Dünya Merinos Irkları ve Bunların Genel Özellikleri

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 45 - 63, 29.06.2023

Bürhan Buğdaycı , Riza Atav , M.ihsan Soysal

https://doi.org/10.51970/jasp.1193583

Öz

Günümüzde dünya genelinde çok çeşitli koyun ırkları bulunmakla beraber, tekstil endüstrisinin kullandığı kaliteli yün lifi merinos ırkından gelmektedir. Merinos ve bunların soylarından türeyen ırklar dünyanın her yerine yayılmış durumdadır. Farklı üretim yeteneklerine sahip birçok merinos soyu vardır. Alman Etçi Merinos ve Güney Afrika Dohne Merinos gibi et ve yapağı üreten çift verim yönlü soylar bunlar arasında sayılabilir. Ancak bugün dünya çapında en çok sayıda bulunan yapağı üretimi yönünde özelleşmiş tiplerdir. Özel yapağı üreten merinosların en büyük popülasyonu Avustralya’da bulunmaktadır. Günümüzde artık safkan merinosların yanı sıra bunların diğer ırklarla melezlenmesiyle üretilmiş hibrit genotipler de mevcuttur. Merinoslar verim özelliği açısından yapağı yönlü ve et/yapağı yönlü olarak temelde iki gruba ayrılmaktadır. Bu derlemede Merinosun tarihçesi, merinos ırkları ve bunların genel özellikleri hakkında bilgi verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Merinos, yün, koyun, lif

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

120M125

Teşekkür

TÜBİTAK’a 120M125 nolu proje kapsamında verdikleri destekten ötürü teşekkürü bir borç biliriz.

World Merino Breeds and Their General Characteristics

Öz

Although there are a wide variety of sheep breeds around the world today, the quality wool fiber used by the textile industry comes from the Merino breed. Merinos and their descendants are spread all over the world. There are many merino strains with different breeding abilities. These include meat and fleece producing bi-productive strains such as the German Meat Merino and the South African Dohne Merino. However, they are the types that are specialized in the direction of fleece production, which are the most abundant in the world today. The largest population of specialty fleece-producing merinos is found in Australia. Today, in addition to purebred merinos, there are also hybrid genotypes produced by crossing them with other breeds. Merinos are basically divided into two groups in terms of yield characteristics, fleece-oriented and meat/fleece-oriented. In this review article, information was given about the history of merino, the merino breeds and their general characteristics.

Anahtar Kelimeler

Merino, Wool, Sheep, Fiber

Proje Numarası

120M125

Kaynakça

• Anonim. (1990). Australian wool classing: A text for the modern professional. Parkville, Victoria, Avustralya: Australian Wool Corporation.
• Anonim. (2021a). Erişim Adresi: https://www.alamy.com/migratory-flock-of-merino-sheep-cceres-province-extremadura-spain-image60380397.html. Erişim Tarihi: 03.11.2021
• Anonim. (2021b). Erişim Adresi: http://afs.okstate.edu/breeds, Erişim Tarihi: 11.11.2021
• Anonim. (2021c). Erişim Adresi: https://www.sheepusa.org/resources-materials-breeddirectory, Erişim Tarihi: 11.11.2021.
• Anonim. (2021d). Erişim Adresi: https://www.facebook.com/merinolandschaftuncguder/photos/?ref=page_internal, Erişim Tarihi: 22.11.2021
• Anonim. (2021e). Erişim Adresi: https://www.thueringer-schafzucht.de/schafrassen/merinoschafe.html, Erişim Tarihi: 21.11.2021
• Anonim. (2021f). Erişim Adresi: https://www.livestockoftheworld.com/Sheep/?Screenwidth=1200, Erişim Tarihi: 11.11.2021.
• Anonim. (2021g). Erişim Adresi: https://www.agraria.org/ovini/gentiledipuglia.htm, Erişim Tarihi: 22.11.2021
• Anonim. (2021h). Erişim Adresi: https://www.facebook.com/Texas-Delaine-Merino-Sheep-Association-105919378563092/?ref=page_internal, Erişim Tarihi: 22.11.2021
• Anonim. (2021i). Erişim Adresi: https://www.krwg.org/post/las-cruces-museum-adds-debouillet-sheep-breed-created-new-mexico, Erişim Tarihi: 22.11.2021
• Anonim. (2021j). Erişim Adresi: http://www.sheep101.info/breedsW-Z.html, Erişim Tarihi: 21.11.2021
• Anonim. (2021k). Erişim Adresi: https://merinos.com.au/australian-merino/, Erişim Tarihi: 11.11.2021.
• Anonim. (2021l). Erişim Adresi: http://www.pomanaramerinostud.com.au/breeding.html, Erişim Tarihi: 11.11.2021
• Anonim. (2021m). Erişim Adresi: https://alpenglowyarn.wordpress.com/2010/05/07/ultra-fine-merino-at-burrabliss-farm/, Erişim Tarihi: 23.10.2022
• Anonim. (2021n). Erişim Adresi: https://www.222handspun.com/blog/2018/9/1/sheep-breed-studies-january-2014-breed-box-from-namaste-farms, Erişim Tarihi: 23.10.2022
• Anonim. (2021o). Erişim Adresi: http://www.whiterivermerinos.com/commonwealth.htm, Erişim Tarihi: 11.11.2021
• Anonim. (2021p). Erişim Adresi: https://www.facebook.com/Nyowee-Poll-Merino-Stud-1085725574814930/?ref=page_internal, Erişim Tarihi: 11.11.2021
• Anonim. (2021r). Erişim Adresi: https://www.polwarth.com.au/?fbclid=IwAR0GiaBU0NrXZyJcvIQYU2ndYO5brT5KmVJswLP4R5w-GcJEPR5kcDSUfGw, Erişim Tarihi: 21.11.2021
• Anonim. (2021s) Erişim Adresi: https://web.archive.org/web/20090829200641/http://www.indigenousbreeds.co.za/local/sheep/dohne, Erişim Tarihi: 21.11.2021
• Anonim. (2021t). Erişim Adresi: https://www.facebook.com/mooihoekmerinos/?ref=page_internal, Erişim Tarihi: 21.11.2021
• Anonim. (2021u). Erişim Adresi: http://www.kardiniadohnes.com.au/?fbclid=IwAR1oavz4cKDCq71fyqb7I8Ptd7EgDjMVvWgu9p5BeEY3GwX4fa8CaVJvYI0, Erişim Tarihi: 21.11.2021
• Atav, R., ve Buğdaycı, B. (2022). Türkiye’de Kaliteli Yapağı Verimine Sahip Koyun Irkı Eldesinde Merinoslaştırma Faaliyetlerinin Geçmişi, Bugünü ve Geleceğine Genel Bakış ve Türk Merinosu (Karacabey Merinosu) Irkının Yapağı Özelliklerine İlişkin Önceki Çalışmalar, Tekstil ve Mühendis, 29: 127, 185- 197.
• Australian Meat and Livestock Corporation. (1989). Handbook of Australian livestock (bas. 3). Sidney, Avustralya: The Corporation.
• Benz Rambouillet. (2021). Erişim Adresi: https://www.facebook.com/benzrambouillet/?ref=page_internal, Erişim Tarihi: 22.11.2021
• Bigi, D., ve Zanon, A. (2008). Atlante delle razze autoctone: Bovini, equini, ovicaprini, suini allevati in Italia (in Italian). Milan: Edagricole.
• Brent, L. (2021). Erişim Adresi: http://crsps.net/wp-content/downloads/Global%20Livestock/Inventoried%207.17/2-2005-8-220.pdf, Erişim Tarihi: 21.11.2021
• Butzer, K.W. (1988). Cattle and Sheep from Old to New Spain: Historical Antecedents. Annals of the Association of American Geographers. 78(1), 29-40.
• Ciani., E, Lasagna, E., ve D’Andrea, M. (2015). Merino and Merino-derived sheep breeds: a genome-wide intercontinental study. Genetics Selection Evolution, 47 (64), 1-11.
• Cottle, D.J. (1991). Australian Sheep and Wool Handbook. Melbourne, Australia: Inkata Press.
• Çelebi, T. (2021). Erişim Adresi: https://www.facebook.com/groups/2701767446720592/user/100000625544979, Erişim tarihi: 22.11.2021
• Domnich, V. (2021). Erişim Adresi: https://www.dreamstime.com/editorial-stock-photo-sheep-breed-soviet-merino-looking-over-green-fence-image96650678, Erişim Tarihi: 21.11.2021
• Dun, R.B., ve Hayward, L.T. (1962). The comparative production performance of South Australian and Peppin Merino ewes. Proceedings of The Australian Society of Animal Production, 4, 178-184
• Helle Rambouillet. (2021). Erişim Adresi: https://www.facebook.com/HelleRambouillet/?ref=page_internal, Erişim Tarihi: 22.11.2021
• Hone, J.A. (2006). Erişim Adresi: https://adb.anu.edu.au/biography/peppin-frederick-4441, Erişim Tarihi: 11.11.2021
• Klein, J. (1920). The Mesta: A Study in Spanish Economic History 1273–1836. Harvard University Press. 3–4.
• Lopéz, R.S. (1996). El origen de la oveja merina. Ministerio de Agricultura y Pesca. 121–134.
• Luxiao, Z. (2021). Erişim Adresi: http://en.people.cn/n3/2016/0113/c90000-9002647.html, Erişim Tarihi: 21.11.2021
• Macpherson, S. (2012). Wool Marketing & Clip Preparation: Wool Classing
• McEwen, S. (2011). Erişim Adersi: https://www.maas.museum/inside-the-collection/2011/11/18/the-peppin-merino/, Erişim Tarihi: 11.11.2021
• Neelsen. (2021). Erişim Adresi: http://www.neelsengroup.com/de/zucht/schafe.html, Erişim Tarihi: 22.11.2021
• Perloiro, T. (2018). The Portuguese Merino, 10th World Merino Conference, 7-15 April, Uruguay
• Porter, V., Alderson, L., Hall, S.J.G, ve Sponenberg, P.D. (2016). Mason's world encyclopedia of livestock breeds and breeding (bs. 6). Wallingford: CABI.
• Robson, D., ve Ekarius, C. (2011). The Fleece & Fiber Sourcebook. ABD: Storey Publishing.
• Semyonov, S.I., ve Selkin, I.I. (1989). Sheep. N.G. Dmitriev ve L.K. Ernst (ed.), Animal genetic resources of the USSR (böl. 4, s. 154-271). Roma: Food and Agriculture Organization of The United Nations.
• Simm, G., Pollott, G., Mrode, R., Houston, R., ve Marshall, K. (2022). Çiftlik hayvanlarının genetik ıslahı. M. İhsan Soysal (Ed.). Ankara, Türkiye: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Stewart, H. (1898). The domestic sheep: Its culture and general management. Şikago, ABD: American Sheep Breeder Press.
• Vigneux, C.J., ve Pascual, J.A. (1989). "Merino". Diccionario Crítico Etimológico Castellano e Hispánico. Vol. IV. Madrid: Gredos.