Soğuk Savaş Sonrası Şekillenen Yeni Dünya Düzeninde, Rusya-ABD İlişkilerinin Realist Teori Kapsamında Çatışma Örnekleriyle Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 61 - 73

Meltem Mekteplioğlu , Durmuş Ali Koltuk

https://doi.org/10.53804/izlek.1505428

Öz

İkinci Dünya Savaşı'nın başlamasıyla liberalizm yerini realizme bırakmıştır. Realistler, liberalizmi idealist olduğu ve sorunların çözümünde yetersiz kaldığı gerekçesiyle eleştirmişlerdir. Soğuk Savaş'ın sona ermesi ve Sovyetler Birliği'nin dağılmasında Mikhail Gorbaçov'un glasnost ve perestroyka politikaları önemli rol oynamıştır. Bu gelişmeler Doğu Avrupa'da insan hakları ve bağımsızlık taleplerini artırarak Sovyetler Birliği'ni içeriden sarsmıştır. Soğuk Savaş'ın barışçıl sona ermesi, uluslararası ilişkiler teorileri açısından beklenmedik bir gelişme olmuştur. Rusya, çevrelenme politikasına karşı ilk etkili tepkisini 2008 Gürcistan Savaşı ile vermiş ve 2013 sonunda Ukrayna'da yaşanan gelişmelerle uluslararası arenada güçlü bir aktör olarak yerini pekiştirmiştir. Suriye'deki Arap Baharı kıvılcımlarının iç savaşa dönüşmesi Rusya ve Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) çıkarları doğrultusunda müdahil olmaları, krizin çözümünü zorlaştırmıştır. Bu çalışmada, Soğuk Savaş sonrası Rusya ve ABD'nin genel durumu incelendikten sonra, uluslararası arenada yaşanan üç kriz (2008 Gürcistan Krizi, 2012'de başlayan ve devam eden Suriye Krizi ve 2014'te Kırım'ın ilhakıyla zirveye tırmanan Ukrayna Krizi) realist bir perspektiften değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Soğuk Savaş, Realizm, Gürcistan, Suriye, Rusya, Birleşik Devletler, Kırım’ın İlhakı

Evaluation of Russia-US Relations in the Post-Cold War New World Order within the Framework of Realist Theory through Conflict Examples

Öz

With the onset of World War II, liberalism gave way to realism. Realists criticized liberalism for being idealistic and insufficient in solving problems. The end of the Cold War and the dissolution of the Soviet Union were significantly influenced by Mikhail Gorbachev's policies of glasnost and perestroika. The peaceful end of the Cold War was an unexpected development from the perspective of international relations theories. Russia's first effective response to the policy of containment came with the 2008 Georgia War, and it solidified its position as a strong actor on the international stage with developments in Ukraine at the end of 2013. The transformation of the Arab Spring sparks in Syria into a civil war, with Russia and the US intervening in line with their interests, has complicated the resolution of the crisis. In this study, after examining the general situation of Russia and the US post-Cold War, three crises on the international stage (the 2008 Georgia Crisis, the Syrian Crisis starting in 2012 and ongoing, and the Ukrainian Crisis peaking with the annexation of Crimea in 2014) will be evaluated from a realist perspective.

Anahtar Kelimeler

Cold War, Realism, Georgia, Syria, Russia, United States, Annexation of Crimea

Kaynakça

• AĞACAN, K. (2011). ‘Gürcistan: Çok Milletli Yapıda Devlet İnşa Sürecinin Öyküsü’, Güney Kafkasya Toprak Bütünlüğü, Jeopolitik Mücadeleler ve Enerji. C. Veliev ve A. Aslanlı (drl.). Berikan Yayınevi, Ankara.
• AKTÜRK, Ş. (2012). ‘NATO Neden Genişledi? Uluslararası İlişkiler Kuramları Işığında NATO’nun Genişlemesi ve ABD-Rusya İç Siyaseti’, Uluslararası İlişkiler, 9(34):73-97.
• ARMAOĞLU, F. (2017). 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi, Timaş Yayınları, İstanbul.
• ASLANLI, A. (2018). Rusya’nın Suriye Politikası, ORSAM, Bakış No:75.
• BİLENSOY, İ. (2018). George W. Bush ve Barack Obama Dönemlerinde Terörizme Karşı Uygulanan Politikaların Karşılaştırılması, Lectio Socialis, 2(1): 50-73.
• BOZKURT, G. S. (2006). Bağımsız Devletler Topluluğu’nda Renkli Devrimler- Kırgızistan Örneği, Akademik İncelemeler Dergisi, 1(1): 118-138.
• BOZKURT, G. S. (2006). Gürcistan, Ukrayna ve Kırgızistan’da Kadife Devrimler. Karadeniz Araştırmaları Dergisi, 9: 151-167.
• CHRISTIE, E. H. (2015). Kırım'ın ilhakından sonraki yaptırımlar işe yaradı mı?, Erişim Adresi:https://www.nato.int/DOCU/review/2015/Russia/sanctions-after-crimea-have-they-worked/TR/index.htm
• CHRISTIE, E. H. (2015). Sanctions after Crimea: Have they worked?, Erişim Adresi: https://www.nato.int/docu/review/2015/Russia/sanctions-after-crimea-have-they-worked/EN/index.htm
• ERKAN, S. (2016). 2008 Rusya- Gürcistan Savaşı ve Uluslararası Toplum, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 17:41-64.
• ERŞEN, E. (2016). ‘Suriye Sorunu Gölgesinde Türkiye-Rusya İlişkilerinde Normalleşme Süreci’, Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 3(2): 153-171.
• GOKHBERG, L. (1996). ‘The Commonwealth of Independent States’. H. Moore (Ed.), World Science Report 1996. UNESCO Publishing, France, 92-119.
• GÜLER, A. (2018). ‘Suriye ve Ukrayna Krizleri Çerçevesinde ABD Rusya İlişkileri’, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2): 296-312.
• KAKIŞIM, C. (2017). Küreselleşen Dünyada Devlet Egemenliği ve Ülke Toprağı Kavramları: Renkli Devrimler Örneği’, Sosyal Bilimler Dergisi, 4(10): 236-246.
• KALABALIK, A. A. (2014). Kırım'a Rus Müdahalesinin Gerekçeleri, Erişim Adresi: https://www.setav.org/kirima-rus-mudahalesinin-gerekceleri/
• KARABAYRAM, F. (2007). Rusya Federasyonu’nun Güney Kafkasya Politikası. Lalezar Kitabevi, Ankara.
• KOÇAK, M. (2015). ‘Bölgesel Çatışmadan Küresel Krize Doğru Ukrayna’. Analiz, 135: 1-32.
• KURT, V. 2019. Trump ve Suriye Krizi, SETA, Sayı: 275.
• MEARSHEIMER, J. J. (2014). Why The Ukraine Crisis Is the West’s Fault. Foreign Affairs, September-October: 1-12.
• MİKAİL, E. H. (2007). Yeni Çarlar ve Rus Dış Politikası. IQ Kültür Sanal Yayıncılık, İstanbul.
• NELSON, R. M. (2017). U.S. Sanctions and Russia’s Economy, Erişim Adresi: https://fas.org/sgp/crs/row/R43895.pdf
• OĞAN, S. (2004). ‘Ukrayna’da Turuncu Devrim’. S, Oğan (Ed.). Turuncu Devrimler. Bir Harf Yayınları, İstanbul, 230-258.
• OĞURLU, E. 2010. Ağustos 2008 Rusya-Gürcistan Savaşı Çerçevesinde Avrupa Birliği’nin Güney Kafkasya Politikası’, Avrasya Etüdleri, 38(2): 99-127.
• ORTADOĞU ARAŞTIRMALARI MERKEZİ. (2018). Rusya’nın Askeri Yayılmacılığı: Gürcistan, Ukrayna ve Suriye Müdahaleleri (Rapor No: ORSAM: 218). ORSAM, Ankara.
• OZAN, E. (2017). ‘Ukrayna Krizi ve Avrupa Güvenlik Mimarisinin Geleceği’. Uluslararası Kriz ve Siyaset Araştırmaları Dergisi, 1(1): 1-19.
• ÖZKAN, M. F. 2016. ‘Demokratların Dış Politika Gelenekleri Bağlamında Obama’nın Suriye Politikası’, Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3): 1-35.
• POLAT, D. Ş. 2017. ‘NATO ve Rusya Federasyonu’nun Yeni Mücadele Alanı: Karadeniz’, Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 5(Özel Sayı): 51-66.
• SAMAYLOV, Y. 2018. Rusya Federasyonu’nun Suriye Politikasının Bölgesel ve Küresel Güç Dengelerine Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• STEPHENS, H. (2019). The Syrian Civil War Is Russia’s Problem Now, Erişim Adresi: https://www.worldpoliticsreview.com/insights/25712/the-syrian-civil-war-is-russia-s-problem-now
• TARAKÇI, N. (2018). ABD - Rusya Tatbikat Savaşları, Erişim Adresi: http://www.tasam.org/tr-TR/Icerik/51308/abd_-_rusya_tatbikat_savaslari
• TELLAL, E. (2015). ‘Rusya’yla İlişkiler’, B. Oran (Ed.). Türk Dış Politikası Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, Cilt II: 1980-2001, İletişim Yayınları, İstanbul, 540-550.
• UNITED NATION NEWS. (2011). Russia and China veto draft Security Council resolution on Syria, Erişim Adresi: https://news.un.org/en/story/2011/10/390412-russia-and-china-veto-draft-security-council-resolution-syria