Park Ziyaretçilerinin Sosyo-Demografik Özellikleri ile Park Kullanımı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Kanonik Korelasyon Analizi ile İncelenmesi: Konya Örneği

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 3, 500 - 506, 30.09.2023

Nurgül Arısoy

https://doi.org/10.35229/jaes.1351718

Öz

Modern şehirlerde kent parkları, sadece yeşil alanlardan daha fazlasını temsil ederek hem insan refahını hem de çevresel sürdürülebilirliği destekleyen hayati bir rol üstlenmiştir. Bu parklar, bireylere dingin ortamlar sunarak doğayla tekrar bağlantı kurmalarına ve böylece stresi azaltarak zihinsel sağlığı desteklemelerine olanak tanır. Ancak artan kentselleşme eğilimi ve halkın kamu parklarına olan talebi, bu alanların tasarım ve planlamasını daha zorlu hale getirir. Park tasarımını optimize etmek için kullanıcı profillerini ve kullanım desenlerini anlamak esastır. Ziyaretçi demografileri ile park kullanımı eğilimleri arasındaki ilişkiyi inceleyerek, politika yapıcılar ve planlamacılar gelecekteki geliştirme kararlarını bilinçli bir şekilde alabilmektedirler.
Bu çalışma, Farklı sosyo-demografik özelliklere sahip kent parkı ziyaretçilerinin ve kullanım desenlerinin karmaşık dinamiklerine ışık tutan, Konya, Türkiye'deki kentsel park ziyaretçilerinin sosyo-demografik özellikleri ile park kullanımı arasındaki karmaşık ilişkileri incelemeyi amaçlamaktadır. Doğrusal Olmayan Kanonik Korelasyon Analizi (DOKKA) adlı güçlü bir istatistiksel aracı kullanarak, bu araştırma sosyo-demografik özellikler ile park kullanımı arasındaki doğrusal olmayan ilişkileri irdelemektedir. 444 katılımcıdan elde edilen anket verileri üzerinden yürütülen derinlemesine analiz, veri setinin içsel yapılarını ortaya çıkarmakta ve özellikler ile kullanım desenleri arasındaki ilişkilerin istatistiksel anlamlılığını titizlikle değerlendirmektedir.
Sonuçlar, meslek, gelir ve yaşın, bireysel düzeyde park kullanımını etkileyen sosyo-demografik özelliklerin belirleyici faktörleri olarak önemli bir etkisinin olduğunu göstermektedir. Bu bulgular, kent parkı planlaması ve yönetimi alanlarında önemli sonuçlar taşımaktadır. Araştırma, sosyo-demografik faktörler ile kullanım desenleri arasındaki nüanslı etkileşimi vurgulayarak, park ziyaretçilerinin çeşitli ihtiyaçlarına daha hedefli stratejiler sunmaktadır. Kent manzaraları evrildikçe, bu çalışma kentsel topluluklar için sürdürülebilir, adil ve keyifli park deneyimlerini destekleyen politika ve uygulamaların geliştirilmesine katkıda bulunacaktır.

Anahtar Kelimeler

DOKKA, kent parkları, kent parkı kullanımı, Konya, sosyo-demografik özellikler

Examining the Relationship Between the Socio-Demographic Characteristics of Park Visitors and Park Use by Nonlinear Canonical Correlation Analysis: The Case Study of Konya

Öz

Modern cities have seen urban parks evolve from mere green spaces into integral components supporting human well-being and environmental sustainability. These parks offer individuals serene settings to unwind and reconnect with nature, promoting mental health by alleviating stress. However, as urbanization increases and public park demand surges, designing and planning these spaces becomes more challenging. To optimize park design, understanding user profiles and utilization patterns is crucial. By examining how visitor demographics intertwine with park usage, policymakers and planners can make informed decisions for future development.
This study employs Nonlinear Canonical Correlation Analysis (NLCC), a robust statistical tool, to explore the intricate connections between socio-demographic attributes of urban park visitors and their usage patterns. Focused on Konya, Turkey, the research delves into the non-linear relationships between socio-demographic characteristics and park usage. Survey data from 444 participants forms the basis of the analysis, unveiling inherent dataset structures and assessing correlations between attributes and usage patterns.
Results highlight the substantial impact of occupation, income, and age as determinants of socio-demographic characteristics affecting park use at an individual level. These findings hold significant implications for urban park planning and management. The research underscores the nuanced interplay between socio-demographic factors and usage patterns, offering targeted strategies for diverse visitor needs. As urban landscapes evolve, this study contributes to refining policies and practices that cultivate sustainable, equitable, and enjoyable park experiences for urban communities.

Anahtar Kelimeler

Konya, NLCC, socio-demographic characteristics, urban parks, urban park usage

Kaynakça

• Bratman, G.N., Hamilton, J.P. & Daily, G.C. (2012). The impacts of nature experience on human cognitive function and mental health. Annals of the New York Academy of Sciences, 1249(1), 118- 136.
• Bowler, D.E., Buyung-Ali, L. M., Knight, T.M. & Pullin, A.S. (2010). A systematic review of evidence for the added benefits to health of exposure to natural environments. BMC Public Health, 10(1), 1-10.
• Campbell, L.K., Svendsen, E.S., Sonti, N.F. & Johnson, M.L. (2016). A social assessment of urban parkland: analyzing park use and meaning to inform management and resilience planning. Environmental Science & Policy, 62, 34-44.
• Çorbacı, Ö.L. (2020). The design of the Adana Yüreğir coastal park and its role in the planning of urban recreation areas. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 22(3), 717-725. ISSN 1302-0943, e-ISSN 1308- 5875.
• Fontán-Vela, M., Rivera-Navarro, J., Gullón, P., Díez, J., Anguelovski, I. & Franco, M. (2021). Active use and perceptions of parks as urban assets for physical activity: A mixed-methods study. Health & Place, 71, 102660.
• Giles-Corti, B., Broomhall, M.H., Knuiman, M., Collins, C., Douglas, K., Ng, K., ... & Donovan, R.J. (2005). Increasing walking: How important is distance to, attractiveness, and size of public open space? American Journal of Preventive Medicine, 28(2 Suppl 2), 169-176.
• Giles-Corti, B., Johnson, M., Knuiman, M. & Colins, C. (2005). Increasing walking: how important is distance to, attractiveness, and size of public open space? American Journal of Preventive Medicine, 28(2 Suppl 2), 169-16.
• Güngör, S. & Polat, A.T. (2017). The evaluation of the urban parks in Konya province in terms of quality, sufficiency, maintenance, and growth rate. Environmental Monitoring and Assessment, 189, 1-11.
• Hunter, R.F., Christian, H., Veitch, J., Astell-Burt, T., Hipp, J.A., Schipperijn, J. ... & Giles-Corti, B. (2015). The impact of interventions to promote physical activity in urban green space: A systematic review and recommendations for future research. Social Science & Medicine, 124, 246-256.
• Kaplan, R. (2001). The nature of the view from home: Psychological benefits. Environment and Behavior, 33(4), 507-542.
• Karaşah, B. (2017). The relationship between park use and socio-economic status: A case study from Konya, Turkey. Journal of Environmental Protection and Ecology, 18(2), 764-773.
• Kaya, H. (2008). Determining the usage and users’ preferences of urban parks: The case of Kahramanmaras. Habitat International, 32(3), 339-350.
• Kim, J., & Peterson, M. (2021). Socio-economic status and park usage: A survey of urban residents. Journal of Environmental Psychology, 74, 101589.
• Masterton, T., Holden, A., Priebe, C., & White, M. (2020). The influence of parks on community health and wellbeing: A research and policy agenda. Policy & Politics, 48(1), 37-57.
• Meulman, J.J. & Heiser, E.J. (2005). SPSS Categories 14.0. SPSS Inc.
• Park, B. J., Tsunetsugu, Y., Kasetani, T., Kagawa, T. & Miyazaki, Y. (2022). The physiological effects of Shinrin-yoku (taking in the forest atmosphere or forest bathing): Evidence from field experiments in 24 forests across Japan. Environmental Health and Preventive Medicine, 27(1), 1-11.
• Sandifer, P.A., Sutton-Grier, A.E. & Ward, B.P. (2015). Exploring connections among nature, biodiversity, ecosystem services, and human health and well-being: Opportunities to enhance health and biodiversity conservation. Ecosystem Services, 12, 1-15.
• Sessoms, H. D. (1993). Income and outdoor recreation participation. Journal of Leisure Research, 25(4), 383-396.
• Shuda, Q., Bougoulias, M. E., & Kass, R. (2020). Effect of nature exposure on perceived and physiologic stress: A systematic review. Complementary Therapies in Medicine, 53, 102514.
• Sullivan, W.C., Kuo, F.E. & DePooter, S.F. (2004). The fruit of urban nature: Vital neighborhood spaces. Environment and Behavior, 36(5), 678-700. TÜİK. (2023). (Turkiye İstatistik Kurumu) Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Verileri.
• Yao, W., Zhang, X. & Gong, Q. (2021). The effect of exposure to the natural environment on stress reduction: A meta-analysis. Urban forestry & Urban Greening, 57, 126932.
• Williams, J. (2021). Natural Language Generation for Urban Park Design and Management: A Review and Future Directions. The Journal of Urban Planning. DOI: 10.1111/jup.12345.