Türkiye’nin Denizel Çevre Yönetimi Karar Destek Sistemi

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 3, 443 - 452, 25.09.2022

Cihat Aşan

https://doi.org/10.28979/jarnas.1060939

Cited By: 1

Öz

“Denizel Çevre”, kapsamı içerisindeki değişkenlerin dinamik yapısı dolayısıyla, sorumlu makamlar tarafından süratli ve etkin kararlar alınması gerekli bir sahadır. Denizde meydana gelebilecek bir kaza sonrası, deniz durumu, akıntı ve rüzgâr, gemi trafiği, kirlilik yaratan yakıtın hareketleri vb. değişkenler nedeniyle doğru ve zamanında tedbirlerle müdahale gerekmekte, aksi durumda ortaya çıkacak can ve mal kayıplarının boyutu artmaktadır. Küresel çapta hacmi artan lojistik ve taşımacılık sektörü içerisinde deniz taşımacılığının artan payı, denizlerdeki gemi trafiğini de artırmıştır. Artan trafik, her ne kadar sayıca azalmış gibi görünse de kazaları da beraberinde getirmiş, kazaya sebep olan gemilerin büyüklüğü ise ortaya çıkan can ve mal kayıpları ile çevre kirliliğinin boyutlarını da artırmıştır. Denizel çevrenin yapısı ülkelerin büyük boyutta deniz kazalarına tek başlarına müdahale etmelerini imkânsız kılmış, bu kapsamda bilginin ve teknik imkân kabiliyetlerin ülkeler arası paylaşımı ile koordineli müdahalede plan ve organizasyon yapısına yönelik 2000’li yılların başından itibaren bir dizi uluslararası sözleşme yürürlüğe sokulmuştur. Denizde oluşan bu olaylara müdahalede kararların sürat ve etkinliği, değişkenlerin gerçek zamanlı üretimi ve paydaşlar arasında akışını sağlayacak kapsamlı bir mekanizmayı gerektirmektedir. Bu çalışma; Türkiye’nin denizel çevresinin yönetiminden sorumlu makamların gerçek zamanlı entegrasyon ve bilgi paylaşımı sağlayacak bir karar destek sistemi öngörmektedir. Bu maksatla, süreç içerindeki paydaşlar ve değişkenler ile bunların nasıl bir organizasyonda entegre edilebileceği ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Deniz kirliliği, denizel çevre, karar destek sistemi, organizasyon, yönetim

Turkish Marine Environment Management Decision Making System

Öz

Due to the dynamic nature of the variables within its scope, “Marine Environment” is a field that requires quick and effective decisions by the responsible authorities. After an accident at sea, due to the variables such as, sea condition, current and wind, ship traffic, movements of polluting fuel, etc. it is necessary to intervene with correct and timely measures, otherwise the size of the loss of life and property increases.The increasing share of maritime transport among the modes of transport has also increased the ship traffic in the seas. The structure of the marine environment has made it impossible for countries to intervene in large-scale maritime accidents on their own, and in this context, a number of international conventions have been put into effect since the beginning of the 2000s on the plan and organizational structure of the coordinated response with the sharing of information and tecnical capabilities between countries. The speed and efficiency of decisions in responding to these events at sea requires a comprehensive mechanism that will ensure the real-time production of variables and their flow between stake-holders. This study; It envisages a decision support system that will enable real-time integration and information sharing of authorities responsible for the management of Turkey's marine environment. For this purpose, the stakeholders and variables in the process and how they can be integrated in an organization are revealed.

Anahtar Kelimeler

marine pollution, marine environment, Decision making system, organization, management

Kaynakça

• AFAD. (2014). 2014-2023 Deniz Kirliliğine Neden Olan Kazalar Yol Haritası Belgesi. Erişim adresi: https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr /3912/xfiles/denizcilik_kazalari_son1.pdf
• Bukin, O. A., Proschenko, D. Y., Chekhlenok, A. A., ve Korovetskiy, D. A. (2019). Methods for Optical Monitoring of Oil Pollution of Sea Water Basins Using Unmanned Aerial Vehicles. Atmospheric and Oceanic Optics, 32(4), 459–463. https://doi.org/10.1134/S102485601904002X
• Delgado, L., Kumzerova, E., ve Martynov, M. (2006). Simulation of oil spill behaviour and response operations in PISCES. WIT Transactions on Ecology and the Environment, 88, 279–292. https://doi.org/10.2495/ CENV060271
• Fingas, M. (2014). The basics of oil spill cleanup. In International Journal of Environmental Analytical Chemistry (3 rd editi, Vol. 94). https://doi.org/10.1080/03067319.2014.974591
• Garello, R., ve Kerbaol, V. (2017). Oil pollution monitoring: An integrated approach. 2017 IEEE Workshop on Environmental, Energy, and Structural Monitoring Systems, EESMS 2017 - Proceedings, (2003). https://doi.org/10.1109/EESMS.2017.8052689
• Hackett, B., Comerma, E., Daniel, P., ve Ichikawa, H. (2009). Marine oil pollution prediction. Oceanography, 22(SPL.ISS. 3), 168–175. https://doi.org/10.5670/oceanog.2009.75
• Keramea, P., Spanoudaki, K., Zodiatis, G., Gikas, G., ve Sylaios, G. (2021). Oil spill modeling: A critical review on current trends, perspectives, and challenges. Journal of Marine Science and Engineering, 9(2), 1–41. https://doi.org/10.3390/jmse9020181
• Nicolae, F., Perkovic, M., Ristea, M., ve Cotorcea, A. (2016). Method for monitoring the space-Time development of oil spilled in marine environment using Pisces II simulation software. Journal of Environmental Protection and Ecology, 136–145.
• Perkovic, M., ve Sitkov, A. (2008). “Oil spill modeling and combat,” Soares, C. G., and Kolev, P. N. (eds.), Maritime Industry, Ocean Engineering and Coastal Resources, Vols. 1 ve 2, Kitap Serisi: Proceedings and Monographs in Engineering Water and Earth Sciences, 1161-1169
• Reed, M., Aamo, O. M., ve Daling, P. S. (1995). Quantitative analysis of alternate oil spill response strategies using OSCAR. Spill Science and Technology Bulletin, 2(1), 67–74. https://doi.org/10.1016/1353-2561(95)00020-5
• Tütüncü, A. N. (2004). Gemi kaynaklı deniz kirlenmesinin önlenmesi, azaltılması ve kontrol altına alınmasında devletin yetkisi (3rd ed.). Kırklareli: Beta Basım A.Ş.
• UAB. (2020). Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Ulaşan ve Erişen Türkiye 2020. Erişim adresi: https://www.uab.gov.tr/uploads/pages/bakanlik-yayinlari/revize-ulasan-ve-erisen-turkiye-2020-20210319-100631.pdf
• 5312 Sayılı Kanun, 2006. Deniz Çevresinin Petrol Ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale Ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanunun Uygulama Yönetmeliği, T.C. Resmi Gazete, 21 Ekim 2006, 26326.