Soğuk Barış ve Uzay Güvenliği Bağlamında Ukrayna’nın Geleceği

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 48 - 69, 18.08.2020

Kübra Tümer

Öz

Tarih boyunca farklı birçok devlete ve halka ev sahipliği yapan Ukrayna 1991 yılında bağımsızlığını ilan etmiştir. Gerek bulunduğu coğrafi konumu gerekse içinde barındırdığı farklı kültürleriyle Ukrayna, günümüzde de önemini koruyan bir ülke olarak varlığını devam ettirmektedir. Transit geçişi sağlayan ülke konumunda olması, farklı parametrelerin biraraya gelmesini sağlarken oldukça etkili olmuştur. Bu çalışmada Ukrayna’da farklı kimliklerin ve kültürlerin varlığının bıraktığı tarihi mirasın, Ukrayna’nın iç ve dış politika dinamiklerini etkileme sürecinin açıklanması amaçlanmıştır. Çalışmada Ukrayna’nın bağımsızlığını ilan ettiği andan itibaren ülkede Rusya baskısının giderek artması üzerine diğer aktörlerin bu sürece dahil olma süreci hedef alınarak sorunun, Ukrayna ile Rusya arasındaki bir kriz olmaktan çıkıp uluslararası boyuta ulaşmasına neden olan gelişmeler etkin dinamikleri ile birlikte açıklanmıştır. Literatürde Ukrayna’da yaşanan gelişmelerin 1990’lı yıllardan itibaren yeni bir soğuk savaş dönemini andırdığı vurgusu yapılırken bu çalışma Ukrayna’da yaşanan gelişmelerin diğer aktörlerin davranışlarını etkileme şekillerinin yeni bir soğuk barış düzenini ortaya çıkarabileceği varsayımı üzerine temellendirilerek açıklamalar yapılmıştır. Küresel ölçekte tüm devletlerin yeni bir düzene hazırlanması sonucu gelişen teknoloji ile beraber artan güç kapasitesi, devletlerin savaş stratejilerinde yeni bir boyut kazanmalarına neden olarak farklı savaş anlayışına neden olarak savaşa uzay boyutu kazandırmıştır. Son dönemde uzayda silahlanmanın giderek artmasına bağlı olarak ortaya çıkan bu yeni tehdit algısının ortaya çıkardığı güvenlikleştirme ihtiyacı devletlerin politikalarında oldukça önemli bir yer edinmeye başlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Ukrayna, Soğuk Barış, Uzay Güvenliği

Kaynakça

• Akdağ Zekeriyya, (2018). ‘’Avrupa Birliği’nin Geleceği: Hegemonya, İmparatorluk veya Dağılma’’, Birey ve Toplum, Cilt:8, Sayı:16. https://www.researchgate.net/publication/330012235_Avrupa_Birligi'nin_Gelecegi_Hegemonya_Imparatorluk_veya_Dagilma/08.05.2020.
• Anadolu Ajansı, (2020). ‘’2020’de Öne Çıkan Çatışma ve Potansiyel Risk Bölgeleri’’. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/2020de-one-cikan-catisma-ve-potansiyel-risk-bolgeleri-/1697337#/28.01.2020.
• Beşoğul Çağdaş, 2015. ‘’Kırım'ın İlhakının Karadeniz Jeopolitiğine Olan Etkileri’’ / 01.10.2019 file:///C:/Users/hp/Downloads/Kirimin_Ilhakinin_Karadeniz_Jeopolitigin.pdf
• Çamaş Tuğrul, 2018.’’Rusya Ukrayna Krizi ve Soğuk Savaşın Tarihi Simetrisi’’, Ankasam Stratejik Bakış, Sayı:10, Yayın: 44. https://3aqgax41dped10r2ji33sc1q-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2018/12/3620-Tuğrul-ÇAMAŞ-Rusya-Ukrayna-Krizi-ve-Soğuk-Savaşın-Tarihi-Simetrisi.pdf/ 18.10.2019.
• Çelik Ömer, 2001. ‘’ Soğuk barış döneminde 'gerçek barış'ı savunmak’’, Yeni Şafak. https://www.yenisafak.com/yazarlar/omercelik/soguk-baris-doneminde-gercek-barisi-savunmak 2035175/17.10.2019.
• Erdem Tolga, 2018. ‘’Uluslararası İlişkilerde Yeni Perspektif: Astropolitiğe Giriş’’, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:20, Sayı:1, S.431-446. http://static.dergipark.org.tr:8080/articledownload/d317/0f60/a085/5b33867010043.pdf?/ 27.04.2020.
• Futter Adrew, (2020). ‘’Threats to Euro-Atlantic Security’’. University of Leicester, School of History, Politics and International Relations, UK.
• Güler Ahmet, 2018. ‘’Suriye ve Ukrayna Krizleri Çerçevesinde ABD Rusya İlişkileri’’, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 3. file:///C:/Users/hp/Desktop/UKRAYNA/Suriye_ve_Ukrayna_Krizleri_Cercevesinde.pdf
• Gürsoy Barış, (2005). Soğuk Savaş’tan Günümüze Asimetrik Tehdit, İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Göktaş Hıdır, Metin Gülbay, (1994). Soğuk Savaş’tan Sıcak Barışa Yeni Dünya Düzeni ve Türkiye, İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Hürriyet, 2019. ‘’Ukrayna’nın Doğusunda 'Tam Ateşkes' Konusunda Anlaşmaya Varıldı’’ https://www.hurriyet.com.tr/dunya/ukraynanin-dogusunda-tam-ateskes-konusunda-anlasmaya-varildi-41393651/ 02.01.2020.
• Hurska Alla, (2020). ‘’Revival of Ukrainian Space Sector: A Viable New Prospect?’’. Eurasia Daily Monitor, The Jamestown, Vol. 17, Issue 49. https://jamestown.org/program/revival-of-ukrainian-space-sector-a-viable-new-prospect/25.05.2020.
• Kongar Emre, 2020. ‘’Yeni Emperyalizm, Huntington ve Eleştirisi’’. https://www.kongar.org/makaleler/mak_ye.php
• Korkmaz Hüseyin, (2019). ‘’ABD’nin Çin’i Çevreleme Stratejisi ve Küresel Hegemonya’’, Anadolu Ajansı. https://www.aa.com.tr/tr/analiz/abd-nin-cini-cevreleme-stratejisi-ve-kuresel-hegemonya/1546970/29.04.2020.
• Kaçar Gamze, (2014). ‘’Medeniyetlerin Çatışması’’, Tuiç Akademi. http://www.tuicakademi.org/medeniyetlerin-catismasi/ 28.01.2020.
• Kim Sengupta, (2019). ‘’ Zelenskiy, Trump'ın Ukrayna'yı 2020 seçimlerine karıştırma çabalarına rağmen ABD'yle ilişkilerin korunacağını savundu’’, Independent. https://www.independentturkish.com/node/72836/yazarlar/zelenskiy-trump%C4%B1n-ukraynay%C4%B1-2020-se%C3%A7imlerine-kar%C4%B1%C5%9Ft%C4%B1rma-%C3%A7abalar%C4%B1na-ra%C4%9Fmen-abdyle /20.10.2019.
• Kumru Coşkun, (2018). ‘’Huntington’ın “Medeniyetler Çatışması Üzerine Değerlendirmeler’’, Ulak Bilge, Cilt:6, Sayı:24. http://www.ulakbilge.com/makale/pdf/1524257206.pdf/ 27.01.2020.
• Meister Stefan, (2019). ‘’Doğu Ortaklığı 2.0 – Arzuyu Artırmak ve Komşuluk Üzerine Etkisi’’ Heinrich Böll Stiftung Derneği Türkiye Temsilciliği. https://tr.boell.org/tr/2019/09/26/dogu-ortakligi-20-arzuyu-artirmak-ve-komsuluk-uzerine-etkisi/25.04.2020.
• Nizhnikau Ryhor, (2019). ‘’EU Induced Institutional Change In Post-Soviet Space’’, Routledge Studies in European Foreign Policy, New York.
• Oğurlu Zahit, 2014. ‘’Enerji Güvenliğinde Karadeniz Bölgesinin Jeopolitiği ve Kırım’ın Önemi’’, Bilgesam.
• Özdal Habibe, Kerim Has, Mehmet Yeğin vd., 2014. ‘’Ukrayna Siyasi Krizinde Rusya ve Batı’nın Tutumu’’, Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu, No:28. file:///C:/Users/hp/Downloads/USAK_Analiz_No28_Ukrayna_Siyasi_Krizinde.pdf
• Plokhy Serhii, (2017). Avrupa’nın Kapıları Ukrayna Tarihi (Çev. Gözde Erdoğan, Emre Güler ve M.Deniz Yıldız.), İstanbul: Feylosof Kitabevi.
• Paulauskas Kestutis, (2020). ‘’ Space: NATO’s Latest Frontier’’. Opinion, Analysisand Debate On Security Issues. https://www.nato.int/docu/review/articles/2020/03/13/space-natos-latest-frontier/index.html/25.05.2020.
• Sökmen, 2019.’’Uzay Güvenliği ve Yeni Savaş Alanı: Uzay’’,Geleceğin Güvenliği, Tasam, s.87-119. https://www.researchgate.net/publication/338573135_Uzay_Guvenligi_ve_Yeni_Savas_Alani_Uzay/27.04.2020.
• Saygın İsmail, (2009). ‘’Değişen Avrasya Jeopolitiğinde Karadeniz’in Yeri: Aktörler, Politikalar, Süreçler’’, Konya.
• Sarıkaya Mustafa, (2019). ‘’Medeniyetler Çatışması Nedir?’’, Gazi Üniversitesi. https://medium.com/@mstfsarky/yeni-zelandadaki-ter%C3%B6rist-sald%C4%B1r%C4%B1-ve-medeniyetler-%C3%A7at%C4%B1%C5%9Fmas%C4%B1-projesi-%C3%BCzerine-d%C3%BC%C5%9F%C3%BCnceler-6358cb780016 /27.01.2020.
• Şener Bülent, 2011. ‘’Savaş ve Barış Arasında Bir Kriz Yönetim Stratejisi Olarak Zorlayıcı Diplomasi ve Türk Dış Politikasındaki Örnekleri’’, İstanbul Üniversitesi, İstanbul. https://tasam.org/Files/Icerik/File/%C4%B0GK3_kit_(11)_(1)_pdf_77fa6849-12ac-42fe-8ea1-be5c4cdcb012.pdf
• Türksam, 2015.’’ Ukrayna’ya Barış Gelir Mi?’’ http://turksam.org/ukrayna-ya-baris-gelir-mi/ 18.10.2019.
• U.S Air Force, (2013). ‘’Air And Space Superiority Freedom From Attack And The Freedom To Attack’’. Air and Space Superiority. https://www.af.mil/News/Article-Display/Article/466893/air-and-space-superiority/
• Yeşiltaş Murat, 2018. ‘’Rusya, Ukrayna Meselesinde ABD’yi Suçluyor’’, Setav. https://www.setav.org/rusya-ukrayna-meselesinde-abdyi-sucluyor/ 20.10.2019.