ANALYSIS OF MISSION STATEMENTS OF VOCATIONAL SCHOOLS OF HIGHER EDUCATION WHICH ARE TRAINNING HUMAN RESOURCES TO AVIATION INDUSTRY IN THE SCOPE OF INSTITUIONAL ISOMORPHISM

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 2, 60 - 89, 28.02.2022

Başak Bucak Altın

https://doi.org/10.52995/jass.1070789

Cited By: 1

Öz

The mission statement explains the reason of existence in organizations. Today, many organizations mission statements are declared on their website. Although the mission seems to be a distinguishing factor between organizations, the mission statements became similar due to organisations tend to become isomorphic; operating in the same organisational field. In Turkey, Civil Aviation Institutions and Higher Education Institutions are shaped by strong rule-setting organizations within themselves and became similar. In this study, the mission statements of Vocational Schools, which have at least one associate degree program related to civil aviation, were obtained from the official websites and, examined within the scope of 9 components considered to be in the mission statements by Pearce and David, through content analysis and evaluated within the scope of institutional isomorphism. In order to achieve that, an intensive literature review and previous researches were studied. The distinguishing quality of this study is; for the first time the 9 components by Pearce and David were applied in a Higher Education institution and also the first time to examine the mission statements of Vocational Schools, while the mission statements of universities have been examined many times before. None of the Vocational Schools studied in this research, use the 9 components of the mission statements at the same time, however, this study shows that 81% of the Vocational Schools use 5 or more mission components. The most used components of the nine are; product/service, self-concept and customers, while the least used one was the employee component

Anahtar Kelimeler

ınstitutional ısomorphism, civil aviation, vocational high schools, higher education, mission statement

Kurumsal İzomorfizm Kapsamında Havacılık Sektörüne Ara İnsan Kaynağı Yetiştiren Meslek Yüksekokullarının Misyon Cümlelerinin İncelenmesi

Öz

Misyon cümlesi bir işletmenin var oluş sebebini açıklamaktadır. Günümüzde pek çok işletme kurumsal internet sayfasında misyon cümlesini paylaşmaktadır. Misyon, işletmeleri birbirinden ayırt eden bir kavram gibi gözükse de aynı örgütsel alanda faaliyet gösteren işletmelerin birbirine izomorf/eşbiçimli hale gelmeleri nedeniyle misyon ifadelerinin de birbirine benzemesi söz konusu olmaktadır. Ülkemizde Sivil Havacılık Kurumları ve Yükseköğretim Kurumları kendi bünyelerinde güçlü kural koyucu örgütlerle şekillenmekte ve kendi içlerinde birbirine benzer hale gelmektedir. Bu çalışmada Pearce ve David’in ortaya koyduğu misyon cümlelerinde olması düşünülen 9 bileşen kapsamında, bünyesinde sivil havacılıkla ilgili en az bir ön lisans programı bulunan Meslek Yüksekokullarının misyon cümleleri, resmi internet sayfalarından temin edilerek içerik analizi ile incelenmiş ve kurumsal izomorfizm kapsamında değerlendirilmiştir. Bunu yapabilmek için önce yoğun bir literatür taraması yapılarak, misyon cümlelerine ilişkin daha önceden yapılan araştırmalara değinilmiştir. Bu çalışmayı, benzer diğer çalışmalardan ayıran özellik, Pearce ve David’in ortaya koyduğu 9 bileşenin ilk defa bir Yükseköğretim kurumunda uygulanmış olması ve daha önce üniversitelerin misyon cümleleri birçok kez incelenmiş iken Meslek Yüksekokullarına ait bir misyon cümlesi incelemesinin ilk defa ele alınmasıdır. Araştırmaya konu olan Meslek Yüksekokullarından hiçbiri aynı anda misyon ifadelerinin 9 bileşenini kullanmamaktadır ancak Meslek Yüksekokullarının % 81’nin, 5 ve üzerinde misyon bileşenini kullandığı yorumu yapılabilmektedir. Bu 9 bileşenden sırasıyla en çok kullanılanlar, ürün/hizmet, benlik kavramı ve müşteriler iken en az kullanılanı çalışan bileşeni olarak bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

İzomorfizm, Sivil Havacılık, Meslek Yüksekokulları, Yükseköğretim, Misyon Cümlesi

Kaynakça

• Acuner, T., & Genç, K. (2008). Türkiye' nin ve Avrupa' nın Büyük İşletmelerinin Misyon ve Vizyon Açıklamalarının İçerikleri Bakımından Karşılaştırılması. 16. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongre Kitabı Antalya: İstanbul Kültür Üniversitesi İ.İ.B.F. İşletme Bölümü, 320-324.
• Antalyalı, Ö. L. (2007). Tarihsel süreç içerisinde üniversite misyonlarının oluşumu. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 25-40.
• Arabacı İ.B., Şener G., (2014). Üniversitelerin Misyon İfadelerinin Tematik Olarak İncelenmesi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(2), 701-716.
• Arslan, M ve Altınışık, S. (2013) İlköğretim Okullarındaki Stratejik Planların Taklitçi Eşbiçimlilik Düzeylerinin Belirlenmesi (Van ili Örneği), Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi , 3(1),1-14.
• Barca, M. ve Yıldırım, M. (2003). “Vizyon ve Misyon Bildirgeleri Sektörel Rekabet Dayanaklarını Ne Ölçüde Yansıtmaktadır?”, 11. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Afyon, 189-190.
• Bart, C. K. (1998). Mission matters. The CPA Journal, 68(8), 56-57.
• Bart, C.K. (2001), “Exploring The Application of Mission Statements in The World Wide Web”, Internet Research, Vol. 11 No. 4, pp. 360-8.
• Bart, C.K. and Hupfer, M. (2004). Mission Statements in Canadian Hospitals, Journal of Health Organization and Management, Vol. 18 Issue: 2, 92-110.
• Bart, C. K., and Taggar, S. (1998). A Model of The İmpact of Mission Rationale, Content, Process And Alignment on Firm Performance. Innovation Research Working Group Paper, 73, 1-40.
• Benowitz, E. A. (2001). Cliffs Quick Review: Principles of Management. New York, NY: Hungry Minds, Inc.
• Bilaslova, R. And Lynn, M. (2007). Mission Statements in Slovene Enterprises Institutional Pressures and Contextual Adaptation. Management Decision, 45(4),773-788
• Bolon, D. S. (2005). Comparing Mission Statement Content in For-Profit and Not- For-Profit Hospitals: Does Mission Really Matter? Hospital Topics: Research and Perspectives on Healthcare , 83(4):2-9.
• Can Mutlu, E. ve Karaca, D. (2017). Türkiye’ deki Aile İşletmelerinin Misyon İfadeleri Analizi, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, Sayı 82, 61-76.
• Calfee,D. L.(1993). Get Your Mission Statement Working!. Management Review, 82(1),54- 57.
• Çetin, S. (2008). Çağdaş Yönetim Ve Örgütsel Başarım. (M. Ş. Şimşek, A. Çelik eds.). Stratejik yönetim. Ankara: Eğitim Kitabevi.
• Coşkun, R. ve Geyik M. (2004). Küresel Firmaların Misyon İfadeleri Yerelliğe Ne Kadar Vurgu Yapıyor? 12. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Kitabı, Uludağ Üniversitesi İ.İ.B.F. İşletme Bölümü, Bursa, 287-294.
• Çuhadar, T. ve Özmen, H. İ. (2008). “Mission Statement Institutional Family Business: A Content Analysis”, First International Conference On Management and Economics, Epoka University, Albania.
• Dağlar, H. (2019). Stratejik Planlama Kapsamında Türkiye’deki Üniversitelerin Stratejik Amaçlarının Analizi, Journal Of Emergıng Economıes And Polıcy ,4 (1), 1–12.
• David, F. R. (1989). How Companies Define Their Mission.,Long Range Planning,22(1),90-97.
• David, F. R. (2011). Strategic Management: Concepts And Cases. New Jersey: Pearson.
• David, F. R. and David, F. R. (2003). It’s Time to Redraft Your Mission Statement, The Journal Of Business Strategy, 24(1),11-14.
• David, M. E., David, F. R. and David, F. R. (2014). Mission Statement Theory And Practice: A Content Analysis And New Direction. International Journal of Business, Marketing, & Decision Science, 7(1), 95-110.
• DiMaggio, P. J. ve Powell, W. W. (1983). The Iron Cage Revisited: Institutional Isomorphism and Collective Rationality in Organizational Fields. American Sociological Review, 48(2), 147-160.
• Dinçer, Ö. (2013). Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası, 9.Baskı, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Doğan, S. (2000). İşletmelerde Vizyon ve Misyon Bildiri Geliştirme ve Önemi, 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildirileri Kitabı, Erciyes Üniversitesi İ.İ.B.F., Kayseri, 187-204.
• Doğan, H. (2008). Örgütlerde Vizyon ve Misyonların Çalışanlarca Kabulü ve Adnan Menderes Üniversitesi Örneği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(3), 93-110.
• Dörtyol, İ.T.(2015). Misyon İfadeleri Üzerinden Pazarlama Felsefelerinin Keşfedilmesi: Capıtal 500 Üzerine Bir Araştırma, Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 11(44),189-203.
• Erdem, A. R. (2005). Üniversitenin Var Oluş Nedeni (Üniversitenin Misyonu), Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(17), 75-86.
• Erol, Y. ve Kanbur, e. (2014). Misyon ve Vizyon İfadelerine Göre Türkiye’nin İlk 100 Büyük Şirketinin Girişimcilik Özellikleri, Business and Economics Research Journal,5(3), 149-165.
• Goddard, J., Robertson, D. and Vallance, D. (2012). Universities, technology and Innovation Centres and Regional Development:The Case of North-East of England, Cambridge Journal Of Economics,36, 609-627.
• Graham, J. W., and Havlick W. C. (1994). Mission Statements. A Guide to the Corporate and Nonprofit Sectors. New York & London: Garland Publishing.
• Karabulut, A. T. (2007). A Study on Two Fundamental Tools of Strategic Management: Mission And Vision Statements, 3rd. International Strategic Management Conference, Beykent Üniversitesi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Gebze İleri Teknoloji Enstitüsü, Antalya, Türkiye, 27-37. Karabulut Temel, E. (2007). Büyük İşletmelerin Misyon ve Vizyon İfadelerinin İçerikleri Bakımından İncelenmesi, 15. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongre Kitabı, Sakarya Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi, Sakarya, 486- 492.
• Karabulut Temel, E. ve Köseoğlu, M.A.(2010). İşletmelerin Misyon İfadelerinde Paydaşlara Yer Var Mı?: İMKB Şirketleri Üzerine Bir Araştırma, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, (27).
• Katopol, P. (2016). Isomorphism And Barriers To Organizational Change, Library Leadership and Management, 30(3): 1-5.
• Kemp, S. and , Dwyer, L. (2003). Mission Statements Of İnternational Airlines: A Content Analysis. Tourism Management, 24(6), 635-653.
• Koçel, T. (2018). İşletme Yöneticiliği. 17. Baskı. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Kotler, P., and Murphy, P. E. (1981). Strategic planning for higher education. The Journal of Higher Education, 52(5), 470-489.
• Köse, B.Ç. ve Ayhün, S.E. (2018). Kurumsal Eşbiçimlilik Kapsamında Havayolu İttifaklarının Misyon İfadelerinin İncelenmesi,Yönetim Bilimleri Dergisi , 16(32),533-550.
• Köseoğlu, M.A. (2008). İşletmeler Var Olma Sebeplerini Nasıl İfade Ederler?: KOBİ’lerin Misyon İfadeleri Üzerine Bir Araştırma, Celal Bayar Üniversitesi İİBF Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 15(2). 89-97.
• Köseoğlu, M.A. ve Karabulut Temel, E. (2008). Sektörlere Göre Misyon İfadelerinde Kullanılan Öğelerdeki Farklılaşmalar: İMKB Şirketleri Üzerine Bir Araştırma, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2),71-88.
• Köseoğlu, M. A ve, Ocak, S. (2010). Misyon İfadelerinde Kullanılan Öğeler İşletmelerin Sahiplik Yapısına Göre Değişir Mi?: Özel ve Kamu Hastaneleri Üzerine Bir Araştırma, Hacettepe Üniversitesi Sağlık İdaresi Dergisi, S. 13(1), 63-82.
• Kuzu, Ö.H.(2020). “Dünya Çapında Üniversiteler” Bağlamında Misyon-Vizyon Üzerine Karşılaştırmalı Bir Çalışma, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 10(1), 8-23.
• Leblebici, D.N. (2004). Örgüt-Çevre İlişkisinde Yeni Perspektif Arayışı: Dinamik Örgütsel Çevre ve Örgütsel Doku Hacettepe Üniversitesi. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 285-307.
• Leblebici, D.N., Kurban, A. ve Sadioğlu, U. (2012). Türk Yönetim Sisteminde Bağımsız Düzenleyici Kurullar Üzerine Kuramsal Tartışmalar, Hacettepe Üniversitesi. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30(2), 81-109.
• Ocak, M. ve Karabulut, B.(2017). Türkiye-İngiltere Üniversitelerinin Vizyon ve Misyon İfadelerinin İçerik Analizi İle Karşılaştırılması, Cumhuriyet Üniversitesi. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 18(2), 113-130. Özdem, G. (2011). Yükseköğretim Kurumlarının Stratejik Planlarında Yer Alan Vizyon ve Misyon İfadelerinin Analizi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(4), 1869-1894.
• Özdemir, A. Z. Ö. (2005). İşletmelerin Vizyon ve Misyon İadelerindeki Eşbiçimlilik, 13. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Kitabı, Marmara Üniversitesi, İstanbul, 435-436.
• Özkan Canbolat, E. ve Çeliksoy, E. (2018). Kurumsal Kuramın Varsayımlarına Kamu Kesiminde Uyum Bağlamında Bir Eleştiri: Türkiye’de Sağlık Kurumları Örneği. Sayıştay Dergisi, 109, 137-160.
• Özmen,H.İ., Özmen, F. ve Sakarya, Ş. (2013). Beş Yılda Ne Değişti?: Üniversitelerde Stratejik Planlama Çalışmaları (Misyon Ve Vizyon Ekseninde Karşılaştırmalı Bir Analiz), Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi ,Cilt: VIII Sayı: II, 27-39.
• Öztürk, A.O., Kara, S. ve Kara, H.T. (2019). Belirsizliklerin Örgütlere Etkisi: Yeni Kurumsal Kuram Ekseninde Bir Değerlendirme, Sayıştay Dergisi, Sayı 114,33-51.
• Öztürk Başpınar, N. (2020). Vakıf Üniversitelerinin Web Sayfalarındaki Misyon ve Vizyon İfadelerinde Etik Vurgular Üzerine Bir Araştırma, İşletme Araştırmaları Dergisi, , 12(1), 469-488. Pearce, J. A., & David, F. (1987). Corporate Mission Statements: The Bottom Line. The Academy of Management Executive, 1(2), 109-115.
• Powers, E. L. (2012). Organizational Mission Statement Guidelines Revisited. International Journal of Management & Information Systems, 16(4), 281-290.
• Sanchez-Barrioluengo, M., (2014). Articulating The ‘Three Missions’ İn Spanish Universities. Research. Policy 43, 1760–1773.
• Sargut, S. (2001) Kültürler Arası Farklılaşma ve Yönetim, Ankara: İmge Kitabevi.
• Sargut, A. S. ve Özen, Ş. (2020). Örgüt Kuramlarına Genel Bir Bakış: Karşılaştırmalı Bir Çözümleme. A. Selami Sargut ve Şükrü Özen (Der.), Örgüt Kuramları.4. Baskı. Ankara: İmge Kitabevi, 11-34.
• Şimşek, H. ve Balcı, A. (2000). Current And Future Missions Of A University: An İnstitutional Case From Turkey. Mediterranean, Journal of Educational Studies, 5(1), 77-94.
• Taş, M.A., Çiçek, H. ve Yastıoğlu, S. (2019). Misyon, Vizyon ve Amaçlar Bağlamında Geleceğe Bakış: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Stratejik Plan Çalışmaları Örneği, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 6(2), 544-562.
• Ülgen H. ve Mirze, S. K., (2013) İşletmelerde Stratejik Yönetim, 6. Baskı, Beta Basım Yayım Dağıtım: İstanbul.
• Yıldırım, A. (2018). Örgütsel Değişimin Yönetilmesi Bağlamında "Çevre - Uyum İlişkisi" Yeni Kurumsal Kuram ile Kaynak Bağımlılığı Kuramları Arasında Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 44, 89-102.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yurtseven, H. R., (2003). İşletmelerde Misyon İfadesinin Stratejik Yönü: Türkiye’ deki Beş Yıldızlı Konaklama İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma, 11. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Afyon, 179-188.
• Zayimoğlu Öztürk, F. ve Arslan, M. (2014). İlköğretim Okullarındaki Stratejik Planların Taklitçi Eşbiçimcilik Düzeylerine İlişkin Yönetici ve Öğretmen Görüşleri, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, XI(1), 96-113.