AİLE İŞLETMELERİNDE STRATEJİK YÖNETİM VE TURİZM İŞLETMELERİNİN STRATEJİK YÖNETİMİNE İLİŞKİN BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2020, Sayı: 1, 84 - 92, 18.05.2020

Gözdegül Başer

https://doi.org/10.35344/japss.737975

Öz

Dünya genelinde, ekonomilerin bel kemiği olarak bilinen aile işletmeleri; esneklik, değişebilirlik, pazar boşluklarını hızlı fark etme ve nüfuz etme gibi stratejik reflekslerin her zamankinden daha fazla önem kazandığı günümüzde, aile işletmesi olmanın getirdiği bir takım özgün özelliklerini, izledikleri stratejilere yansıtmaktadırlar. Aile işletmelerinin izledikleri stratejiler, işletmelerin gelişim aşaması, nesil sayısı, kurumsallaşma düzeyi, içinde bulunulan sektör ve pazar dinamikleri gibi unsurlara göre değişebilirken, genel olarak uzun vadeli bakış, müşteri odaklılık, toplumsal duyarlılık, aile itibarı gibi unsurların izlenen stratejileri yoğun şekilde etkilediği görülmektedir. Turizm sektöründe faaliyet gösteren aile işletmelerine bakıldığında, özellikle kırsal turizm ile ilgilenen aile işletmelerine yönelik araştırmaların yoğunlukta olduğu ve bu işletmelerin aile olmanın pek çok avantajını izledikleri stratejilere yansıttıkları ve içinde bulundukları toplum ve destinasyon ile bütünleştikleri görülmektedir. Çalışma, aile işletmelerinin ve turizmle ilgilenen aile işletmelerinin stratejik yönetim anlayışlarına yönelik bir değerlendirme sunmaktadır. Belirsizliğin ve karmaşıklığın yaşandığı günümüz şartlarında, aile işletmelerinin hızlı karar alma özellikleri, çalışanlar ve toplumla yoğun etkileşim ve iletişimleri ile nispeten daha hızlı, etkin ve verimli şekilde uyumlanabilecekleri ve etkin stratejiler izleyebilecekleri söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Aile İşletmesi, Strateji Yönetimi, Turizm İşletmesi

Kaynakça

• Ada N.,Şengül A.,Çapraz B.(2004). “Atatürk Organize Sanayi Bölgesi’ndeki aile işletmeleri ve geleceklerini planlamaya gösterdikleri yaklaşımlar”, 1.Aile İşletmeleri Kongresi, Kongre Kitabı, İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları, Yayın No:40, İstanbul, 255-263.
• Alagöz, G., Güneş, E., & Yücel, İ. (2017). Erzincan'da faaliyet gösteren turizm işletmelerinin pazarlama stratejileri. Erzincan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, X-II, 305-316.
• Alayoğlu, N. (2006). Aile işletmelerinin stratejik yönetimi ve işletme felsefelerine göre stratejik yaklaşım farklılıklarının belirlenmesine yönelik bir araştırma. T. Koçel (ed.,), 2, 545-559.
• Allio, M. K. (2004). Family businesses: their virtues, vices, and strategic path, Strategy & Leadership,Vol.32, Issue:4.
• Aragón‐Sánchez, A., & Sánchez‐Marín, G. (2005). Strategic orientation, management characteristics, and performance: A study of Spanish SMEs. Journal of small business management, 43(3), 287-308.
• Aslan, E. (2017). Kırsal turizmde yenilik ve kırsal turizm işletmecilerinin bireysel yenilikçilik düzeylerinin çeşitli değişkenler (katılımcılara ve işletmelere ilişkin) açısından incelenmesi: Kocaeli/Kartepe örneği (Yüksek Lisans Tezi, Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Astrachan, J. H. (2010). Strategy in family business: Toward a multidimensional research agenda. Journal of Family Business Strategy, 1(1), 6-14.
• Bahar O. ve Kozak M. (2018). Turizm Ekonomisi, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Başer, G. (2010). Aile İşletmelerinin Süreklilik Sorunsalı: Batı Akdenizli Aile İşletmeleri Üzerine Nitel Bir Araştırma, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
• Chrisman, J. J., Chua, J. H., De Massis, A., Frattini, F., & Wright, M. (2015). The ability and willingness paradox in family firm innovation. Journal of Product Innovation Management, 32(3), 310-318.
• Chua, J. H., Chrisman, J. J., & Sharma, P. (1999). Defining the family business by behavior. Entrepreneurship theory and practice, 23(4), 19-39.
• Coşkun S.Y.,Gürler G.(2004). “Aile İşletmeleri Stratejik Olarak Yönetilebilir mi?”, 1.Aile İşletmeleri Kongresi, Kongre Kitabı, İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları, Yayın No:40, İstanbul, 652 – 656.
• Fendri, C., & Nguyen, P. (2019). Secrets of succession: how one family business reached the ninth generation. Journal of Business Strategy, Vol.40,No.5, 12-20.
• Getz, D., & Carlsen, J. (2000). Characteristics and goals of family and owner-operated businesses in the rural tourism and hospitality sectors. Tourism management, 21(6), 547-560.
• Getz, D., & Carlsen, J. (2005). Family business in tourism: State of the art. Annals of tourism research, 32(1), 237-258.
• Harris, D., Martinez, J. I., & Ward, J. L. (1994). Is strategy different for the family-owned business?. Family business review, 7(2), 159-174.
• Hernández-Linares, R., Kellermanns, F. W., & López-Fernández, M. C. (2018). A note on the relationships between learning, market, and entrepreneurial orientations in family and nonfamily firms. Journal of Family Business Strategy, 9(3), 192-204.
• Ibrahim A.B.,McGuire J.,Soufani K.(2004). “Patterns in strategy formation in a family firm”, International Journal of Entrepreneurial Behaviour & Research, Vol.10 No.1/2, 127-140.
• Kallmuenzer, A., Nikolakis, W., Peters, M., & Zanon, J. (2018). Trade-offs between dimensions of sustainability: Exploratory evidence from family firms in rural tourism regions. Journal of Sustainable Tourism, 26(7), 1204-1221.
• Karakaş, A., Yıldız, M. R., & Kıngır, S. (2016). Turizm sektöründe faaliyet gösteren küçük işletmelerin ve aile işletmelerinin kurumsallaşma düzeyi, Jomelips, Cilt 1, Sayı 1, 1-13.
• Kellermanns, F. W., Dibrell, C., & Cruz, C. (2014). The role and impact of emotions in family business strategy: New approaches and paradigms, Journal of Family Business Stratetegy, Vol.40,No.5,12-20.
• Kızıldağ, D., & Özkara, B. (2016). Yerel Aile İşletme Gruplarında Çeşitlendirme Stratejileri: Pazar Yönelimli mi Kaynak Yönelimli mi?, Istanbul University Journal of the School of Business Administration, 45(1).
• Kreiser P.M.,Ojala J.,Lamberg J.A.,Melander A.(2006). “A historical investigation of the strategic process within family firms”, Journal of Management History, Vol.12,No.1, 100-114.
• Mazzola, P., Marchisio, G., & Astrachan, J. (2008). Strategic planning in family business: A powerful developmental tool for the next generation. Family Business Review, 21(3), 239-258.
• Miller D., Le Breton-Miller I., “Priorities, practices and strategies in successful and failing family businesses: an elaboration and test of the configuration perspective”, Strategic Organization, vol 4(4), (2006), 379-407.
• Niehm, L. S., Swinney, J., & Miller, N. J. (2008). Community social responsibility and its consequences for family business performance. Journal of Small Business Management, 46(3), 331-350.
• Schulze, W. S., Lubatkin, M. H., Dino, R. N., & Buchholtz, A. K. (2001). Agency relationships in family firms: Theory and evidence. Organization Science, 12(2), 99-116.
• Shen, N. (2018). Family business, transgenerational succession and diversification strategy. Cross Cultural & Strategic Management.
• Presas, P., Muñoz, D., & Guia, J. (2011). Branding familiness in tourism family firms. Journal of Brand Management, 18(4-5), 274-284.
• Peters, M., & Kallmuenzer, A. (2018). Entrepreneurial orientation in family firms: The case of the hospitality industry. Current Issues in Tourism, 21(1), 21-40.
• Rau, S. B., Werner, A., & Schell, S. (2018). Psychological ownership as a driving factor of innovation in older family firms, Journal of family business strategy, https://doi.org/10.1016/j.jfbs.2018.03.001.
• Samara, G., Jamali, D., Sierra, V., & Parada, M. J. (2018). Who are the best performers? The environmental social performance of family firms. Journal of Family Business Strategy, 9(1), 33-43.
• Tak B.,Eroğlu U. (2008). “Aile İşletmelerinde Stratejik Analiz ve Rekabetçi Konum Algılama Sorunları: Mobilya İmalat Sektöründen Bir Örnek”, 3.Aile İşletmeleri Kongresi, Kongre Kitabı, İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 78, İstanbul,101 – 105.
• Ulukan C.,Aile işletmelerinde büyüme süreci, doktora tezi, 1999.
• Ülgen ve Mirze, (2004). İşletmelerde Stratejik Yönetim, İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Ward J., Unconventional wisdom, John Wiley & Sons Ltd., West Sussex, England, 2005.