Arı, Kemal: “Mübadillerin Taşınması İşinin Türk Vapur Kumpanyalarına Verilmesi: Mübadele ve Ulusal Ekonomi Yaratma Çabaları”, Toplumsal Tarih, Sayı: 68 (Ağustos 1999), s. 12-17.
- Arı, Kemal: Türk Ticaret-i Bahriyesi ve Mübadele Gemileri, İzmir, Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi Yayınları, 2008.
- As, Efdal: Cumhuriyet Dönemi Ulaşım Politikaları (1923- 1960), Ankara, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, 2013.
- Celal Bayar’ın Söylev ve Demeçleri 1921-1938 Ekonomik Konulara Dair, Derleyen: Özel Şahingiray, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1999.
- Demirbilek, Sinan: “Tek Parti Döneminde İnhisarlar (1923- 1946)”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, Cilt: XII, Sayı: 24 (2012), s.203-232.
- Eldem, Vedat Osmanlı İmparatorluğu’nun İktisadi Şartları Hakkında Bir Tetkik, Ankara, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1970.
- Gürboğa, Nurşen: Mine Workers, the Single Party Rule, and War: The Zonguldak Coal Basin as the Site of Contest, 1920- 1947, İstanbul, Ottoman Bank Archives and Research Centre, 2009.
- Güvendiren, Muhlise Yıldız: Türkiye Karasularında Deniz Ta- şımacılığı (1923-1939), İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Doktora Tezi, İstanbul, 2014.
- Hines, Walker D. ve diğerleri, Türkiye’nin İktisadi Bakımdan Umumi Bir Tetkiki 1933-1934, Cilt 4, Ankara, Köy Öğretmeni Matbaası, 1936.
- İnan, Afet: Devletçilik İlkesi ve Türkiye Cumhuriyetinin Birinci Sanayi Planı 1933, Ankara, TTK Yayını, 1972.
- Mazıcı, Nurşen: Celal Bayar: Başbakanlık Dönemi 1937-1939, İstanbul, Der Yayınları, 1996.
- Şabudak, Özcan: Unutulmuş Bir Devletçi İktisat Vekili Mustafa
- Şeref Özkan, İstanbul, Libra Kitapçılık ve Yayıncılık, 2009.
- Tekeli, İlhan, Selim İlkin: Uygulamaya Geçerken Türkiye’de Devletçiliğin Oluşumu, Ankara, ODTÜ Yayını, 1982.
- _________________ İktisadi Politikaları ve Uygulamalarıyla İkinci Dünya Savaşı Türkiye’si, Cilt 2, İstanbul, İletişim Yayınları, 2014.
- Tezel, Yahya Sezai: Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi (1923-1950), İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2002.
- Tuna, Serkan: “1932 ve 1933 Yıllarında Çıkarılan Deniz Nakliyatı Kanunları”, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi, Sayı: 2 (2002), s.309-326.
- Tural, M. Akif: Atatürk Devrinde İktisadi Yapılaşma ve Celal Bayar (1920-1938), Ankara, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1987.
- Tutel, Eser: Gemiler… Süvariler… İskeleler…, İstanbul, İleti- şim Yayınları, 2006.
- Varlı, Arzu: “Milli İktisat Politikalarında Süreklilik: Kabotaj Meselesi”, İskeleye Yanaşan...: Denizler, Gemiler, Denizciler, Der. Orhan Berent-Murat Koraltürk, İstanbul, İletişim Yayınları, 2013, s.349-367.
- Zaman, Ekrem Murat: Zonguldak Kömür Havzasının İki Yüzyılı, Ankara, TMMOB Maden Mühendisleri Odası Yayını, 2004, s.99-100.
Yıl 2014,
Cilt: 13 Sayı: 25-26, 27 - 49, 15.04.2016
Nurşen Gürboğa
,
Murat Koraltürk
Kaynakça
- Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA) Fon Kodu: 30..18.1.2, Tarih: 21.04.1938,Yer No: 83.34..6. Fon Kodu: 30..01.0.0, Tarih: 17.02.1939,Yer No: 110.694..1. Fon Kodu: 30..18.1.2, Tarih: 28.08.1939,Yer No: 88.84..13. Fon Kodu: 30..10.0.0, Tarih: 05.02.1941,Yer No: 170.182..3.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, Devre: II, Cilt: 6, 19.02.1340/1924. Devre: III, Cilt: 11, 11.05.1929. Devre: V, Cilt: 18, 26.05.1937. Devre: V, Cilt: 20, 08.11.1937.
- “Türkler ve Türk Şirketleri Tarafından İştirâ Olunan Sefâinin Gümrük Resminden İstisnâsına Dâir Kânun”, Resmi Ceride, Sayı: 62 (5 Mart 1340/1924), s.2.
- “Türkiye İskele ve Limanları Arasında Posta Seferleri Hizmetinin Devlet İdaresine Alınmasına Dair Kanun”, Resmi Gazete, Sayı: 2151 (17 Temmuz 1932), s.1721-1722.
- “Deniz Yolları İşletmeye Dair Kanun”, Resmi Gazete, Sayı: 2419 (5 Haziran 1933), s. 2617-2619.
- “Devlet Denizyolları ve Devlet Limanlan İşletme Umum Mü- dürlüklerinin Teşkilât ve Vazifelerine Dair Kanun”, Resmi Gazete, Sayı: 4234 (16 Haziran 1939), s. 11978-11980.
- “Devlet Denizyolları İşletme Umum Müdürlüğü 1939 Malî Yılı Bütçesinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”, Resmi Gazete, Sayı: 4472 (30 Mart 1940), s. 13565.
- 2inci 5 Yıllık Sanayi Planı, Başvekalet Matbaası, 1936. Ekonomi Bakanlığı’nın Parti Ekonomi Programına Göre Yaptığı İşler Hakkında Rapor, Ankara, 1935.
- İstanbul Limanı, İstanbul, Ekonomi Bakanlığı Yayını, 1935. Türk Ticaret Gemileri, İstanbul, İktisat Vekâleti Yayını, 1929.
- Cumhuriyet
- Deniz
- Altuğ, Ayet: Deniz Ulaştırması, İstanbul, D.Dz.Y. Basımevi, 1946.
- Arı, Kemal: “Mübadillerin Taşınması İşinin Türk Vapur Kumpanyalarına Verilmesi: Mübadele ve Ulusal Ekonomi Yaratma Çabaları”, Toplumsal Tarih, Sayı: 68 (Ağustos 1999), s. 12-17.
- Arı, Kemal: Türk Ticaret-i Bahriyesi ve Mübadele Gemileri, İzmir, Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi Yayınları, 2008.
- As, Efdal: Cumhuriyet Dönemi Ulaşım Politikaları (1923- 1960), Ankara, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, 2013.
- Celal Bayar’ın Söylev ve Demeçleri 1921-1938 Ekonomik Konulara Dair, Derleyen: Özel Şahingiray, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1999.
- Demirbilek, Sinan: “Tek Parti Döneminde İnhisarlar (1923- 1946)”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, Cilt: XII, Sayı: 24 (2012), s.203-232.
- Eldem, Vedat Osmanlı İmparatorluğu’nun İktisadi Şartları Hakkında Bir Tetkik, Ankara, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1970.
- Gürboğa, Nurşen: Mine Workers, the Single Party Rule, and War: The Zonguldak Coal Basin as the Site of Contest, 1920- 1947, İstanbul, Ottoman Bank Archives and Research Centre, 2009.
- Güvendiren, Muhlise Yıldız: Türkiye Karasularında Deniz Ta- şımacılığı (1923-1939), İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Doktora Tezi, İstanbul, 2014.
- Hines, Walker D. ve diğerleri, Türkiye’nin İktisadi Bakımdan Umumi Bir Tetkiki 1933-1934, Cilt 4, Ankara, Köy Öğretmeni Matbaası, 1936.
- İnan, Afet: Devletçilik İlkesi ve Türkiye Cumhuriyetinin Birinci Sanayi Planı 1933, Ankara, TTK Yayını, 1972.
- Mazıcı, Nurşen: Celal Bayar: Başbakanlık Dönemi 1937-1939, İstanbul, Der Yayınları, 1996.
- Şabudak, Özcan: Unutulmuş Bir Devletçi İktisat Vekili Mustafa
- Şeref Özkan, İstanbul, Libra Kitapçılık ve Yayıncılık, 2009.
- Tekeli, İlhan, Selim İlkin: Uygulamaya Geçerken Türkiye’de Devletçiliğin Oluşumu, Ankara, ODTÜ Yayını, 1982.
- _________________ İktisadi Politikaları ve Uygulamalarıyla İkinci Dünya Savaşı Türkiye’si, Cilt 2, İstanbul, İletişim Yayınları, 2014.
- Tezel, Yahya Sezai: Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi (1923-1950), İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2002.
- Tuna, Serkan: “1932 ve 1933 Yıllarında Çıkarılan Deniz Nakliyatı Kanunları”, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi, Sayı: 2 (2002), s.309-326.
- Tural, M. Akif: Atatürk Devrinde İktisadi Yapılaşma ve Celal Bayar (1920-1938), Ankara, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1987.
- Tutel, Eser: Gemiler… Süvariler… İskeleler…, İstanbul, İleti- şim Yayınları, 2006.
- Varlı, Arzu: “Milli İktisat Politikalarında Süreklilik: Kabotaj Meselesi”, İskeleye Yanaşan...: Denizler, Gemiler, Denizciler, Der. Orhan Berent-Murat Koraltürk, İstanbul, İletişim Yayınları, 2013, s.349-367.
- Zaman, Ekrem Murat: Zonguldak Kömür Havzasının İki Yüzyılı, Ankara, TMMOB Maden Mühendisleri Odası Yayını, 2004, s.99-100.