The Search for Truth in Mantıku't -Tayr in the Frame of the Heroic Journey Myth

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 31 - 48, 15.06.2021

Necati Sümer

Öz

Myths open or hidden persist in many cultures. Various myths can be seen in both written and oral traditions of societies. Especially the influence of myths is evident in artworks. Among the myths, those about heroism are universal and are in the foreground. Different societies dont neglect to consider this myth in their daily lives, religious traditions and artworks. In this context, the effect of heroic myth on a literary work is mentioned in this study. Feridüddin Attâr's work named Mantık’ut Tayr was evaluated in the context of heroic myth in the study. Especially Joseph Campbell's theme of the hero’s journey is handled by comparing it with this work. Although Campbell and Attâr lived in different periods and cultures, they followed a similar path. Campbell has revealed the commonality of heroic myths in her work. He stated that different societies took over the same myths in the past and today. This argument is confirmed Mantık’ut Tayr which is an Islamic classic. In this study, it has been tried to show that our claim has a fair share. While doing this, has been utilized the relationship between the History of Religions, Mythology and Literature. In a comparative method, it was discussed how the myth of heroism was handled in the context of the work in question.

Anahtar Kelimeler

History of Religions, Heroic Myth, Joseph Campbell, Feridüddin Attar, Mantık’ut Tayr.

Kahramanın Yolculuğu Miti Çerçevesinde Mantıku’t -Tayr Adlı Eserde Hakikat Arayışı

Öz

Mitler, açık veya gizli birçok kültürde varlığını sürdürür. Toplumların hem yazılı hem sözlü geleneklerinde çeşitli mitler görülebilir. Özellikle sanat eserlerinde mitlerin etkisi belirgindir. Mitler arasında kahramanlıkla ilgili olanları evrensel niteliktedir ve ön plandadır. Farklı toplumlar bu miti gündelik hayatlarında, dinsel geleneklerinde ve sanat eserlerinde ele almayı ihmal etmezler. Bu çerçevede çalışmamızda kahramanlık mitinin edebî bir eserdeki etkisine değinilmiştir. Feridüddin Attâr’ın Mantık’ut Tayr adlı eseri, çalışmada kahramanlık miti bağlamında değerlendirilmiştir. Özellikle Joseph Campbell’ın bir kahramanın sonsuz yolculuğu teması bu eserle karşılaştırılarak ele alınmıştır. Campbell ile Attâr farklı zaman dilimlerinde ve kültürlerde yaşamalarına rağmen benzer bir yol takip etmişlerdir. Campbell, çalışmalarında kahramanlık mitlerinin ortak yönlerini ortaya koymuştur. Farklı toplumların geçmişte ve bugün aynı mitleri ele adlığını ifade etmiştir. Bu tezi bir İslam klâsiği olan Mantık’ut Tayr doğrulamaktadır. Çalışmada iddiamızın haklılık payının olduğu ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bunu yaparken Dinler Tarihi, Mitoloji ve Edebiyat arasındaki ilişkiden faydalanılmıştır. Karşılaştırmalı bir yöntemle de kahramanlık mitinin söz konusu eser bağlamında nasıl ele alındığını tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dinler Tarihi, Kahramanlık Miti, Joseph Campbell, Feridüddin Attar, Mantık’ut Tayr.

Kaynakça

• Attâr, Feridüddin. Mantık’ut Tayr. çev. Abdülbaki Gölpınarlı. 1/2 Cilt. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 2001.
• Campbell, Joseph. A Joseph Campbell Companion: Reflections on the Art of Living. Kaliforniya: Joseph Campbell Foundation, 2011.
• Campbell, Joseph. Kahramanın Sonsuz Yolculuğu. çev. Sabri Gürses. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2. Baskı., 2010.
• Campbell, Joseph. Mitolojinin Gücü: Kutsal Kitaplardan Hollywood Filmlerine Mitoloji. çev. Zeynep Yaman. İstanbul: MediaCat Yayınları, 2007.
• Claude Levi-Strauss. Mit ve Anlam. çev. Gökhan Yavuz Demir. İstanbul: İthaki Yayınları, 1. Basım, 2013.
• Eliade, Mircea. Ebedi Dönüş Mitosu. çev. Ümit Altuğ. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları, 1994.
• Eliade, Mircea. Mitlerin Özellikleri. çev. Sema Rifat. İstanbul: Om Yayınevi, 2. Baskı., 2001.
• Kutsal Kitap (Eski ve Yeni Antlaşma). İstanbul: Yeni Yaşam Yayınları, 2001.
• Şahinoğlu, M. Nazif. "Attâr, Ferîdüddin“, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 4/95-98. Ankara: TDV Yayınları, 1991.