Göçmen ve Sığınmacıların Transit Bölge Konumundaki Çanakkale’de Çevresel Yaşam Koşullarının Araştırılması

Yıl 2023, , 441 - 456, 30.06.2023

Tuğçe Demiryürek , Sibel Menteşe

https://doi.org/10.28979/jarnas.1142068

Öz

Özellikle 2011 yılında Suriye’de ortaya çıkan iç karışıklıklar Türkiye’ye kitleler halinde göç edilmesine neden olmuştur. Avrupa’ya gitmek isteyen göçmen ve sığınmacılar tarafından Avrupa topraklarına en yakın noktada ve Türkiye’nin en batısında yer alan Çanakkale ili seçilmektedir. Bu çalışmanın amacı; göçmen ve sığınmacıların mevcut çevresel koşullarının temel halk sağlığı açısından Çanakkale’de belirlenmesidir. Çalışmaya gönüllü olarak Nisan - Mayıs 2019 döneminde katılan 253 göçmen ve sığınmacının mevcut konut içi, konut dışı, çevresel ve sağlık durumları dikkate alınmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre, katılımcıların % 32,4’ünün evinde küf, rutubet veya su sızıntısı gözlediği; % 8,3’ünün evinin içerisinde tuvalet olmadığı; % 26,5’inin yemek yapılan mekânı aynı zamanda yatak odası olarak kullandığı; % 56,9’unun evinde musluktan temiz/içilebilir suya ulaşamadığı; % 4,3’ünün doktor tarafından tanısı konulmuş rahatsızlığının olduğu; % 28,1’inin sigara içtiği; % 17’sinin sağlık kuruluşlarına hiç gitmediği ve %
11,1’inin mevcut yaşam koşulundan bazı şikayetleri olduğu belirlenmiştir. Çalışma kapsamında dikkate alınan bazı çevresel koşulların veya sağlık koşullarının katılımcıların cinsiyet ve/veya korunma statüsüne göre değişim gösterdiği de belirlenmiştir (p < 0,05). Bu çalışmada, uluslararası korunma statüsündeki katılımcıların geçici korunma statüsündekilerden daha iyi şartlarda yaşamını devam ettirdiği saptanmıştır. Göçmen ve sığınmacıların konut içi ve konut dışı koşullarının iyileştirilmesi için sosyal ve ekonomik hayata katılmalarını sağlayacak önlemlerin alınması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çanakkale, çevre, göç, sağlık, sığınmacı

Investigation of Environmental Living Conditions of Migrants and Asy-lum Seekers in Çanakkale, A Transit Migration Location

Öz

Especially following the internal turmoil occurred in Syria in 2011 resulted in mass migration to Turkey. Çanakkale, which is located at the closest point to the European lands, is chosen by the immigrants and asylum seekers who want to go to Europe. The aim of this study is to determine the current environmental conditions of immigrants and asylum seekers in Çanakkale in terms of principal public health. The current indoor, outdoor, environmental and health conditions of 253 immigrants and asylum seekers who voluntarily participated in the study on April-May 2019 were considered. It was found in this study that 32.4% of the participants observed mold/moisture/water leakage in their home; 8.3% of them did not have a toilet in their house; 26.5% of them used the dining room as a bedroom at the same time; 56.9% of them could not reach clean water from the tap; 4.3% of them had a disease diagnosed by a doctor; 28.1% smoked; 17% of them had never been to health institutions and 11.1% of them had complaints about their
current living conditions. It was also estimated that some environmental or health conditions considered in the study varied according to gender and/or protection status (p<0.05). It has been determined that the participants in the international protection status have better living conditions than those in the temporary protection status. In order to improve the residential and non-residential conditions of immigrants and asylum seekers, measures should be taken to enable them to participate in social and economic life.

Anahtar Kelimeler

Çanakkale, environment, immigration, health, refugee

Kaynakça

• Adıgüzel Y., (2019), Göç Sosyolojisi, Nobel Yayıncılık Eğitim Danışmanlık, Ankara.
• Akgün H.S., Bakar C., Durukan E., (2013). Türkiye’ye göç etmiş 1. ve 2. kuşak göçmenlerin sağlık hizmetlerinden yararlanmaları ve kronik hastalık sıklığı, Esen E & Borde T. Türkiye ve Almanya Toplum, Sağlık ve Eğitimde Araştırma, Öğretim ve İşbirliği Kitabı. Ankara: Siyasal Kitabevi, 214-236.
• Aydın G., (2016). Deniz Yoluyla Gerçekleştirilen Düzensiz Göç ile Mücadelede Devletlerin Yetki ve Uygulamaları. Göç Araştırmaları Dergisi, 2(2), 120-211.
• Bakacak A.G., Akalın E., Öktem P., (2019), Türkiye’ye Farklı Ülkelerden Göç Etmiş Kadınların Sağlık Hizmetlerine Erişimi Üzerine Nitel Bir Alan Araştırması. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakül-tesi Dergisi, 36(2), 383-399.
• Balcı L.A., Alptekin H.K., Alkan M., (2016), Suriyeli Sığınmacılarda Kronik Hastalık ve Fiziksel Sağ-lıkla İlgili Problemlerin Belirlenmesi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 3(Ek1), 146-156.
• Bayır K.D., Aksu F., (2020), Açık Kapı Politikasından Güvenlik Tehdidine: Türkiye’de Suriyeli Sı-ğınmacılar Olgusu, Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 8(2), 324-356.
• Bilgen F., Ural A., Berekecioğlu M., (2019), Kliniğimizde Tedavi Gören Suriyeli Hastaların Değerlen-dirilmesi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 14(1), 6-9.
• Bozkurt Y., (2013), Çevre Sorunları ve Politikaları (Avrupa Birliğine Uyum Sürecinde Türkiye’de Çevre Politikalarının Dönüşümü),. Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Büyüköztürk Ş., Çakmak E.K., Akgün Ö.E., Karadeniz Ş., Demirel F., (2009), Bilimsel araştırma yön-temleri, Pegem A. Yayıncılık, Ankara:
• Castles S., Miller M.J., (2008), Göçler Çağı: Modern Dünyada Uluslararası Göç Hareketleri, çev. Bü-lent Uğur Bal, İbrahim Akbulut, Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Davies A.A., Basten A., Frattini C., (2006), Migration: A Social Determinant of the Health of Migrants, Switzerland: IOM Migration Health Department.
• Doğan Y., (2019). Trabzon’da Yaşayan Afganistan Uyruklu Sığınmacıların Göç Deneyimleri ve So-runları, Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü, 5(7), 11-29.
• Durgun S., Aydın A.H., (2018). Kahramanmaraş’taki Suriyeli sığınmacıların yerel halk tarafından sos-yo-ekonomik ve politik açıdan değerlendirilmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 501-526.
• Elmas, F.Y., (2016), Avrupa 'Kapı Duvar': Göç Yaklaşımında Söylem-Eylem Tutarsızlığı, International Strategic Research Organization (USAK).
• Erdoğan M.M., (2017), “Kopuş” tan “Uyum” a Kent Mültecileri Suriyeli Mülteciler ve Belediyelerin Süreç Yönetimi: İstanbul Örneği, Marmara Belediyeler Birliği Kültür Yayınları, İstanbul.
• Erten Z.K., Zincir H., Özen B., Dinç S., Sevig Ü., Özkan, F., (2014), Göçle Gelen Ailelerin Sağlıkla İlgili Bazı Davranış ve Görüşlerinin Saptanması, Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 1(3), 35-46.
• Göç İdaresi Başkanlığı, 2022a. İstatistikler: Geçici Koruma. https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638 (erişim 28.06.2022)
• Göç İdaresi Başkanlığı, 2022b. İstatistikler: Düzensiz Göç. https://www.goc.gov.tr/duzensiz-goc-istatistikler (erişim 28.06.2022)
• Güler Ç., Çobanoğlu Z., Baskı B., (1994), Çocuk ve çevre, TC Sağlık Bakanlığı Yayınları.
• Güreşçi E., (2016), “Ortak ve Farklı Yönleriyle İç ve Dış Göçler”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(43), 1058-1064.
• İçişleri Bakanlığı, (2013), 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (YUKK), 11.04.2013 tarih ve 28615 sayılı Resmi Gazete.
• İçişleri Bakanlığı, (2014), 6203 sayılı Geçici Koruma Yönetmeliği (GKY), 22.10.2014 tarih ve 29153 sayılı Resmi Gazete.
• İnce C. (2018), Uluslararası göç bağlamında Türkiye'deki Suriyeli göçmenlerin mekânsal yoğunlaşma-sı, İKSAD Publishing House.
• Kalkım A., Toraman A.U., (2014), Göçmen ve Göçmen Olmayan Ergenlerin Riskli Sağlık Davranışla-rının Belirlenmesi, TAF Preventive Medicine Bulletin, 13(4), 289- 294.
• Kaya A., Kıraç A., (2016), İstanbul’daki Suriyeli Mültecilere İlişkin Zarar Görebilirlik Değerlendirme Raporu. İstanbul, Hayata Destek Derneği. s.18.
• Mentese S., Mirici N.A., Elbir T., Palaz E., Mumcuoğlu D.T., Cotuker O., Bakar C., Oymak S., Otkun M.T., (2020), A Long-Term Multi-Parametric Monitoring Study: Indoor Air Quality (IAQ) and the Sources of the Pollutants, Prevalence of Sick Building Syndrome (SBS) Symptoms, and Res-piratory Health Indicators, Atmospheric Pollution Research, 11, 2270-2281.
• Mentese S., Tasdibi D., (2016), Airborne Bacteria Levels in Indoor Urban Environments: The Influ-ence of Season and Prevalence of Sick Building Syndrome (SBS), Indoor and Built Environ-ment, 25(3), 563-580.
• Muşmul G., Yaman K., (2018), Çevre ve Ekonomi Üzerine Genel bir Değerlendirme, Ekonomi, İşletme ve Yönetim Dergisi, 2(1), 66-86.
• Önal A, Keklik B., (2016), Mülteci Ve Sığınmacıların Sağlık Hizmetlerine Erişimde Yaşadığı Sorunlar: Isparta İlinde Bir Uygulama, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 7 (15) , 132-148 .
• Şentürk C., (2020), Türkiye Şehirlerinde Suriyeli Göçmenler, Türkiye Uyum ve Araştırmaları Merkezi Vakfı (ZfTI), Essen.
• T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), (2017), Türkiye’deki Suriyelilerin Demografik Görünümü, Yaşam Koşulları ve Gelecek Beklentilerine Yönelik Saha Araştırması, Ankara.
• Taşkın K., Karaman, S.Ö., (2020), A Research On The Migration And Settlement Process Of Syrians In Ayvacık (Çanakkale), International Journal of Geography and Geography Education, 41, 141-159.
• Taşkıran P., 2009,. Nevşehir’de Son 2 Yılda Görülen Hepatit B ve Hepatit C Vakalarının Epidemiyolo-jik Özellikleri Ve Hastaların Viral Hepatitlerle İlgili Bilgi Tutum Ve Davranışları (Yayımlanma-mış yüksek lisans tezi), Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Topçu E., (2020), OECD Ülkelerinde Uluslararası Göçün Konut Fiyatları Üzerindeki Etkisi, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 427-443.
• Tosun S., (2017), Afet Yönetiminde Mülteci ve Sığınmacılara Yapılan Sosyal Yardımlar ve 79 Hizmet-ler (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Türk Dil Kurumu (TDK), (2022), Türk Dil Kurumu Sözlükleri, Türk Dil Kurumu Başkanlığı. Erişim Adresi: https://sozluk.gov.tr/ (erişim: 29.06.2022).
• World Health Organization (WHO). (1946), Constitution of the World Health Organization as adopted by the International Health Conference, New York, 19–22 June 1946.
• Yenigül S.B., (2005), Göçün Kent Mekanı Üzerine Etkileri. G.Ü. Fen Bilimleri, 18(2), 273- 288.
• Yıldırım A., Şimşek H., (2003), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, An-kara.
• Yıldırımalp S., İslamoğlu E., İyem C., (2017), Suriyeli Sığınmacıların Toplumsal Kabul ve Uyum Süre-cine İlişkin Bir Araştırma. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, 35, 107-126.