İki Farklı Lise Türündeki Öğrencilerin Madde Bağımlılığından Korunmada Özyeterlilik Düzeyleri ve Bununla İlişkili Faktörler

Yıl 2020, , 55 - 61, 31.03.2020

Nükhet Kırağ , Ece Tanılmışoğlu

https://doi.org/10.16899/jcm.583850

Öz

Amaç: İki farklı lise türünde öğrenim gören öğrencilerin madde bağımlılığından korunmaya ilişkin özyeterlilikleri ve ilişkili faktörleri incelemektir.
Gereç ve Yöntem: Bu çalışma, 2018-2019 akademik yılında il merkezinde bir Anadolu Lisesi ve ilçede bir Teknik Liseye kayıtlı 170 gönüllü öğrenci ile yürütülmüştür. Veriler Sosyodemografik Özellik Formu ve Madde Bağımlılığına Karşı Korunma Özyeterlik Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Veriler, SPSS 20.0 yazılımı, yüzde, ki-kare, t testi ve bağımsız gruplar için Anova testi kullanılarak analiz edildi.
Bulgular: Katılımcıların yaş ortalaması 15,2±0,85’dir. Bunların %58,8'i kadın, %55,3'ü Anadolu Lisesi'ne kayıtlı ve %11,8'i hem sigara hem de alkol kullanmıştır. Madde Bağımlılığından Korunma Öz-Yeterlilik Ölçeği puan ortalaması ile cinsiyet, ikamet edilen yer, annenin eğitim durumu, gelir düzeyi, lise türü, alkol ve sigara içme alışkanlıkları arasında anlamlı bir ilişki vardı (p<.05). Teknik Lise’de öğrenim gören öğrencilerin madde bağımlılığından korunma öz yeterlik düzeyleri Anadolu Lisesi öğrencilerinden daha düşüktü.
Sonuç: Madde bağımlılığı açısından risk altındaki öğrenciler, gelir düzeyi düşük olanlar, ilçelerde ve köylerde yaşayanlar, Teknik Lise öğrencileri, sigara içenler ve alkol kullananlardır.Yüksek riskli gruplara yönelik erken müdahale önlemleri alınmalıdır. Okullarda yüksek riskli olan bu gruplar yakından takip edilerek gerekirse aile ile işbirliği yapılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Madde bağımlılığı, lise, Sigara kullanımı

Substance Abuse Protection Self-Efficacy of Students from Two Different Types of High Schools and Related Factors

Öz

Abstract

Aim:
This study aims to investigate self-efficacy and the related factors of
students enrolled in two different types of high schools regarding protection from
substance abuse.

Materials and Methods:
This study was conducted with 170 volunteer students enrolled in an Anatolian
High School in city center and a Technical High School in district in the
academic year 2018-2019. Data were collected using a sociodemographic
characteristic form and Self-Efficacy Scale for Protection from Substance
Abuse. Data were analyzed using SPSS 16.0 software, percentage, chi-square,
t-test and Anova test for independent groups.

Results:
The mean age of the participants was 15.2±0.85. Of them, 58.8% were female and
55.3% were enrolled in Anatolian High School, 11.8% both smoked and used
alcohol. There was a significant relationship between the mean score on the
Self-Efficacy Scale for Protection from Substance Abuse and gender, residence,
mother’s education background, income level, type of high school, alcohol and
smoking habits (p<.05). Substance abuse protection self-efficacy levels of
the Technical High School students were lower than that of the Anatolian High
School students.

Conclusion: At
risk students of substance abuse were male, those with lower income, those
living in districts and villages, the Technical High School students, smokers
and alcohol users. The high-risk groups should be diagnosed early and be aware
of the risk. Early
intervention measures should be taken for high-risk groups. These high-risk
groups in schools should be closely monitored and, if necessary, collaborated
with the family.

Anahtar Kelimeler

Substance abuse, Secondary schools, Smoking

Kaynakça

• 1. Turkish Language Society glossary. Available from URL: http://www.tdk.gov.tr/.2. Kaygısız M. Forensic Sciences. 5th ed. Ankara: Seçkin publications; 2005. p.6-10. 3. Öztürk O, Uluşahin A. Mental Health and Disorders. Ankara: Psychiatric Society Journal. 2015; 11:6-30.4. Volkow N. D. M.D. Drugs, Brains, And Behavior The Science Of Addiction. National Instituted On Drug Abuse [cited 2018 Oct 20]; 2(1). Available from URL: https://www.Drugabuse.Gov/Sites/Default/Files/Soa_2014.Pdf.5. Green Crescent (2017). Available from: http://www.yesilay.org.tr/tr/haberler/detay/2016-dunya-uyusturucu-raporu-aciklandi.6. Eker F, Akkuş D, Kapısız Ö. Development and psychometric evaluation of substance dependence self-efficacy scale for adolescents. Journal of Psychiatric Nursing. 2013 4(1): 7-12.7. Yardımcı F, Başbakkal Z. Validity and reliability study of secondary school self-efficacy scale. Journal of Anatolian Psychiatry. 2010;11:321-6.8. Carpenter CM, Howard D. Development of a drug use resistance self-efficacy (DURSE) scale. Am J Health Behav. 2009;33:147-57.9. Arslan H. N, Terzi Ö, Dabak Ş, Pekşen Y. Smoking, Alcohol and Substance Use in High School Students in. Erciyes Medical Journal. 2012;34(2): 79-84.10. Boyacı H, Çorapçıoğlu A, Ilgazlı A, Başyiğit İ, Yıldız F. Evaluation of Smoking Habits of Kocaeli University Students. Journal of respiratory diseases. 2003; 14:169-175.11. Erdamar G, Kurupınar A. Habit Addiction and Prevalence of Secondary School Students: The Case of Bartin Province. Journal of Social Sciences. 2014; 16(1): 65-84.12. Şener D. K, Akkuş D. Factors affecting high school students' substance abuse behaviors. Addicta:The Turkish Journal on Addictions. 2018; 5(3):1-25.13. Tunçbilek M. 15-18 yaş arası öğrencilerin madde bağımlılığından korunma öz yeterliliğinin araştırılması[Ph.D. thesis]. University of Bartın; 2018; p. 25-9. 14. Osmanoğlu D. E. To determine the reasons of drinking and drug addiction self-efficacy behaviors of university students and their opinions on the causes of drinking. Atatürk University Kazım Karabekir Journal of Faculty of Education. 2017; 35(3):198-222.15. Yüncü Z, Saatçıoğlu H, Aydın C, Özbaran N. B, Altıntoprak E, Köse S. (2014). The Legend of a City: Is the Age of Beginning to Use Dropping? [cited 2018 Oct 15] Availablefrom:http://www.literatursempozyum.com:http://www.literatursempozyum.com/pdf/m_1420637421.pdf.16. Akkuş D, Karaca A, Konuk Şener D, Ankaralı A. Smoking and alcohol use among high school students and factors affecting the frequency. Anadolu Clinic Journal. 2017;22(1):36–45.17. Ünlü A, Evcin U. Evaluation of Drug Use Prevalence, Risk and Protection Factors Between 2008 and 2010 in. Anadolu University Journal of Social Sciences. 2014;14(3):127-140.18. Dönmez F, Azizoğlu N. Examination of the scientific process skill levels of students in vocational high schools: Balıkesir case. Necatibey Faculty of Education Journal of Electronic Science and Mathematics Education. 2010; 4(2):79–109.19. Günbayı İ, Tokel A. Manager, teacher and student opinions about the effectiveness of vocational courses in technical and vocational high schools. Journal of Educational Research. 2014;3(4): 59–73.20. Kılıç N. Adnan Menderes University Health School and Health Services Vocational School students' knowledge, attitude and behavior related to smoking. Journal of Health Sciences. 2006; 15(2): 87.21. Essau C. A. Concluding remarks. In Substance Abuse and Dependence in Adolescence, Routledge.: 2014, pp. 241-256.