Kronik Hasta Çocuklarda Terapötik Hikayenin Kullanımı

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 1, 17 - 33, 12.08.2020

Yasemin Oğuz Güner

Öz

Tüm kronik hastalık tanısı alan bireyler içerisinde, daha uzun yaşam beklentisi nedeniyle kronik hastalığı olan çocuk ve ergenlerde tedavi başarısını da etkileyen, psikososyal becerilerin arttırılması gerekir. Tıptaki gelişmeler ile hastaların yaşam süreleri artsa da yaşam kalitesi halen kronik hastalar için sorun olmaya devam etmektedir. Bu bağlamda hem hastaların teşhisle başlayan hastaneye adaptasyon ve eğitim sürecini kolaylaştırmak hem de farkındalığını arttırmak, tedavinin ve yaşam kalitesinin önemli ögeleridir. Bu amaçla kronik hastalık ve çocuk arasındaki ilişkiyi psikososyal ihtiyaçlar doğrultusunda ortaya koymak için, geniş literatür taramasının yanı sıra, dünyada uygulanan terapötik yaklaşımları ortaya koymak, çocuk hasta başta olmak üzere ebeveynlerin ve toplumun eğitimi için, metaforlarla hikaye yöntemini ortaya koymaktır. Terapötik olarak kullanılan 18 hikaye kitabı ve iki adet çoklu hikaye kitabı terapötik özellikleri; problem konusu, beceri amacı ve beklenen sonuçlar yönünden incelenmiştir. Yaygın kullanılan bu terapötik kitapların problem konusunun, korku, ölüm, engellilik, öz güven kaybı, öfke, kaygı, depresyon ve davranış bozukluğu üzerinde olduğu belirlendi. Beceri amaçları incelendiğinde mücadele etme, problem çözme, öfke yönetimi, hastalığın kabulü, farkındalık, özgüven, hastalık eğitimi ile ilgiliydi. Beklenen sonuçlar ise, özgüven, cesaret, problem çözme, hastalığa uyum, desteği kabul etme, kaygıyla mücadele, iç uyum, sosyal uyum konularında olduğu görüldü.

Anahtar Kelimeler

Kronik Hastalık, Çocuk Hasta, Psikososyal Destek, Terapötik Hikaye, Metafor, Hasta Eğitimi

Use of Therapeutic Story in Chronic Sick Children

Öz

Among all individuals diagnosed with chronic diseases, psychosocial skills should be increased, which also affects the success of treatment in children and adolescents with chronic diseases due to longer life expectancy. Although the life expectancy of patients increases with the developments in medicine, the quality of life still continues to be a problem for chronic patients. In this context, both facilitating the adaptation and education process of the patients to the hospital starting with diagnosis and increasing their awareness are important elements of treatment and quality of life. It is aimed to reveal the relationship between "chronic disease and child" in accordance with the psychosocial needs, as well as the extensive literature review, the therapeutic approaches applied in the world, and the metaphors for the education of parents and society, especially the pediatric patient. 18 therapeutically used storybooks and two multiple storybooks therapeutic properties; The problem topic has been examined in terms of skill goal and expected results. It was determined that the problem topic of these widely used therapeutic books was on fear, death, disability, loss of self-esteem, anger, anxiety, depression and behavioral disorders. When skill goals were examined, it was about struggling, problem solving, anger management, acceptance of illness, awareness, self-confidence, and illness education. The expected results were on self-confidence, courage, problem solving, adaptation to illness, accepting support, fighting anxiety, internal adaptation, and social adaptation.

Anahtar Kelimeler

Chronic Illness, Pediatric Patient, Psychosocial Support, Therapeutic Story, Metaphor, Patient Education

Kaynakça

• Afolayan, J. A. (1992). Documentary perspective of bibliotherapy in education. Reading Horizons 33(2), 137-148.
• Akdemir N, Bostanoğlu H, Yurtsever S ve ark. (2011).Yatağa bağımlı hastaların evde bakım hizmeti. Dicle Tıp Dergisi, 2011; 38(1): 57- 65.
• Altay, N.C. (2008). Çocuklarda Ameliyat Öncesi Hazırlık. Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi 68–76.
• Burns, G.W. (2020). Çocuklar ve Ergenler İçin 101 Tedavi Edici Öykü- Terapide Metafor Kullanımı. Nobel Yayınevi.
• Dinçer, F ve Yüksel, M. (2018). Aile İçi Şiddete Şahit Olan Çocuklar: Bir Alan Yazın Derlemesi. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 2-2:130-141.
• Duran, E. ve Topbaşoğlu, N.(2018). Hikaye Kitaplarında Anlama. Pegem Yayınları, Ankara.
• Cüceloğlu, D. (1995). Yeniden İnsan İnsana. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Gordon, T. (2016). Etkili Anne Baba Eğitimi (EAE). İstanbul: Profil Yayıncılık.
• İlter, B. (2015). Bibliyoterapi Tekniğinin Üstün Yetenekli Çocukların Mükemmeliyetçilik Düzeylerine Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, İstanbul.
• Karaırmak, Ö ve Güloğlu, B. Metafor: Danışan ve Psikolojik Danışman Arasındaki Köprü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 2012, 4 (37), 122-135.
• Kıran,B, Çalık, C. ve Esenay, F.I. (2013). Terapotik Oyun: Hasta Çocuk İle İletişimin Anahtarı. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi. 2, 1-10.
• Lacroix, A ve Assal, Jean P. (2003). Hastaların Terapötik Eğitimi. Palme Yayıncılık.
• Lamontagne L. (1996). Children’s preoperative coping and its effect on postoperative anxiety and return to normal activity. Nursing Research, 45, 141–147.
• Manvorren RC and Woodring B. (1998). Evaluating children’s literature as a source for patient education. Pediatric Nursing; 24(6): 548-553.
• Özdemir, Ü. ve Taşçı, S. (2013). Kronik Hastalıklarda Psikososyal Sorunlar ve Bakım. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi,1(1), 59-63.
• Sorias, O. (2019). Çocuk ve Ergenler İçin Bilişsel Davranışçı Terapi. Nobel Yayınevi.
• Zhong, Y, Patel, N and Ferris, M. (2020). Health literacy, nutrition knowledge, and health care transition readiness in youth with chronic kidney disease or hypertension. A cross-sectional studyJ Child Health Care, 24, 246-259.
• PhdJoan Fleitas, Lehman College http://www.lehman.cuny.edu/faculty/jfleitas/bandaides/reaction.html E.T.06.07.2020