Determination Phenological and Pomological Characteristics of Domestic Black Plum Genotypes (Prunus domestica L.) Grown in Iğdır

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 31 - 38, 30.06.2022

Özüm Yaşar Ersin Gülsoy , Rafet Aslantaş , Mikdat Şimşek

https://doi.org/10.46876/ja.1077456

Cited By: 1

Öz

This study was carried out in Iğdır province between 2017-2018. In the research, 54 black plum genotypes grown in the province were investigated phenologically, morphologically, pomologically and 15 genotypes were selected as promising between them according to weighted ratings method. In selected black plum genotypes, bud bursting, first flowering and full flowering date was ranged from 7-18 March, 14-23 March, 20-28 March respectively and genotypes were harvested between 30 July and 10 August. Fruit weight, fruit width, fruit lenght, fruit height, seed weight, fruit flesh seed ratio-1, fruit volume, fruit density, fruit hardness, titratable acidity, total soluble solid and pH in the 15 genotypes which were selected as promising according to weighted rating method were 56.69-80.31 g, 44.28-50.40 mm, 40.37-48.41 mm, 47.13-53.19 mm, 0.58-1.14 g, 60.87-99.87 52-82 cm3, 0.88-1.38 g cm-3, 3.32-5.66 kg cm-2, 0.83-1.44%, 11.90-15.60% and 3.02-3.27 respectively. In the study, data that can compete with standard varieties were obtained, especially in terms of fruit weight and fruit pulp/seed ratio. As a result, it has been determined that these genotypes, which are widely grown in Iğdır province, are an important gene source for breeding studies.

Anahtar Kelimeler

Erik, Fenoloji, Pomoloji, Iğdır

Iğdır’da Yetiştirilen Yerli Kara Erik (Prunus domestica L.) Genotiplerinin Fenolojik ve Pomolojik Özelliklerinin Belirlenmesi

Öz

Bu çalışma 2017-2018 yılları arasında Iğdır ilinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmada ilde yetiştirilen 54 adet kara erik genotipi fenolojik, morfolojik ve pomolojik olarak incelenmiş ve bunlar arasından tartılı derecelendirme metoduna göre 15 genotip ümitvar olarak seçilmiştir. Seçilen siyah erik genotiplerinde tomurcuk patlaması, ilk çiçeklenme ve tam çiçeklenme tarihi sırasıyla 7-18 Mart, 14-23 Mart, 20-28 Mart arasında değişmiş ve genotipler 30 Temmuz-10 Ağustos tarihleri arasında hasat edilmiştir. Tartılı derecelendirme metoduna göre ümitvar olarak seçilen 15 genotipte meyve ağırlığı, meyve eni, meyve boyu, meyve yüksekliği, çekirdek ağırlığı, meyve eti/çekirdek oranı, meyve hacmi, meyve yoğunluğu, meyve eti sertliği, titre edilebilir asitlik, SÇKM ve pH sırasıyla 56.69-80.31 g, 44.28-50.40 mm, 40.37-48.41 mm, 47.13-53.19 mm, 0.58-1.14 g, 60.87-99.87, 52-82 ml, 0.88-1.38 g ml-1, 3.32-5.66 kg cm-2, %0.83-1.44, %11.90-15.60 ve 3.02-3.27 arasında belirlenmiştir. Çalışmada özellikle meyve ağırlığı ve meyve eti/çekirdek oranı bakımından standart çeşitlerle yarışabilecek ölçüde veriler elde edilmiştir. Sonuç olarak, Iğdır ilinde yaygın olarak yetiştirilen bu genotiplerin ıslah çalışmaları için önemli birer gen kaynağı olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Erik, Fenoloji, Pomoloji, Iğdır.

Kaynakça

• Ağaoğlu, Y.S., Tuncel, N., Söylemezoğlu, G., 1995. Effects of different packaging materials on cold storage of same plum cultivars Journal of Agriculture and Forestry. (16):15-21.
• Asma, B.M., Akça, Y., 1996. Hacıhaliloğlu kayısı çeşidinde derim zamanının kuru kayısı kalitesi ve randımanı üzerine etkisinin saptanması üzerine bir araştırma, YYÜ Ziraat Fakültesi Dergisi 6(1), 181- 189.
• Avan, A., 2015. Bazı Japon grubu erik (Prunus salicina Lindl.) çeşitlerinin Kahramanmaraş ilinde performanslarının belirlenmesi.(Yüksek Lisans Tezi). Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Balık, S., 2005. Kahramanmaraş’ta dış satıma yönelik Japon grubu (Prunus salicina Lindl) sofralık yeni erik çeşitlerinin yetiştiriciliği üzerine araştırmalar. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış).
• Beyhan, Ö., 2005. Darende’de yetiştirilen bazı standart ve mahalli erik çesitlerinin pomolojik, fenolojik ve morfolojik özelliklerini belirlenmesi. Bahçe, 34 (2): 47 –56.
• Bilgü, G., Seferoğlu, G., 2005. Japon grubu (Prunus salicina l.) Bazı erik çeşitlerinin aydın yöresindeki gelişme durumlarının belirlenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2(2), 95-100.
• Eriş, A., Barut, E., 2000. Ilıman İklim Meyveleri-1. Uludağ Üniversitesi Basımevi, Bursa, Sayfa, 65.
• Güleryüz, M., 1988. Erzincan ovasında ilkbahar geç donlarına mukavim ve kaliteli zerdali tiplerinin seleksiyon yoluyla ıslahının üzerine bir çalışma. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü. Profesörlük Tezi.
• Güneş, M., 2003. Some local plum varieties grown in Tokat province. Pakistan Journal of Applied Sciences, 3(5)- 291-295.
• Kuba, G., 2015. Erciş (Van) yöresinde doğal olarak yetişen eriklerin (Prunus domestica l.) seleksiyonu. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış).
• Mirheidari, F., Khadivi, A., Moradi, Y., Paryan, S. 2020. The selection of superior plum (Prunus domestica L.) accessions based on morphological and pomological characterizations. Euphytica, 216(6), 1-22.
• Öncül, C., Aygün, A. 2021. Giresun ve ilçelerinde yetiştirilen yerel erik çeşitlerinin pomolojik ve morfolojik özeliklerinin belirlenmesi. Ziraat Mühendisliği, (372), 101-115.
• Önal, M.K., Cinsoy, A.S., 2003. Bazı erik (Prunus salicina Lindl., Prunus domestica L.) çeşitlerinde pomolojik özellikler arasındaki ilişkiler ve çeşitlerin dağılımının ana bileşen analizi ile belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16 (1): 43-50.
• Özçağıran, R., Ünal, A., Özeker, E., İsfendiyaroğlu, M., 2011. Ilıman İklim Meyve Türleri: Sert Çekirdekli Meyveler Cilt-I. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Bornova, İzmir.
• Özkarakaş, İ., Ercan, N., Gürnil, K. 2006 Ege bölgesinde toplanan bazı yeşil erik (Prunus ceresifera Ehrh.) materyalinin değerlendirilmesi. Anadolu J. of AARI, 16 (2): 35-49.
• Özvardar, S., Önal, M.K. 1990. Erik Yetiştiriciliği. Tarımsal Araştırmaları Destekleme ve Geliştirme Vakfı, Yayın No: 23, Yalova.
• Şeniz, V., 1990. Bahçe Bitkileri Islahı. Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Ders Notları 13, Bursa. Yazgan, A., 1989. Bahçe Bitkileri Deneme Tekniği Semineri T.C. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Proje ve Uygulama Genel Müdürlüğü, Bahçe.