Türkiye ile Suudi Arabistan Arasındaki Canlı Hayvan ve Et Ticaretine Genel Bir Bakış

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 1, 85 - 94, 30.06.2020

Kadir Karakuş , Hasan Çelikyürek , Turgut Aygün

Öz

Küreselleşme ile beraber ülkelerin de rekabet edebilme güçlerinin artması gerekmektedir. Üreticilerin başarıları, ürünlerini iç ve uluslararası pazarlarda satabilme kabiliyetlerine bağlıdır. Ülkemiz 1980 yıllarında gerek bitkisel üretim gerekse hayvansal üretim bakımından kendi kendine yeten bir ülke konumundaydı. Bu yıllarda özellikle Ortadoğu ülkelerine canlı hayvan ve hayvansal ürünleri ihraç etmekteydi. Suudi Arabistan bir tüketim toplumu olarak ihtiyacı olan ürünlerin çoğunu ithal etmektedir. Suudi Arabistan gıda tüketiminin yaklaşık %85 ‘ini ithal eden önemli bir et ithalatçısı ülke pozisyonundadır. Suudi Arabistan yıllık 500 bin ton civarında kanatlı et ürünleri ithalatı ile dünyanın önde gelen ülkelerden biridir. Suudi Arabistan'ın 2005'ten bu yana Türkiye'den kanatlı et ürünlerine karşı ithalat yasağı bulunurken, yasağın kalkmasıyla Türkiye 2012 yılında yapılan bu ithalatın 150-200 bin ton civarındaki miktarını ihraç etmeyi hedeflemiştir. Türkiye’nin süt ve süt ürünleri ihracatı oldukça düşük düzeydedir. Suudi Arabistanlı firmalar Türkiye'den yumurta ve süt ürünleri ithal talebinde bulunarak, iki ülke arasındaki ticareti artırma yönünde girişimlerde bulunmaktadırlar. Suudi Arabistan yıllık 10 milyon küçükbaş hayvan ithal etmektedir. Bazı büyük firmalar, Suudi Devleti’nin verdiği hibe ve diğer desteklerden yararlanarak Türkiye'de hayvan çiftlikleri kurmak ve ülkelerinin yıllık 10 milyona ulaşan küçükbaş hayvan ihtiyacının önemli bölümünü Türkiye'den karşılamak için girişimlerde bulunmaya başlamıştır. Sonuç olarak; geçmiş yıllarda olduğu gibi Türkiye Suudiler için canlı hayvan ve et ürünlerinde iyi bir ortak olabilecektir. Ayrıca, hayvan sayımızı artırmaya yönelik projelerin acil olarak iki ülke yetkili ve yatırımcıları ile karşılıklı olarak uygulamaya konulmalıdır. Ülkemiz topraklarının satılmadan özellikle tarım için hazine arazilerinin değerlendirilmesi yönünde Suudiler ile ortak projeler üretilmelidir. Suudi – Türkiye arasında hayvancılık alanında istenen özelliklere göre bir üretim ve ticari anlaşma ile gelecekte hayvan ihracatımız için önemli bir gelişme olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Suudi Arabistan, Canlı hayvan, Et, İhracat

An Overview on Live Animal and Meat Trade Between Saudi Arabia and Turkey

Öz

With globalization, countries have to increase their competition power. The success of the manufacturers depends on their ability to sell their products in domestic and international markets. In 1980, Turkey was a self-sufficient country in terms of both crop production and animal production. In these years, it exported livestock and animal products especially to Middle Eastern countries. Saudi Arabia imports most of the products that it needs as a consumer society. Saudi Arabia is an important meat importer country that imports about 85% of its food consumption. Saudi Arabia is one of the leading countries in the world that imports poultry meat products around 500 thousand tons per year. Since 2005, while there were ban against import of poultry meat products from Turkey in Saudi Arabia, Turkey aimed to export 150-200 thousand tons of that amount after the removal of ban against imports. Turkey's milk and milk product exports is quite low. Saudi Arabian firms are attempting in order to increase the trade between the two countries by requesting imports of eggs and milk products from Turkey. Saudi Arabia imports 10 million small ruminants per year. Some large companies started to establish livestock farms in Turkey and attempt to meet an important part of the small ruminant need of their country which is up to 10 million annually by benefiting from the grants and other supports given by the Saudi Arabia government. As a result, Turkey and Saudi Arabia will be good partners for livestock and meat products as in past years. In addition, projects about increasing the number of the animals should be implemented mutually and urgently by the authorities and investors of both countries. Especially for agriculture, common projects with the Saudis should be generated in order to evaluate the public lands without selling the territory. Trade agreements for the production based on the properties desired in the field of animal husbandry between Saudi Arabia and Turkey will be an important progress for our animal exports in the future.

Anahtar Kelimeler

Turkey, Saudi Arabia, Live animal, Meat, Export

Kaynakça

• Anonim, 2017. Türkiye İhracatçılar Meclisi. Suudi Arabistan Ülke Bilgi Notu. http://www.tim.org.tr/files/downloads/ihracat/Ulke_Masalari/ulke_bilgi_notu/Suudi Arabistan Ülke Bilgi Notu.pdf, Erişim Tarihi: 16.03.2019
• Anonym, 2018. Agricultural Products Markets. Redmeat. TAGEM. https://arastirma.tarim.gov.tr/ tepge/Belgeler/ . Erişim Tarihi: 30.01.2018.
• Anonim, 2019a. Canlı hayvan ihracatı sıfırlandı: İthalatta yüzde 4581'lik artış. https://tr.sputniknews.com/ekonomi/201806121033832593-canli-hayvan-ihracati-sifirlandi-ithalat-artti/ Erişim Tarihi: 16.03.2019.
• Anonim, 2019b. Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü. Erişim Tarihi: Ocak 2019. https://www.tarimorman.gov.tr/sgb/Belgeler/SagMenuVeriler/GKGM.pdf, Erişim Tarihi: 17.03.2019
• Anonim, 2019c. Kurban sayısı, ülkelerin hayvan varlığıyla yarışıyor. http://www.milliyet.com.tr/-kurban-sayisi-ulkelerin-hayvan-ekonomi-2505407/, Erişim Tarihi: 07.03.2019.
• Anonim. 2019d. Türkiye’nin Suudi Arabistan’a İhracatı. https://www.disticaret.biz.tr/ 2015/10/turkiyenin-suudi-arabistana-ihracati.html. Erişim Tarihi: 7 Mart 2019.
• Anonim, 2019e. Helal et pazarının lideri Brezilya. https://www.bloomberght.com/ tarim/haber/2073216-helal-et-pazarinin-lideri-brezilya. Erişim Tarihi: 07.03.2019.
• Anonim, 2019f. Et Depoları Doldu Taştı Türkiye İhracata Başlıyor. http://www.hurriyet.com.tr/ ekonomi/et-depolari-doldu-tasti-turkiye-ihracata-basliyor-22389309. Erişim Tarihi: 07.03. 2019.
• Anonim, 2019g. Arap yatırımcı "et" ve "süt" için geliyor https://www.sabah.com.tr/ gundem/2018/04/06/arap-yatirimci-et-ve-sut-icin-geliyor. Erişim Tarihi: 7 Mart 2019.
• Anonim, 2019h. https://www.dunya.com/ihracat/suudi-arabistan-sut-ve-yumurta-ithal-edecek-haberi-317251. Erişim Tarihi: 7.03.2019.
• Anonim, 2019i. Kırmızı Ette Alarm Beyaz Ette İhracat Artışı. htt://www.setbir.org.tr/wp-content/uploads/TÜRK-ET-SEKTÖRÜ. Erişim Tarihi: 7.03.2019.
• Anonim, 2019j. Canlı hayvan ihracatını tavuk ve horoz sırtladı. http://www.hurriyet.com.tr/ ekonomi/canli-hayvan-ihracatini-tavuk-ve-horoz-sirtladi-40769028. Erişim Tarihi: 9 Mart 2019.
• Anonim, 2019k. Canlı Hayvan İthalatı, İhracatı Solladı. https://www.gumruktv.com.tr/canli-hayvan-ithalati-ihracati-solladi, Erişim Tarihi: 17.03.2019.
• Karakuş K., 2011. Turkey's importation of live animals and red meat overview. Iğdır Üniversitesi, Fen Bilimleri Dergisi, 1(1): 75-79.
• Karakuş K., Çelikyürek H., Aygün T., 2018. Providing the Need of Red Meat in Turkey. Journal of Animal Science and Products (JASP). 1 (1): 52-58.
• Mundan D., Avcı M., Memiş H., Avcı L., 2017. Hayvancılık Sektörünün Kalkınma Ve Sanayileşme Açısından Değerlendirilmesi: Adıyaman İli Örneği, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi Cilt: 9, Sayı: 17, 237-244.
• Tüik, 2018. Red Meat Production Statistics, IV. Çeyrek: Ekim - Aralık, 2017. Sayı: 27703. 12 Şubat.