Sürdürülebilir atık yönetimine ilişkin bir araştırma: plastik sektöründe bir uygulama

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 3, 150 - 160, 28.02.2023

Emine Elif Nebati

https://doi.org/10.47769/izufbed.1180001

Öz

Tüketime dayalı yaşam biçimi, nüfusun artışı, sanayinin gelişimi, sanayi ürünlerinin çeşitlenmesi ve çevre kirliliği hem insanın hem doğanın hem de diğer canlıların yaşamını tehdit etmektedir. Bu durumun önüne geçilmesi için, atıkların doğru bir şekilde toplanması, taşınması ve ayrıştırılması gerekmektedir. Ülkemizde ve Dünya’da doğal kaynakların korunumu, çevreye verilen olumsuz etkilerin önlenmesi için atık yönetimine ilişkin çeşitli çalışmalar gerçekleştirilmektedir. Doğru atık yönetim süreci ile, atıkların doğru süreçlere tabi tutulup kaynak olarak sisteme geri kazandırılmasını hedeflenmektedir. Bu çalışmanın amacı, sürdürülebilir atık yönetiminde başarılı olmak için gerekli kriterler ve stratejilerin incelenmesidir. Bu çalışmada, öncelikle plastik sektöründe faaliyet gösteren bir firma için atık yönetiminde etkili olan 9 faktör AHP ile önceliklendirilmiştir. İkinci adımda, atık yönetiminde kabul görmüş 6 alternatif strateji TOPSIS yöntemi ile sıralanmıştır. Atık yönetiminde en önemli kriter atık depolama alanlarının doğru seçimi iken, en önemli strateji geri dönüşüm olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Atık yönetimi, plastik sektörü, AHP, TOPSİS

A research of sustainable waste management: an application in the plastics industry

Öz

Consumption-based lifestyle, population growth, development of industry, diversification of industrial products and environmental pollution is threatening the lives of humans and the nature.In order to prevent this situation,it is necessary to collect the wastes,transport them and separate them correctly. In order to protect natural resources and prevent negative effects on the environment, ın our country and in the world generally, various studies are carried out on waste management. With the correct management of the waste management process, it is aimed to return the wastes to the system, even if the wastes cannot be prevented. The aim of this study is to examine the criteria and strategies required for a firm in the plastics industry in sustainable waste management. In this study, 9 factors that are effective in waste management for a company operating in the plastics industry were prioritized with AHP. Then, 6 alternative strategies accepted in waste management were listed with the TOPSIS method. While the most important criterion in waste management is the correct selection of waste storage areas, the most important strategy has been determined as recycling.

Kaynakça

• Bilen, U. (2019). Plastik poşet zararlarını önleme ve tüketici bilinci oluşturma üzerine bir çalışma. European Journal of Engineering and Applied Sciences, 2(1), 65-69.
• Bilgili, M. Y. (2020). Katı atık yönetiminde kullanılan bazı kavramlar ve açıklamaları. Avrasya Terim Dergisi, 8 (2), 88-97.
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. 2014. Düzenli Depolama Tesisleri Saha Yönetimi Ve İşletme Kılavuzu.https://webdosya.csb.gov.tr/db/destek/editordosya/Duzenli_Depolama_Tesis_Saha_Yon_ve_isletme_kilavuzu.pdf (Ziyaret Tarihi: 01/08/2022).
• Çevik Aka, D. (2021). Endüstriyel atık geri dönüşümünde etkili olan karar kriterlerinin bwm ile değerlendirilmesi: plastik, cam ve çelik endüstrisinde uygulama. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (31), 390-398.
• Demirarslan, K. O., Başak, S. (2018). Doğu Karadeniz bölgesi illeri katı atık yönetimi. Ulusal Çevre Bilimleri Araştırma Dergisi, 1(3), 117-132.
• Deste, M. , Binbaşıoğlu, H., Türk, M. (2018). konaklama işletmelerinde atık yönetimi ve geri dönüşüm: İnönü üniversitesi Kale Göl otel örneği . Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (2) , 225-234.
• Gül, M., Yaman, K. (2021). Türkiye’de atık yönetimi ve sıfır atık projesinin değerlendirilmesi: Ankara örneği . Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 35 (4), 1267-1296.
• Hwang, C. L., Yoon, K. (1981). Methods for multiple attribute decision making. In Multiple Attribute Decision Making, 58-191. Springer, Berlin, Heidelberg.
• Opricovic, S., & Tzeng, G. H. (2004). Compromise solution by MCDM methods: A comparative analysis of VIKOR and TOPSIS. European Journal of Operational Research, 156(2), 445-455.
• Sayın, A. A., Yerli, A. (2020). Evsel atıklarda geri dönüşüm farkındalığı ve ekonomiye katkısının incelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches, 16 (29), 1849-1874.
• Saaty, T.L., (2008), Decision making with the analytic hierarchy process, International Journal of Services Sciences, 1(1), 83-98.
• Saaty, T. L. (1990). How to make a decision: the analytic hierarchy process. European journal of Operational Research, 48(1), 9-26.
• Shekdar, A. V. (2009). Sustainable solid waste management: An integrated approach for Asian countries. Waste Management, 29, 1438-1448.
• Solak, S., Pekkucuksen, S. (2018). Türkiye'de kentsel katı atık yönetimi: karşılaştırmalı bir analiz. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, Karaman, 654-683.
• Triantaphyllou, E., Shu, B., Sanchez, S. N., & Ray, T. (1998). Multi-criteria decision making: an operations research approach. Encyclopedia of Electrical And Electronics Engineering, 15, 175-186.
• Tufaner, F. (2019). Geri dönüşebilir atıkların toplanması konusunda yapılan bilgilendirme çalışmalarının toplama verimine katkısının araştırılması. İklim Değişikliği ve Çevre, 4(1),33-40 .
• Wang, Q., Li, J., Yan, H., Zhu, S. X. (2016). Optimal remanufacturing strategies in name-your-own-price auctions with limited capacity. Int. J. Production Economics, 181, 113–129.