GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE DENİZLİ TERMAL MİNERALLİ SULARININ HİDROKİMYASAL ÖZELLİKLERİ İLE KULLANIMININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2013, Cilt: 26 Sayı: 1, 1 - 24, 06.07.2013

İpek F. Barut

Öz

Kaplıca yörelerine özgü tarihsel ve kültürel birikimi dikkate alındığında, termal mineralli sular mistik dönemlerden

antik çağ uygarlıklarına ve günümüze değin tedavi amaçlı uygulamalarda önemli yer tutmaktadır. Geçmiş uygulamaların

deneyimleriyle birlikte değerlendirilerek günümüzde yeni çalışmaların önünün açılması sağlanabilir. Antik

dönemlerde özellikle doğal sıcak su kaynaklarına özel önem verilmiştir. Bu tür kaynaklar hem maliyetsiz ve zahmetsiz

temizlik hem de bir çok hastalığın tedavisi gibi çok cazip olanaklar sunması nedeni ile gereken değeri görmüşlerdir.

Kentler, bu tür kaynakların çevresine kurularak hastalıkların tedavisi amacı ile özel kaplıcalar inşa edilmiştir.

Denizli-Pamukkale yöresi termal suları hem tarihi ve kültürel yanı hem de sularının benzersiz özellikleriyle en önemli

kaplıca yörelerimizdendir. Büyük ölçekte horst ve graben yapıları ile temsil edilen Ege Bölgesi’nde geniş dağılımlı,

aktif tektonizmanın sonucunda birçok termal kaynak meydana gelmiştir. Bu bölgede yeralan Denizli Havzası çok

sayıda ve çeşitlilikte termal mineralli suların yer aldığı Türkiye’de ve Dünya’da önemli bir alandır.

Denizli yöresinde Kızıldere, Tekkehamam, Kamara-Yenice, Karataş, Sarayköy, Tosunlar, Buldan, Gölemezli, Karahayıt,

Pamukkale ve Gözpınarı termal mineralli sulardır. Kaynakların sıcaklıkları 23.2-98ºC arasında değişmekle

birlikte sondajlarda elde edilen en yüksek değer ise 242ºC ölçülmüştür. Sular genel itibari ile sülfat ve karbonatlı

sular sınıfında olup radyoaktivite özelliği de bulunmaktadır.

Çalışmamızda periyodik olmayan ancak eski çalışmalarda da önemli yer tutan Denizli yöresi termal mineralli su

kaynaklarının günümüze değin (1907-2005) fiziksel ve hidrokimyasal özellikleri çerçevesinde kaplıca tıbbı (Balneoloji)

kullanımına değinilmiştir. Yine bu suların hidrokimyasal özelliklerine ilişkin yıllara göre değişimi üzerinde

durulmuştur. Genel itibari ile zaman içinde bazı kaynaklarda TDS değerlerinde azalma bazılarında da artış belirlenmiştir.

Anyon ve katyon içeriğine bakıldığında ise katyon oranlarında değişiklik izlenmezken bazı kaynaklarda

anyonların oranlarında değişim gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Pamukkale termal mineralli suları, Karahayıt termal mineralli suları

Kaynakça

• Şimşek, Ş. 1984, Denizli-Kızıldere-Tekkehamam- Tosunlar-Buldan-Yenice Alanının Jeolojisi ve Jeotermal Olanakları. MTA, Project No: 7846, Ankara.