93 Harbi Sonrasında Ortaya Çıkan Osmanlı-Yunanistan Sınır Meselesi ve İngiltere’nin Tutumu

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 67 - 96, 20.01.2020

Mustafa Malhut

Öz

Osmanlı Devleti ile Yunanistan arasındaki sınır meselesi
Berlin Antlaşması ile ortaya çıktı. 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı’na (93 Harbi) katılmayan
Yunanistan, buna karşılık Balkanlarda kendi lehine bir sınır düzenlemesi
talebinde bulundu. Büyük Güçler’in Berlin Antlaşması’ndaki kararı uyarınca
mesele öncelikle iki devlet arasında çözülecekti. Meselenin çözümüne ilişkin
başlayan görüşmeler bir sonuca ulaşamadan uzayıp gitti. Büyük Güçler’in
arabuluculuğa girişmesi meseleyi uluslararası bir boyuta taşıdı. İngiltere,
Osmanlı Devleti ile Yunanistan arasındaki sınır meselesinin çözümünde
belirleyici bir rol üstlendi. İngiltere’nin meselenin çözümünde üstlendiği bu
rol Osmanlı aleyhine şekillendi ve Balkan topraklarının bir kısmı daha
kaybedildi. İngiltere’nin tutumu Osmanlı İngiliz ilişkilerindeki değişimin bir
göstergesi olarak tarih sayfalarındaki yerini aldı.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Yunanistan, İngiltere, Berlin Antlaşması

Kaynakça

• KAYNAKÇA“Greece and the Powers”, The Times, 11 February 1880.“Greece”, The Times, 3 January 1881.“Havadis-i Ecnebiyye, Yunan”, Tercüman-ı Hakikat, 20 Mart 1879.“The Greek Frontier Question”, The Times, 25 October 1879.“The Greek Frontier Question”, The Times, 8 October 1879.“The Greek Frontier”, The Times, 14 February 1880.“The Greek Frontier”, The Times, 20 March 1879.“The Greek Frontier”, The Times, 27 October 1879. “The Greek Frontier”, The Times, 9 March 1880. “The New House of Commons”, The Times, 29 April 1880. “The New Ministry”, The Times, 29 April 1880.“The Treaty of Berlin”, The Times, 15 July 1878.“Turkey and Greece”, The Times, 2 July 1879.“Turkey and Greece”, The Times, 21 January 1881.“Turkey and Greece”, The Times, 30 December 1880.“Turkey and Greece”, The Times, 4 January 1881.“Turkey and Greece”, The Times, 5 January 1881.“Turkey and Greece”, The Times, 9 February 1881. “Turkey and the Powers”, The Times, 12 February 1881.“Yunan İşi”, Tercüman-ı Hakikat, 19 Temmuz 1879. “Yunandan Ziyade Yunan Taraftarı”, Tercüman-ı Hakikat, 21 Ağustos 1879.Abdurrahman Şeref Efendi, Tarih Musahabeleri, sadeleştiren Enver Koray, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1985.Ahmed Selahaddin, Külliyat-ı Hukuk ve Siyasiyatdan, Berlin Kongresi’nin Diplomasi Tarihine Bir Nazar, Tefeyyüz Kitabhanesi, İstanbul, 1327.Ali Fuat Türkgeldi, Mesâil-i Mühimme-i Siyasiyye, Cilt:II, yay. haz. Bekir Sıtkı Baykal, 2. Baskı, TTK Basımevi, Ankara, 1987.Andre Maurois, Disraeli’nin Hayatı, çev. İsmail Hakkı Alişan, Vakit Gazete-Matbaa Kütüphane, İstanbul, 1935.B. H. Sumner, Russia and the Balkans 1870-1880, Archon Books, London, 1962.Berlin Protokolleri Tercümesi, fi 5 Receb 98 ve fi Mayıs 21 sene 97, Matbaa-i Amire.Bilgin Çelik, “Arnavut Ulusal Hareketi İçinde İlginç Bir Dönemeç: Ortodoks Arnavutların Patrikhane’den Ayrılma Çabaları”, OTAM Dergisi, Sayı:16, 2004.BOA, HR.SYS., 1732/18.BOA, Y.EE., 77/1.BOA, Y.EE.d., 1017.BOA, Y.EE.d., 1020.BOA, Y.EE.d., 1213.BOA, Y.PRK.EŞA., 2/48.BOA, Y.PRK.HR., 2/54.BOA, Y.PRK.HR., 3/10.BOA, Y.PRK.HR., 3/19.BOA, Y.PRK.HR., 3/20.BOA, Y.PRK.HR., 4/46.BOA, Y.PRK.HR., 6/12.British House of Commons Parliamentary Papers, 1878 [C.2011] Turkey, No. 82 (1878). Correspondence Respecting the Insurrections in Thessaly and Epirus.British House of Commons Parliamentary Papers, 1878 [C.2083] Turkey, No. 39 (1878). Correspondence Relating to the Congress of Berlin, with the Protocols of the Congress,.British House of Commons Parliamentary Papers, 1880 [C.2555] Greece, No. 2 (1880). Further Correspondence Respecting the Negotiations for the Rectification of the Greek Frontier.British House of Commons Parliamentary Papers, 1880 Greece, No. 1 (1880). Further Correspondence Respecting the Negotiations for the Rectification of the Greek Frontier.British House of Commons Parliamentary Papers, 1881 [C.2760] Greece, No. 1 (1881). Correspondence Respecting the Rectification of the Greek Frontier.British House of Commons Parliamentary Papers, 1881 [C.2799] Greece, No. 2 (1881). Correspondence Respecting the Rectification of the Greek Frontier.British House of Commons Parliamentary Papers, 1881 [C.2915] Greece, No. 6 (1881). Correspondence Respecting the Rectification of the Greek Frontier.Bülent Akyay, Tesalya Meselesi (1881), (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir, 2001.David Williamson, William Ewart Gladstone, Statesman and Scholar, Ward, Lock & Co., Limited, London, 1898.Enver Ziya Karal, Osmanlı Tarihi, Cilt:VIII, TTK Yayınları, Ankara, 2011.Francis Birrell, Gladstone, Duckworth, London, 1933.Hansard, Address in Answer to her Majesty’s Most Gracious Speech, HC., Deb., 5 February 1880, Vol.250.Hansard, Treaty of Berlin – Protocol 13 – Greece and Turkey – Rectification of Frontier. – Resolution., HC., Deb., 17 April 1879, Vol.245.Hansard, Treaty of Berlin – The Greek Frontier. – Question, HC., Deb., 9 May 1879, Vol.246. Hansard, Turkey and Greece – The Berlin Conference – The Greek Frontier Question. – Observations., HL., Deb., 10 February 1881, Vol.258.İbnülemin Mahmut Kemal İnal, Son Sadrazamlar, Cilt:II, 3. Baskı, Dergâh Yayınları, İstanbul, 1982.John Morley, The Life of William Ewart Gladstone, Vol:II, The Macmillan Company, London, 1903.Justin McCarthey, The Story of Gladstone's Life, Second Edition, Adam and Charles Black, London, 1906.Mahmut Akpınar, Bir Tanzimat Bürokratı ve Diplomatı Olarak Aleksandır Karatodori Paşa (1833-1906), (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya, 2010.Mahmut Celâleddin Paşa, Mir’ât-ı Hakîkat, haz. İsmet Miroğlu, Bereket Yayınevi, İstanbul, 1983.Mehmet Zeki Pakalın, Son Sadrazamlar ve Başvekiller, Cilt:4, Ahmet Sait Matbaası, İstanbul, 1944.Muhammed Salah Mzali, Jean Pignon, Tunuslu Hayreddin Paşanın Hatıraları, çev. Belma Aksun, Nehir Yayınları, İstanbul, 1997.Nihat Erim, Devletlerarası Hukuk ve Siyasi Tarih Metinleri, C:I, TTK Basımevi, Ankara, 1953.Philip Guedalla, The Queen and Mr. Gladstone, Hodder & Stoughton Limited, London, 1933.R. W. Seton-Watson, Disraeli, Gladstone and the Eastern Question, Frank Cass and Co. Ltd., London, 1962.Rifat Uçarol, “1878 Berlin Antlaşması’na Göre Yunanistan Sınırının Düzenlenmesi Sorunu ve Yunanistan’a Toprak Verilmesi (1878-1881)”, Tarih Boyunca Türk Yunan İlişkileri, Üçüncü Askeri Tarih Semineri Bildiriler, Gnkur. Basımevi, Ankara, 1986.Rifat Uçarol, Gazi Ahmet Muhtar Paşa, Bir Osmanlı Paşası ve Dönemi, Milliyet Yayınları, 1976.Roderic Davison, Nineteenth Century Ottoman Diplomacy and Reforms, The Isis Press, İstanbul, 1999.Taha Niyazi Karaca, İngiltere Başbakanı Gladstone’un Osmanlı’yı Yıkma Planı Büyük Oyun, Timaş Yayınları, İstanbul, 2011.Tercüman-ı Hakikat, 18 Temmuz 1878.The Queen’s Ambassador to the Sultan, Memoirs of Sir Henry A. Layard’s Constantinople Embassy 1877-1880, (Ed. Sinan Kuneralp), The Isis Press, İstanbul, 2009.The Times, 10 February 1881. The Times, 12 February 1881.The Times, 8 February 1881. Vakit, 13 Haziran 1294 (25 Haziran 1878).Vakit, 6 Haziran 1880.W. E. Gladstone, Bulgarian Horrors and the Question of the East, Lovell, Adam, Wesson & Company, New York and Montreal, 1876. W. N. Medlicott, The Congress of Berlin and After, A Diplomatic History of the Near Eastern Settlement 1878-1880, Second Edition, Frank Cass & Co. Ltd., London, 1963.W. T. Stead, Gladstone 1809-1898 A Character Sketch, William Clowes and Sons, London, 1898.Yuluğ Tekin Kurat, Henry Layard’ın İstanbul Elçiliği 1877-1880, Ankara Üniversitesi DTCF Yayınları, Ankara, 1968.