Bir Eğitim Aile Sağlığı Merkezine Başvuran 65 Yaş ve Üstü Kişilerin Kırılganlık Sendromu Açısından Analizi

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 1, 29 - 35, 25.06.2022

Kadir Burak Birlik , Umut Gök Balcı

Öz

Amaç: Kırılganlık sendromu fiziksel, psikolojik-kognitif ve sosyal yönü olan, çok yönlü bir sendrom olarak karşımıza çıkmaktadır. Biz bu araştırmamızda Eğitim Aile Sağlığı Merkezi’ne başvuran yaşlılarda, kırılganlık sendromunu, Edmonton Kırılganlık Ölçeği kullanarak analiz etmeyi ve kırılganlık sendromunun sosyo-ekonomik faktörlerle olan ilişkisini değerlendirmeyi amaçladık. Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı ve kesitsel çalışmamıza, Eğitim Aile Sağlığı Merkezi’ne kayıtlı yaşlılardan, dâhil edilme kriterlerini karşılayan 164 kişi dahil edildi. Katılımcılara Edmonton Kırılganlık Ölçeği’nin kısaltılmış versiyonunun, Türkçe’ye çevrilmiş hâli, sosyoekonomik faktörleri içeren anketimizle beraber uygulandı. Veri girişi ve istatistiksel analizler için IBM SPSS (Statistical Package for Social Sciences) programı kullanıldı. Tanımlayıcı istatistikler sayı, yüzde, ortalama, ortanca, standart sapma, minimum ve maksimum değerler olarak verildi. Gruplar arası karşılaştırmalarda Ki-kare testi ve Fisher Kesin Olasılık testi kullanıldı. İstatiksel analizlerde tip 1 hata değeri p<0,05 anlamlı olarak kabul edildi. Bulgular: Araştırmamıza katılan yaşlılardan %22,5’i kırılgan, %29,9’u görünüşte incinebilir, %47,6’sı kırılgan değil olarak saptandı. Araştırmamıza göre yaşlılardan; kadınların, 75 yaş ve üzerindekilerin, okuryazar olmayanların, mesleği olmayanların, bekârların (hiç evlenmemiş, eşi ölmüş, boşanmış), iki veya daha fazla kronik hastalığı olanların, iki kez düşme öyküsü olanların daha kırılgan olduğu saptandı. Sonuç: Kırılganlık sendromu; yaş, cinsiyet, kronik hastalıklar ve düşme öyküsünden etkilenmektedir. Bunların dışındaki diğer faktörlerin araştırılması gereklidir.

Anahtar Kelimeler

Kırılganlık sendromu, Edmonton Kırılganlık Ölçeği, Yaşlı insanlar

Kaynakça

• 1.Moreno-Villanueva M, Bürkle A. Epigenetic and redox biomarkers: Novel insights from the MARK-AGE study. Mech Ageing Dev. 2019;177:128-34.
• 2.Khan KT, Hemati K, Donovan AL. Geriatric physiology and the frailty syndrome. Anesthesiol Clin. 2019;37:453-74.
• 3.Pansarasa O, Pistono C, Davin A, Bordoni M, Mimm iMC, Guaita A et al. Altered immune system in frailty: Genetics and diet may influence inflammation. Ageing Res Rev. 2019;54:100935.
• 4.Herr M, Cesari M, Landre B, Ankri J, Vellas B, Andrieu S. Factors associated with changes of the frailty status after age 70: Findings in the MAPT study. Ann Epidemiol. 2019;34:65-70.
• 5.Soysal P, Stubbs B, Lucato P,Luchini C, Solmi M, Peluso R et al. Inflammation and frailty in the elderly: A systematic review and meta-analysis. Ageing Res Rev. 2016;31:1-8.
• 6.Walston J, Buta B, Xue QL. Frailty screening and interventions: Considerations for clinical practice. Clin Geriatr Med. 2018;34:25-38.
• 7. Faller JW, do Nascimento Pereira D, de Souza S, Nampo FK, de Souza Orlandi F, Matumoto S. Instruments for the detection of frailty syndrome in older adults: A systematic review. Plos One. 2019; 14: 1-23.
• 8.Rockwood K, Song X, MacKnight C, Bergman H, Hogan DB, McDowell I et al. A global clinical measure of fitness and frailty in elderly people. CMAJ. 2005; 173:489-95.
• 9.Darryl B. Rolfson SRM, Ross T. T. Adell Tahir KR. Validity and reliability of the Edmonton Frail Scale. Age Ageing. 2006:35:526-9.
• 10.Gobbens RJJ, van Assen M, Luijkx KG, Wijnen-Sponselee MT, Schols JMGA. The tilburg frailty indicator: Psychometric properties. J Am Med Dir Assoc. 2010;11:344-55.
• 11.Morley JE, Malmstrom TK, Miller DK. A simple frailty questionnaire (FRAIL) predicts outcomes in middle aged African Americans. J Nutr Health Aging. 2012;16:601-8.
• 12.Eskiizmirli Aygör H, Fadıloglu Ç, Sahin S, Senuzun Aykar F, Akçiçek F. Validation of Edmonton frail scale into elderly Turkish population. Arch Gerontol Geriatr. 2018;76:133-7.
• 13.Eyigor S, Kutsal YG, Duran E, Huner B, Paker N, Durmus B et al. Frailty prevalence and related factors in the older adult—FrailTURK Project. Age (Omaha). 2015;37:1-13.
• 14.Akın S, Mazıcıoglu MM, Mucuk S, Gocer S, Safak ED, Arguvanlı S et al. The prevalence of frailty and related factors in community-dwelling Turkish elderly according to modified Fried Frailty Index and FRAIL scales. Aging Clin Exp Res. 2015;27:703-9.
• 15.Özdemİr S, Öztürk ZA, Türkbeyler İH, Şirin F, Göl M. Klinikte yatan geriatrik hastalarda farklı ölçekler kullanılarak kırılganlık prevalansının belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütcüimam Üniv Tıp Fak Derg. 2017;12:1-5.
• 16.Carneiro JA, Cardoso RR, Durães MS, Guedes MCA, Santos FL, Costa FM et al. Frailty in the elderly: prevalence and associated factors. Rev Bras Enferm. 2017;70:747-52.
• 17.Jankowska-Polańska B, Uchmanowicz B, Kujawska-Danecka H, Nowicka-Sauer K, Chudiak A, Dudek K et al. Assessment of frailty syndrome using Edmonton frailty scale in Polish elderly sample. Aging Male. 2019;22:177-86.
• 18.Yang L, Jiang Y, Xu S, Bao L, Parker D, Xu X et al. Evaluation of frailty status among older people living in urban communities by Edmonton Frail Scale in Wuhu, China: a cross-sectional study. Contemp Nurse. 2018;54:630-9.
• 19.Buchmann N, Spira D, König M, Demuth I, Steinhagen-Thiessen E. Frailty and the metabolic syndrome - results of the Berlin Aging Study II (BASE-II). J Frailty Aging. 2019;8:169-75.
• 20.Kojima G, Iliffe S, Taniguchi Y, Shimada H, Rakugi H, Walters K. Prevalence of frailty in Japan: A systematic review and meta-analysis. J Epidemiol. 2017;27: 347-53.
• 21.He B, Ma Y, Wang C, Jiang M, Geng C, Chang X et al. Prevalence and risk factors for frailty among community-dwelling older people in china: A systematic review and meta-analysis. J Nutr Heal Aging. 2019; 23:442-50.
• 22.World Health Statistics 2019: Monitoring health for the sustainable development goals. Switzerland; 2019. https://www.who.int/publications/i/ item / 9789241565707.
• 23.Da Mata FAF, Pereira PPDS, De Andrade KRC, Figueiredo ACMG, Silva MT, Pereira MG. Prevalence of frailty in Latin America and the Caribbean: A systematic review and meta-analysis. PLoS One. 2016;11:1-18.
• 24.Thompson MQ, Theou O, Adams RJ, Tucker GR, Visvanathan R. Frailty state transitions and associated factors in South Australian older adults. Geriatr Gerontol Int. 2018;18:1549-55.
• 25.Xu L, Zhang J, Shen S, Hong X, Zeng X, Yang Y et al. Association between body composition and frailty in elder inpatients. Clin Interv Aging. 2020;15:313-20.