Deniz Çöpleri ve Deniz Temizliği Etkinlikleri: Çanakkale Örneği-2022

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 4, 780 - 786, 31.12.2023

Alkan Öztekin , Yusuf Şen , Uğur Altınağaç , Adnan Ayaz , Uğur Özekinci , Gençtan Erman Uğur , Tekin Demirkıran

https://doi.org/10.35229/jaes.1226070

Öz

Dünyadaki deniz ve okyanuslar gibi, Türkiye denizleri de artan kirlenme ve kirletilme etkisi altındadır. Başta gemi trafiği ve yerleşime bağlı insan aktiviteleri nedeniyle, yoğun kirletici etkisi altındaki Çanakkale ve çevresinde, atıklar ve çöpler sürekli olarak sualtında birikmektedir. Bu bağlamda, 2022 Yılında Çanakkale ilindeki kurum ve kuruluşların katkılarıyla, dalgıçlar eşliğinde 3 adet “Deniz Temizliği” etkinliği gerçekleştirilmiştir. Türkiye Çevre Haftası Etkinlikleri çerçevesinde 1 Haziran’da Çanakkale Marina Bölgesinde; Denizcilik ve Kabotaj Bayramı kapsamında 1 Temmuz’da Çanakkale Balıkçı Barınağında; Uluslararası Kıyı Temizliği Günü dolayısıyla 19 Eylül’de Bozcaada Limanı’ndaki dalış yöntemiyle elde edilen deniz çöpleri sınıflandırılarak, miktarları kayıt edilmiştir. Sonrasında toplanan çöplerden elde edilen bulgular ve görseller değerlendirilmiştir. Etkinliklerde 38 dalgıç ile 115 dakika dalış yapılarak; 1150 kg ve 3600 adet deniz çöpü toplanmıştır. Sonuç olarak bu çalışma ile yıllardır gerçekleştirdiğimiz ve gelecek yıllarda da devam ettirmeyi planladığımız deniz ve kıyı temizliği çalışmaları ile öncelikle insan kaynaklı atıkların ve çöplerin doğal kaynaklarımıza ulaşmasının azaltılarak, denizel kirliliğin azaltılması gerekliliğine dikkat çekilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Deniz çöpleri, denizel kirlenme, deniz temizliği, Çanakkale

Teşekkür

Çalışmaya verdikleri desteklerden dolayı GESTAŞ; Çanakkale Liman Başkanlığı; Sahil Güvenlik Komutanlığı; Çanakkale Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü; Çanakkale Deniz Polisi; Çanakkale Balıkadamlar Dalış ve Eğitim Merkezi; Eftelya Dina Denizcilik, Osman ODABAŞI ve Umut TUNCER’e teşekkür ederiz. Çalışma, Ulusal Sualtı Bilimsel Araştırma ve Değerleri Sempozyumu’nda poster bildiri olarak sunulmuştur.

Marine Litter and Sea Cleanup Activities: The Case of Çanakkale in 2022

Öz

Abstract: Turkish seas are under the influence of increasing pollution and contamination as the seas and oceans in the world. Marine litter and pollution are constantly accumulating on the seafloor in Çanakkale and its surroundings, which are influenced by intense pollutants primarily from ship traffic and living due to human activities. In this study, three “Marine Litter Cleanup Activities” accompanied by divers in 2022 were conducted with the contributions of institutions and organizations of Çanakkale. Within the framework of “Turkey Environment Week Activities” on 1 June in Çanakkale Marina; within “Maritime and Cabotage Festival” on 1 July in Çanakkale Fishing Port; within “International Coastal Cleanup Day” on 19 September in Bozcaada Port of Çanakkale, marine litter cleanup by the diving method it was classified and its amounts were recorded. Then, the results and images obtained from the collected marine litter were evaluated. During these cleanup activities with 38 divers and 115 minutes by diving; a total of 1150 kg and 3600 pieces of marine litter were collected. As a result of this study, marine litter and coastal cleanup activities have been carried out for years and plan to continue in the coming years. Also, we have drawn attention to the necessity of reducing marine pollution by human-made marine litter and reducing pollution of our natural resources.

Anahtar Kelimeler

Sea cleanup, marine litter, marine pollution, Çanakkale

Kaynakça

• Anonim. (1973). Denizlerin Gemiler Tarafından Kirletilmesinin Önlenmesine Ait Uluslararası Sözleşme (MARPOL 73/78). Resmi Gazete. 24/6/1990. Sayı:120558.
• Anonim. (1983). 2872 sayılı Çevre Kanunu. 5, (22). 499. Resmi Gazete. 1/8/1983. Sayı:18132.
• Anonim. (1984). Bern Sözleşmesi. Avrupa'nın Yaban Hayatı ve Doğal Yaşama Ortamlarının Korunması Sözleşmesi. Resmi Gazete. 20/2/1984. Sayı:18318
• Anonim. (1992). Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi. 4-55. Resmi Gazete, 27/112/1996. Sayı:22860.
• Ahmadi, A., Moore, F., Keshavarzi, B., Soltani, N. & Sorooshian, A. (2022). Potentially toxic elements and microplastics in muscle tissues of different marine species from the Persian Gulf: levels, associated risks, and trophic transfer. Marine Pollution Bulletin, 175, 113283.
• Akbulut, M., Odabaşı, S.S., Odabaşı, D.A. & Çelik, E.Ş. (2006). Çanakkale İli'nin önemli içsuları ve kirletici kaynakları. Su Ürünleri Dergisi, 23(1), 9- 15.
• Alkalay, R., Pasternak, G. & Zask, A. (2007). Clean- coast index-A new approach for beach cleanliness assessment. Ocean and Coastal Management, 50(5-6), 352-362.
• Alpay, C.G. (2015). Büyükşehir Belediyeleri deniz kirliliği önleme çalışmaları ve öneriler. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. İstanbul, Türkiye, 172s.
• Anfuso, G., Lynch, K., Williams, A.T., Perales, J.A., Pereira da Silva, C., Nogueira Mendes, R., Maanan, M., Pretti, C., Pranzini, E., Winter, C., Verdejo, E., Ferreira, M. & Veiga, J. (2015). Comments on marine litter in oceans, seas and beaches: characteristics and impacts. Annals of Marine Biology and Research, 2(1), 1008.
• Bertrand, J., Souplet, A., Gil de Soula, L., Relini. G. & Politou, C.Y. (2007). International bottom trawl survey in the Mediterranean (Medits), Instruction manual, Version 5. pp. 62. Erişim tarihi: 20 Eylül 2022, http://www.sibm.it/SITO%20MEDITS/file.doc/ Medits- Handbook_V5-2007.pdf.
• Borrelle, S. B., Ringma, J., Law, K. L., Monnahan, C. C., Lebreton, L., McGivern, A., ... & Rochman, C. M. (2020). Predicted growth in plastic waste exceeds efforts to mitigate plastic pollution. Science, 369(6510), 1515-1518.
• Chan, H.S.H., Dingle, C. & Not, C. (2019). Evidence for non-selective ingestion of microplastic in demersal fish. Marine Pollution Bulletin, 149, 110523.
• Cózar, A., Echevarría, F., González-Gordillo, J.I., Irigoien, X., Úbeda, B., Hernández-León, S., ... & Duarte, C.M. (2014). Plastic debris in the open ocean. Proceedings of the National Academy of Sciences, 111(28), 10239-10244.
• Cressey, D. (2016). The plastic ocean. Nature, 536(7616), 263-265.
• Doğan-Sağlamtimur, N. & Subaşı, E. (2018). Dünya ve Türkiye’de gemilerden kaynaklanan deniz kirliliği ve atık kabul tesisleri: Genel perspektif, yönetim ve öneriler. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 24(3), 481-493.
• Erdem, A. (2019). Gemilerde bulunan sintine ve balans sularının ekosisteme verdikleri zararı önlemek ve içerisinde bulundurdukları petrol türevli atıkların ikincil üretime kazandırılması üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Çanakkale, Türkiye, 45s.
• Eriksen, M., Thiel, M. & Lebreton, L. (2019). Nature of plastic marine pollution in the subtropical gyres. Hazardous Chemicals Associated with Pplastics in the Marine Environment, 135-162.
• Gall, S.C. & Thompson, R.C. (2015). The impact of debris on marine life. Marine Pollution Bulletin, 92(1-2), 170-179.
• Güngören, Z. & Başaran, A. (2021). Urla (İzmir/Türkiye) kumsallarında deniz çöplerinin mevsimsel olarak araştırılması. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 38(1), 53-61.
• Khoshmanesh, M., Sanati, A.M. & Ramavandi, B. (2023). Co-occurrence of microplastics and organic/inorganic contaminants in organisms living in aquatic ecosystems: A review. Marine Pollution Bulletin, 187, 114563.
• Islam, M.S. & Tanaka, M. (2004). Impacts of pollution on coastal and marine ecosystems including coastal and marine fisheries and approach for management: a review and synthesis. Marine Pollution Bulletin, 48(7-8), 624-649.
• MARLISCO. (2014). Deniz Çöpünün Azaltılması için MARLISCO Rehberi: İlham Al ve En İyi Uygulamalar Sayesinde Yenilikçi Ol. Avrupa Denizleri’ndeki Deniz Çöpleri: Sosyal Farkındalık ve Ortak Sorumluluk Projesi, Isotech, 36 s.
• Mishra, S., Charan Rath, C. & Das, A.P. (2019). Marine microfiber pollution: a review on present status and future challenges. Marine Pollution Bulletin, 140, 188-197.
• Mendoza, L.M.R., Karapanagioti, H. & Álvarez, N.R. (2018). Micro (nanoplastics) in the marine environment: Current knowledge and gaps. Current Opinion in Environmental Science & Health, 1, 47-51.
• Moncheva, S., Stefanova, K., Krastev, A., Apostolov, A., Bat, L., Sezgin, M., Sahin, F. & Timofte, F. (2016). Marine litter quantification in the Black Sea: A pilot assessment, Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 16, 213-218.
• Samsunlu, A. (1995). Deniz kirliliği ve kontrolü. İstanbul Teknik Üniversitesi Yayınları. İstanbul, Türkiye, 192s.
• Stanton, T., Kay, P., Johnson, M., Chan, F.K.S., Gomes, R.L., Hughes, J., William, M., Harriet, G.O., Colin, E.S., Mark, T., Jason, W., Harvey, W. & Xu, Y. (2021). It's the product not the polymer: Rethinking plastic pollution. Wiley
• Interdisciplinary Reviews: Water, 8(1), e1490. Tunçer, S., Artüz, O.B., Demirkol, M. & Artüz, M.L. (2018). First report of occurrence, distribution, and composition of microplastics in surface waters of the Sea of Marmara, Turkey. Marine Pollution Bulletin, 135, 283-289.
• UDHB. (2016). Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı. 1978 Protokolü ile Değişik, 1973 Tarihli Denizlerin Gemiler Tarafından Kirletilmesinin Önlenmesine Ait Uluslararası Sözleşme (MARPOL 73/78). http://imo.udhb.gov.tr/TR/19Marpol.aspx, Erişim Tarihi: 16.02.2016.
• UNEP. (2009). United Nations Environment Programme; Cheshire, A.C., Adler, E., Barbière, J., Cohen, Y., Evans, S., Jarayabhand, S., Jeftic, L., Jung, R.T., Kinsey, S., Kusui, E.T., Lavine, I., Manyara, P., Oosterbaan, L., Pereira, M.A., Sheavly, S., Tkalin, A., Varadarajan, S., Wenneker, B., Westphalen, G. UNEP/IOC Guidelines on Survey and Monitoring of Marine Litter. UNEP Regional Seas Reports and Studies, No. 186; IOC Technical Series No. 83: xii + 120 pp.
• UNEP. (2016). Marine plastic debris and microplastics – Global lessons and research to inspire action and guide policy change, United Nations Environment Programme, Nairobi, 274 p.
• Wootton, N., Nursey-Bray, M., Reis-Santos, P. & Gillanders, B.M. (2022). Perceptions of plastic pollution in a prominent fishery: Building strategies to inform management. Marine Policy, 135, 104846.
• Veiga, J.M., Fleet, D., Kinsey, S., Nilsson, P., Vlachogianni, T., Werner, S., Galgani, F., Thompson, R.C., Dagevos, J., Gago, J., Sobral, P. & Cronin, R. (2016). Identifying Sources of Marine Litter, MSFD GES TG Marine Litter Thematic Report, JRC Technical Report, EUR 28309, 41 p.
• Yurtsever, M. (2019). Nano-ve mikroplastik’lerin insan sağlığı ve ekosistem üzerindeki olası etkileri. Menba Kastamonu Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Dergisi, 5(2), 17-24.
• Zilifli, A. & Tunçer, S. (2021). Investigation of microplastic pollution along the Dalyan-Iztuzu (Eastern Mediterranean) Coastline. Journal Home-Page, 4(2), 107-115.