Ergenlerde İletişim Becerileri Psiko-Eğitim Programının Sosyal Fobi Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi

Yıl 2016, Cilt: 4 Sayı: 8-9, 199 - 214, 30.12.2016

Yusuf Bilge , Yıldız Bilge , Gülşah Ertekin

Öz

Grup danışmanlığı bireysel danışmanlıktan daha kolay uygulanabilir ve sonuçlarının gözlenebilir olması dolayısıyla birçok problemin çözümü üzerinde etkili bir yöntemdir. Araştırmanın amacı, bilişsel ve bilişsel-davranışçı grup danışmanlığı metotları kullanılarak 9. sınıf öğrencilerinin sosyal kaygı düzeylerini azaltmaktır. Araştırma grubu yüksek kaygı yaşayan öğrenciler arasından gönüllü olarak seçilmiş olan 10 öğrenciden oluşmaktadır. Bu öğrencilerle 10 oturumluk bir psiko-eğitim programı çalışması yapılmıştır. Araştırmada ölçek olarak Çapa Ergenler için Sosyal Kaygı Ölçeği (ÇESFÖ) kullanılmıştır. Veri analizinde bağımsız gruplar için Wilcoxon testi kullanılmıştır. Uygulanan grup çalışmasının ergenlerin sosyal fobisinin azalması üzerinde etkili olduğu görülmüştür. Çalışma bulgularından hareketle ergenlerin sosyal fobisinin azaltılmasında iletişim becerileri grup rehberliği programının yararlı olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Fobi, İletişim Becerileri, Grup Danışmanlığı

Kaynakça

• Amerikan Psikiyatri Birliği. (2013). Ruhsal Bozuklukların Tanımsal ve Sayımsal Elkitabı, Beşinci Baskı (DSM-5) Tanı Ölçütleri Başvuru Elkitabı. Çev.: Köroğlu, E. Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
• Aydın, A., & Tekinsav-Sütçü, S. (2007). Ergenler için sosyal kaygı ölçeğinin (ESKÖ) geçerlik ve güvenirliğinin incelenmesi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 14(2), 79-89.
• Aydın, A., Tekinsav Sütçü S, Sorias, S. (2010). Ergenlerde sosyal anksiyete belirtilerini azaltmaya yönelik bilişsel-davranışçı bir müdahale programının etkililiğinin değerlendirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 21 (1) 25-36.
• Baer, S., & Garland, J. (2005). Pilot study of community-based cognitive behavioural group therapy for adolescents with social phobia. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 44: 258-264.
• Bayramkaya E, Toros F, Özge C.(2005). Ergenlerde sosyal fobi ile depresyon, özkavram sigara arasındaki ilişki. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni. 5:165-73. Calvate, E.,Orue,I, Hankin, B. (2013). Early maladaptive schemas and social anxiety in adolescents: The mediating role of anxious automatic thoughts. Journal of Anxiety Disorders, 27, (3) : 278–288.
• Cüceloğlu, D. (1991). İnsan ve Davranışı. Remzi Kitabevi: İstanbul.
• Cüceoğlu, D. (1997). Yeniden İnsan İnsana. Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Demir, T. (1997). Çocuk ve ergenlerde sosyal fobi: epidemiyolojik bir çalışma. Yayınlanmamış tıpta uzmanlık tezi. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Psikiyatrisi Ana Bilim Dalı.
• Demir, T., Eralp-Demir, D., Özmen, E., & Uysal, Ö. (1999). Çapa çocuk ve ergenler için sosyal fobi ölçeğinin geçerlik ve güvenilirliği. Düşünen Adam, 12, 23-30.
• Dilbaz, N. (2002, August). The prevelance of social phobia among the Turkish university students. XII. In World Congress of Psychiatry, Yokohama.
• Dökmen, Ü. (2008). İletişim Çatışmaları ve Empati. Sistem Yayıncılık. 38. Baskı.
• Emmelkamp, P.M.G., Bouman, T.K., Scholing, A. (1994). Anksiyete Bozuklukları: Klinik Uygulama Kılavuzu. (Çev. Ed.: Köroğlu, E.). Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
• Erath, S. A., Flanagan, K. S., & Bierman, K. L. (2007). Social anxiety and peer relations in early adolescence: Behavioral and cognitive factors. Journal of abnormal child psychology, 35(3), 405-416.
• Eren Gümüş, A. (2002). Sosyal Kaygıyla Başa Çıkma Grup Programın Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Kaygı Düzeylerine Etkisi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Eriş, Y., & İkiz, F. E. (2013). Ergenlerin benlik saygısı ve sosyal kaygı düzeyleri arasındaki ilişki ve kişisel değişkenlerin etkileri. International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic, 8, 6.
• Erkan, Z. (2002). Sosyal kaygı düzeyi yüksek ve düşük ergenlerin ana baba tutumlarına ilişkin nitel bir çalışma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(10).
• Fedoroff, I. C., & Taylor, S. (2001). Psychological and pharmacological treatments of social phobia: a meta-analysis. Journal of clinical psychopharmacology, 21(3), 311-324.
• Fisher, P.H., Masia-Warner, C., Klein, R.G. (2004). Skills for Social and Academic Success: A School-Based Intervention for Social Anxiety Disorder in Adolescents. Clinical Child and Family Psychology Review, Vol. 7 (4).
• French, D. C., & Conrad, J. (2001). School dropout as predicted by peer rejection and antisocial behavior. Journal of Research on adolescence, 11(3), 225-244.
• Goldin, P. R., Ziv, M., Jazaieri, H., Werner, K., Kraemer, H., Heimberg, R. G., & Gross, J. J. (2012). Cognitive reappraisal self-efficacy mediates the effects of individual cognitive-behavioral therapy for social anxiety disorder. Journal of consulting and clinical psychology, 80(6), 1034.
• Gültekin, B. K., & Dereboy, I. F. (2011). Üniversite öğrencilerinde sosyal fobinin yaygınlığı ve sosyal fobinin yaşam kalitesi, akademik başarı ve kimlik oluşumu üzerine etkileri. Türk Psikiyatri Dergisi, 22(3), 150-58.
• Hamarta, E. (2009). Ergenlerin sosyal kaygılarının kişilerarası problem çözme ve mükemmeliyetçilik açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 8(3).
• Hazen, N. L., & Black, B. (1989). Preschool peer communication skills: The role of social status and interaction context. Child development, 867-876.
• Heimberg, R.G., Stein, M.B.,Hiripi, E. & Kessler, R.C.(2000). Trends in the prevalence of social phobia in the United States: A synthetic cohort analysis of changes over four decades. European Psychiatry, 15: 29-37.
• Heimberg, R. G. (2001). Current status of psychotherapeutic interventions for social phobia. The Journal of clinical psychiatry, 62(suppl 1), 36-42.
• İzgiç, F., Akyüz, G., Doğan, O., & Kuğu, N. (2000). Üniversite öğrencilerinde sosyal fobi yaygınlığı. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 1(4), 207-214.
• Jones, W. H., Hobbs, S. A., & Hockenbury, D. (1982). Loneliness and social skill deficits. Journal of personality and social psychology, 42(4), 682.
• Keller, M. B. (2003). The lifelong course of social anxiety disorder: A clinical perspective. Acta Psychiatrica Scandinavica, Supplement, 108, 85–94.
• Keskin, G., & Orgun, F. (2007). Bir grup üniversite öğrencisinde sosyal fobi yaşama durumlarının ve başa çıkma stratejilerinin değerlendirilmesi. Anatolian Journal of Psychiatry, 8, 262-270.
• Kessler, R.C., Burglund, P., Demler, O., Jin, R., Marikangas, K.R., & Walters, E.E. (2005). Lifetime prevalence and age-of-onset distributions of DSM-IV Disorders in the National Comorbidity Survey Replication. Archives of General Psychiatry. 62, 593–605.
• Kessler, R. C., Chiu, W. T., Demler, O., Merikangas, K. R., & Walters, E. E. (2005). Prevalence, severity, and comorbidity of 12-month DSM-IV disorders in the National Comorbidity Survey replication. Archives of General Psychiatry, 62, 617–627.
• Yonkers, K.A., Dyck, I.R., & Keller, M.B.. (2001). An eight year longitudinal comparison of clinical course and characteristics of social anxiety among men and women. Psychiatric Services. 52, 637–643.
• Kley, H., Heinrichs, N., Bender, C., & Tuschen-Caffier, B. (2012). Predictors of outcome in a cognitive-behavioral group program for children and adolescents with social anxiety disorder. Journal of anxiety disorders, 26(1), 79-87.
• Koçak, A. (2001). Sosyal kaygıyla başa çıkma programının lise öğrencilerinin sosyal kaygı düzeylerine etkisi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Lang, P. J., & McTeague, L. M. (2009). The anxiety disorder spectrum: Fear imagery, physiological reactivity, and differential diagnosis. Anxiety, Stress & Coping, 22, 5–25.
• McTeague, L. M., Lang, P. J., Laplante, M.-C., Cuthbert, B. N., Strauss, C. C., & Bradley, M. M. (2009). Fearful imagery in social phobia: Generalization, comorbidity, and physiological reactivity. Biological Psychiatry, 65, 374–382.
• Moscovitch, D. A., Gavric, D. L., Senn, J. M., Santesso, D. L., Miskovic, V., Schmidt, L. A., ... & Antony, M. M. (2012). Changes in judgment biases and use of emotion regulation strategies during cognitive-behavioral therapy for social anxiety disorder: distinguishing treatment responders from nonresponders. Cognitive Therapy and Research, 36(4), 261-271.
• Nedim Bal, P. , Öner, M. (2014). Sosyal kaygı İle başa çıkma psiko eğitim programının ortaokul öğrencileri üzerindeki etkisi.. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi. C:4, sayı 1.
• Öst, L. G., Cederlund, R., & Reuterskiöld, L. (2015). Behavioral treatment of social phobia in youth: Does parent education training improve the outcome?. Behaviour research and therapy, 67, 19-29.
• Özer, K. (1997). Kaygı, sınanma duygusu ile başedebilme. İstanbul: Varlık-Özel Yayınevi.
• Palancı, M. (2004). Üniversite öğrencilerinin sosyal kaygı problemlerini açıklama ve gidermeye yönelik gerçeklik terapisi oryantasyonlu bir yardım modelinin geliştirilmesi. Karadeniz Teknik Üniveristesi. Yayınlanmamış Doktora tezi.
• Pine, D.S., McClure, E.B., (2007). Anksiyete Bozuklukları: Klinik Özellikleri. Sadock, B.J., Sadock, V.A.(Ed.), Comprehensive Textbook of Psychiatry içinde. (Çeviri Ed.: Aydın, H., Bozkurt, A.). Ankara: Güneş Kitabevi (8. Baskı).
• Papee, R. M., Heimberg, R. G. (1997), “A cognitive-behavioral model of anxiety in social phobia”, Behaviour Research and Therapy, 35(8), 741-756.
• Ross, M.A. (1994). Social phobia. The consumer’s perspective. Journal of Clinical Psychiatry, 55, (3): 3-5.
• Rowa, K., & Antony, M. M. (2005). Psychological treatments for social phobia. The Canadian Journal of Psychiatry, 50(6), 308-316.
• Ryan, J.L., & Warner, C.M. (2012). Treating adolescents with social anxiety disorder in schools. Child Adolesc Psychiatr Clin N Am. 21(1):105-18, ix.
• Schlenker, B.R., Leary, M.R. (1982). Social anxiety and self-presentation: A conceptualization and model. Psychological Bulletin.92: 641-669.
• Schultz, L. T., & Heimberg, R. G. (2008). Attentional focus in social anxiety disorder: Potential for interactive processes. Clinical Psychology Review, 28, 1206–1221.
• Segool NK, Carlson JS (2008) Efficacy of cognitive-behavioral and pharmacological treatments for children with social anxiety. Depression and Anxiety, 25: 620-631.
• Solmaz, D., Gökalp, P. G., & Babaoğlu, A. N. (1999). Sosyal fobide klinik özellikler ve eş tanı. Türk Psikiyatri Dergisi, 10, 207-14.
• Stein, M. B., & Kean, Y. M. (2000). Disability and quality of life in social phobia: Epidemiologic findings. American Journal of Psychiatry, 157, 1606–1613.
• Stein, M. B., Fuetsch, M., Müller, N., Höfler, M., Lieb, R., & Wittchen, H. U. (2001). Social anxiety disorder and the risk of depression: a prospective community study of adolescents and young adults. Archives of general psychiatry, 58(3), 251-256.
• Tekinsav-Sütçü, S., Aydın, A., Sorias, O. (2010). Ergenlerde öfke ve saldırganlığı azaltmaya yönelik bilişsel davranışçı bir grup terapisi programının etkililiği. Türk Psikoloji Dergisi, 25 (66) :57-67.
• Trenholm, S., Jensen, A. (1996). Interpersonal Communication. Wadsworth Publishing Company. Third Edition.
• Yavuzer, Y., Gündoğdu, R. ve Dikici, A. (2010). Yaratıcı drama temelli grup rehberliği ve bilişsel-davranışçı yaklaşıma dayalı grupla psikolojik danışmanın ergenlerin kaygı düzeylerine etkileri. E-Journal of New World Sciences Academy, 5(3), 1226-1140.
• Yolaç, P. (1996). Sosyal fobi ve bilişsel-davranışçı tedavi yaklaşımları. (Edt: I. Savaşır, G. Boyacıoğlu, E. Kabakçı). Bilişsel-davranışçı terapiler. İçinde (47-71). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.