The Dardanelles Campaign in the Spanish Press

Yıl 2023, Sayı: 43, 43 - 78, 21.06.2023

Mehmet Gündüz

https://doi.org/10.26650/YTA2023-1267400

Öz

The world press closely followed the developments on the Çanakkale Front due to its strategic importance. The Spanish press also conveyed the developments on this front to its readers. Although the Kingdom of Spain was a neutral country, a distinction existed between the Entente and the Alliance both in the Spanish public and the press. The political stances of newspapers and magazines were also reflected in the news about the Dardanelles Campaign. The Spanish press reported news about both the Entente and the Central Powers, but mostly used the news sources from the Entente states. The fact that the Spanish press watched the war through its own reporters rather than from foreign media sources coincided with a period when the Entente had withdrawn from the region. This study examines how the developments in the Çanakkale Front were reflected in the Spanish press and how the press approached these events. The article examines . This workwithin its scope the relevant period of the Spanish press. This study uses the document analysis method to examine the main issues regarding the reasons for the Dardanelles Campaign and its land and sea battles, as well as the plans the parties made to achieve success.

Anahtar Kelimeler

Dardanelles Campaign, Spanish press, World War I, Ottoman Empire, Allied (Entente) Powers

İspanyol Basınında Çanakkale Savaşları

Öz

Dünya basını stratejik öneminden dolayı Çanakkale Cephesi’nde yaşanan gelişmeleri yakından takip etmiştir. İspanyol basını da bu cephede yaşanan gelişmeleri okuyucularına aktarmıştır. İspanya Krallığı tarafsız bir ülke olsa da hem İspanyol kamuoyu hem de basınında İtilaf ve İttifak ayrımı bulunmaktaydı. Gazete ve dergilerin politik duruşları Çanakkale Savaşları’yla ilgili haberlere de yansımıştır. İspanyol basını hem İtilaf hem de İttifak Devletleri’yle ilgili haberler aktarmış fakat daha çok İtilaf Devletleri’nin haber kaynaklarını kullanmıştır. İspanyol basınının dış basın kaynakları yerine bizzat kendi muhabirleri aracılığıyla izlemesi İtilaf Devletleri’nin bölgeden çekildiği bir döneme denk gelmiştir. Bu çalışmada Çanakkale Cephesi’nde yaşanan gelişmelerin İspanyol basınına nasıl yansıdığı, basının olaylara nasıl yaklaştığı irdelenmiştir. Çalışma kapsamında İspanyol basınının ilgili dönemi incelenmiştir. Doküman analizi yönteminin kullanıldığı bu çalışmada Çanakkale Savaşları’nın sebepleri, kara ve deniz savaşları ile tarafların başarıya ulaşmak için yaptıkları planlar incelenen temel konulardır.

Anahtar Kelimeler

Çanakkale Savaşları, İspanyol Basını, Birinci Dünya Savaşı, Osmanlı Devleti, İtilaf Devletleri

Kaynakça

• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA) google scholar
• El Correo Espanol google scholar
• Askeri Tarih Belgeleri Dergisi google scholar
• El Dia de Madrid google scholar
• El Globo google scholar
• El Liberal google scholar
• El Imparcial google scholar
• El Pais google scholar
• El Siglo Futuro Espana google scholar
• Heraldo de Madrid Heraldo Militar Hojas Selectas La Accion google scholar
• La Correspondencia de Espana La Correspondencia Militar La Epoca google scholar
• La Hormiga de Oro La Ilustracion Financiera La Manana google scholar
• Madrid Cientifico google scholar
• Vida Maritima google scholar
• Abanades, Claro: “El fracaso de Gallipoli”, El Correo Espanol, 10 Ocak 1916, s. 1. google scholar
• Abanades, Claro: “Los Dardanelos”, El Correo Espanol, 17 Eylül 1915, s. 1. google scholar
• Albayrak, Muzaffer: “Çanakkale Cephesi’nde Yabancı Gazeteciler”, 100. Yılında Çanakkale, Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları, İstanbul, 2016, s. 195-214. google scholar
• Alkan, Necmettin: “Alman Kaynaklarına Göre Çanakkale Savaşı”, Belleten, C.80, S. 289, 2016, s. 899-938. google scholar
• Araquistain, Luis: “ Un fracaso y un triunfo”, El Liberal, 15 Ocak 1916, s.1. google scholar
• Aydın, Mahir: “Çanakkale Savaşı’nda Kara Muharebeleri”, Güney-Doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, Yıl: 2016-1 S. 29, s. 47-63. google scholar
• Bartlett, Ellis Ashmead: Bir İngiliz Savaş Muhabirinin Kaleminden Çanakkale Gerçeği, 6. Baskı, Çeviren: Yüzbaşı Rahmi, Yayına Hazırlayan: Muzaffer Albayrak, İstanbul, 2007. google scholar
• Banus, Carlos: “El ataque a los Dardanelos”, La Correspondencia Militar, 13 Mart 1915, s. 1. google scholar
• Başak, Tolga: “The New York Times” Gazetesinin Çanakkale Boğazı Günlüğü (1-31 Mart 1915)”, Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, .XI, S.46, 2011, s. 1-42. google scholar
• Beydilli, Kemal: “Boğazlar Meselesi”, DİA, C. VI, İstanbul, 1992, s. 266-269. google scholar
• Birinci Dünya Harbi’nde Türk Harbi V Cilt Çanakkale Cephesi Harekâtı, Genelkurmay Basım Evi, Ankara, 2007. google scholar
• Büyük Harbin Tarihi Çanakkale Gelibolu Askeri Harekâtı (1939), Çev. Yzb. Avni, İstanbul Askeri Matbaası, İstanbul. google scholar
• Contreras, Vicente: “Los imperios centrales y la Cuadruple Entente”, El Correo Espanol, 16 Aralık 1915, s. 1. google scholar
• Contreras, Vicente: “Todo por y para cartago”, El Correo Espanol, 21 Aralık 1915, s. 1. google scholar
• Esenkaya, Ahmet: “BOA’dan Çanakkale Cephesi’ndeki Muhabirlerden Bazıları”, http:// www.sihhiye1915.com/pdf/muhabirler.pdf. google scholar
• Esenkaya, Ahmet: “Çanakkale Savaşları Boyunca Türk Basını”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, C. I, S. 1, 2003, s. 36-63. google scholar
• Eyicil, Ahmet: “Çanakkale Savaşları”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 2009, s. 317-370. google scholar
• Göleç, Mustafa: “Amerikalı Bir Gazetecinin Gözüyle Çanakkale Deniz ve Kara Savaşları: George Abel Schreiner ve Çanakkale Günlükleri”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, Yıl: 13, S. 18, 2015, s. 593-635. google scholar
• Gündüz, Mehmet: “Çanakkale Savaşlarının Amerikan Basınındaki Yansımaları”, Osmanlı Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, 2020/6, s. 151-169. google scholar
• Kılıç, Sezen: “Liman von Sanders’in Çanakkale Savaşları ile İlgili Bazı İddiaları”, Journal of Gazi Academic View, C.VII, S.14, 2014, s. 1-19. google scholar
• Kurşun, Zekeriya: “Çanakkale Muharebeleri”, DİA, C.VIII, İstanbul, 1993, s. 205-208. google scholar
• Küçükvatan, Mahir: “Avustralya ve Yeni Zelanda Basınında Çanakkale Deniz Savaşı”, Tarih ve Günce, 2017 I/1, s. 125-152. google scholar
• Lozoya Hortelano: Beatriz, İspanyol Basınında Kurtuluş Savaşı ve Türkiye Cumhuriyeti’nin Kuruluşu, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2015. google scholar
• Maeztu, Ramiro de: “El problema de los Dardanelos”, Heraldo de Madrid, 3 Nisan 1915, s. 1. google scholar
• Özçelik, Mücahit: “İtilaf Devletlerinin Çanakkale’yi Tahliyesinin Türk Basınına Yansımaları”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, Yıl: 13, Sayı: 18, 2015, s. 447-464. google scholar
• Özkaya, Yücel: “Çanakkale Savaşı Sırasında ve Hemen Sonrasında Basının Savaş Hakkındaki Düşünceleri”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3/1, Elazığ, 1989, s. 189-200. google scholar
• Özkaya, Yücel: “Türk ve Dünya Basınında Çanakkale Savaşları”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, XII/34, Ankara, 1996, s. 295-313. google scholar
• Saral, Emre: “Avusturyalı Savaş Muhabiri Georg Bittner’in Çanakkale Cephesi İzlenimleri”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, S. 23, 2017, s. 133-163. google scholar
• Sarıkoyuncu, Ali ve Sarıkoyuncu Değerli, Esra: “Avustralya Basınında Çanakkale Muharebeleri”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 25/73, 2009, s. 39-62. google scholar
• Selçuk, Mustafa: “Çanakkale Savaşları Sırasında Osmanlı Hükümeti’ni ve Padişahı İstanbul’dan Taşıma Planları”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C. XXIV, S.70, 2008, s. 195-212. google scholar
• Sezer Feyzioğlu, Hamiyet ve Kaya Kılıç, Selda: “Çanakkale Savaşlarına Şahit Olan Yabancı ve Türk Gazeteciler”, On Beşinci Askerî Tarih Sempozyumu Bildirileri, (2127 Mart 2015 İstanbul), ATASE Yayınları, Ankara, 2017, s. 223-233. google scholar
• Sofuoğlu, Adnan ve Yıldırım, Seyfi: “Savaş ve Kamuoyu: Dönemin Basınında Çanakkale Muharebeleri ve Görsel Propaganda”, On Beşinci Askerî Tarih Sempozyumu Bildirileri, (21-27 Mart 2015 İstanbul), ATASE Yayınları, Ankara 2017, s. 349-376. google scholar
• Sürmeli, Serpil: “İngiliz Savaş Muhabiri Ellis Ashmead Bartlett’in Gözüyle Çanakkale Seferi Başarısızlığı ve Gelibolu’da Sıra Dışı Mücadelesi”, Atatürk Dergisi, 5/1, Erzurum, 2006, s. 81-100. google scholar
• Şenyıldız, Özlem: “İspanyol Basınında 1. Dünya Savaşının Kaybeden Tarafı Olarak Osmanlı İmparatorluğu”, Ed. Metin Ünver & Mustafa Tanrıverdi, Birinci Dünya Savaşı, Hiperyayın, İstanbul, 2018, s. 193-205. google scholar
• Tok, Abdullah ve Ayaz, Hakan: “Çanakkale Kara Muharebelerinin İngiliz “The Times” Gazetesi’ne Yansımaları”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, XVI/32, 2016-Bahar, s. 189-204. google scholar
• Tuncoku, Mete: Çanakkale 1915 Buzdağının Altı, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 2002. google scholar
• Türkmen, İsmet: “Çanakkale Muharebeleri Sırasında Basına Yönelik Sansür Uygulamaları: İngiliz Savaş Muhabiri Ellis Ashmead Bartlett Örneği”, On Beşinci Askerî Tarih Sempozyumu Bildirileri, (21-27 Mart 2015 İstanbul), ATASE Yayınları, Ankara, 2017, s. 377-396. google scholar
• Türkmen, Zekeriya: “Psikolojik Harekât Açısından Çanakkale Muharebelerine Dair Bir Değerlendirme”, On Beşinci Askerî Tarih Sempozyumu Bildirileri, (21-27 Mart 2015 İstanbul), ATASE Yayınları, Ankara, 2017, s. 325-347. google scholar
• https://www.abc.es/archivo/buscador/?titulo=gallipol&tipo=hemeroteca. [Erişim Tarihi: 10 Şubat 2022]. google scholar
• https://www.abc.es/archivo/buscador/?titulo=dardanelos&tipo=hemeroteca&fechaDes de=1914-1-1&fechaHasta=1919-1-1&sortDate=asc [Erişim Tarihi: 10 Şubat 2022]. google scholar
• http://www.bne.es/es/LaBNE/index.html [Erişim Tarihi: 9 Haziran 2019]. google scholar
• http://hemerotecadigital.bne.es/index.vm [Erişim Tarihi: 20 Eylül 2020]. google scholar
• http://hemerotecadigital.bne.es/results.vm?d=creation&d=1914&d=06&d=28&d=1918 &d=12&d=31&b=search-visible&t=%2Bcreation&l=600&l=700&s=0&view=&lan g=es. [Erişim Tarihi: 10 Şubat 2022]. google scholar
• http://hemerotecadigital.bne.es/results.vm?o=&w=gallipoli&f=text&d=creation&d=19 14&d=06&d=28&d=1918&d=12&d=31&b=search-visible&t=%2Bcreation&l=600 &l=700&s=0&view=&lang=es [Erişim Tarihi: 10 Şubat 2022]. google scholar