Nöropsikiyatrik Semptom Bilinirliği Üzerinden Sağlık Okur Yazarlığı

Yıl 2020, , 408 - 414, 30.09.2020

Rukiye Ay , Oğuzhan Kılınçel

https://doi.org/10.16899/jcm.723441

Öz

Amaç: Sağlık okur-yazarlığı; sağlığın korunması ve sürdürülmesi için bireyin sağlık bilgisine ulaşma, anlama ve kullanma becerisi olarak tanımlanır.
Bu çalışmada, kişilerin psikiyatri ve nöroloji polikliniklerine başvurmakonusundaki bilgi düzeylerini ölçmek ve sosyodemografik verilerle ilişkisini
değerlendirmek amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Araştırmaya 2020 Mart ayında Sakarya ilinde merkezilçedeki aile hekimliği polikliniklerine başvuran 118 hasta dahil edildi. Bu
çalışma kesitsel tanımlayıcı tipte planlanmıştır. Aile hekimleri tarafındankatılımcılardan onay alındıktan sonra okur-yazar olan katılımcılara yazılı
anket yöntemiyle, olmayanlara ise yüz yüze görüşme yöntemiyle uygulandı.Literatürdeki yayımlanmış sağlık okur-yazarlığı ölçme yöntemlerinden
faydalanılarak ankette sorulacak sorular belirlendi. Anket sorularının ilk 8tanesi sosyodemografik özelliklerle ilgili olup, sonraki 15 soruda hastanemiz
psikiyatri ve nöroloji polikliniklerinde en sık rastlanılan 15 semptomsıralanarak “Bu semptomların varlığında psikiyatriye mi yoksa nörolojiye mi
başvurursunuz?” şeklinde iki seçenekli sorular soruldu. Ağlama, uykusuzluk,evham/endişe, isteksizlik, hayal görme, unutkanlık, sinirlilik, korku
semptomları “psikiyatrik semptomlar’’ olarak kabul edildi. Baş dönmesi,titreme, denge bozukluğu, baş ağrısı, konuşma bozukluğu semptomları
varlığında cevap olarak “nörolojik semptomlar” cevabı doğru seçenek olarakkabul edildi. Dikkat bozukluğu ve unutkanlık bölümlerin ortak semptomları
olarak kabul edildi.
Bulgular: Katılımcıların ortalama yaşı 37,45±11,31, %68,6'sı kadın, %53,4'üüniversite mezunu, %89,8 i şehirde yaşıyordu. Ağlama, evham, endişe,
hayal görme, korku şikayeti olanların %90 dan fazlası psikiyatri bölümünebaşvuracağını belirtirken, Baş dönmesi, yürüme güçlüğü, baş ağrısı
belirtilerinin varlığında katılımcılar %90'nının üzerinde nöroloji seçeneğiniişaretledi. Çalışmamızda kadın cinsiyet, genç yaş, yüksek eğitim seviyesine
sahip, şehirde yaşayan ve çalışan, kendisinde ve ailesinde psikiyatrikhastalık olan kişilerin nöropsikiyatrik semptom farkındalığı anlamlı şekilde
daha yüksekti (p<0,05).
Tartışma: Sık karşılaşılan, kaybedilen zaman, yanlış tanı ve tedavi, dahafazla hastane başvurusu, daha fazla sağlık harcamasına sebep olan yanlış
bölüme başvuru düşük sağlık okuryazarlığının bir sonucudur. 

Anahtar Kelimeler

psikiyatri, nöroloji, nöropsikiyatrik semptom

Health Literacy on Neuropsychiatric Symptom Awareness

Öz

Objective: Health literacy is defined as an individual’s ability to access, comprehend, and utilize health information for the preservation and maintenance of health. This study aimed to measure individuals’ level of knowledge of applying to psychiatry and neurology outpatient clinics and to evaluate its relationship with sociodemographic data.
Material and Methods: The study included 118 patients who applied to family physician outpatient clinics in March 2020 at the central district of the Sakarya province. After consent was obtained from the participants, literate participants were administered written questionnaires by the family physicians, while face-to-face interviews were conducted with the participants who were illiterate. The first eight questions in the questionnaire were related to sociodemographic characteristics and the next fifteen questions listed the fifteen most common symptoms encountered in psychiatry and neurology outpatient clinics and the yes-no question of, “If you had these symptoms, would you apply to psychiatry or neurology?” was asked for each symptom. “I would apply to psychiatry” was accepted as the correct response for the symptoms of crying, insomnia, anxiety, lack of motivation, hallucinations, attention deficit, forgetfulness, irritability, and fear. “I would apply to neurology” was accepted as the correct response for the symptoms of dizziness, tremor, balance disorder, headache, and speech disorder.
Results: Mean age of the participants was 37.45±11.31 years, 68.6% were female, 53.4% were university graduates, and 89.8% were living in the city. While over 90% of participants indicated they would apply to psychiatry for symptoms of crying, anxiety, worry, hallucinations, and fear, 90% indicated they would apply to neurology for symptoms of dizziness, difficulty walking, and headache. Rate of choosing the correct choice was significantly higher in patients who were female gender, at a young age, had high education level, living and working in the city, or who had psychiatric illness in themselves or in family.
Conclusion: Admission to the incorrect hospital department occurs often and is one of the consequences of low health literacy leading to loss of time, misdiagnosis and incorrect treatment, more hospital admissions, and higher health expenditure.

Anahtar Kelimeler

Psychiatry, Neurology, Neuropsychiatric symptom, Health literacy

Kaynakça

• 1. Yılmaz M, Tiraki Z. Sağlık Okuryazarlığı Nedir? Nasıl Ölçülür? Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi 2016;9.
• 2. Selden C, Zorn M, Ratzan S, Parker R. Health literacy; current bibliographies in medicine; National Institue of Health CBM. US Department of Health Human Services 2000:1-33.
• 3. Division of health promotion, education and communications health education and health promotion unit. World Health Organization Health promotion glossary 1998;10.
• 4. Sørensen K, Van den Broucke S, Fullam J, Doyle G, Pelikan J, Slonska Z, et al. Health literacy and public health: a systematic review and integration of definitions and models. 2012;12:80.
• 5. Dincer A, Kursun S. The Determination of health literacy levels of university students. Journal Of Continuing Medical Education 2017;26:20-6.
• 6. Tanrıöver MD, Yıldırım HH, Demiray FN, Çakır B, Akalın HE. Sağlik okuryazarliği araştirmasi. 2014.
• 7. Kutcher S, Wei Y, Coniglio CJTCJoP. Mental health literacy: past, present, and future. 2016;61:154-8.
• 8. Kırbaş, D. Türkiye Nöroloji Tarihçesi, İstanbul, Kurtiş Matbaacılık, 2003.
• 9. Baran A, Aytürk Z. Baş Ağrısında ve Baş Dönmesinde Nörolojinin Bilinirliği: Malatya Şehrinden Bir Kesit. Türk Nöroloji Dergisi 2015;21:85-9.
• 10. Balçık PY, Taşkaya S, Şahin BJTPMB. Sağlık okur-yazarlığı. 2014;13:321-6.
• 11. Verney SP, Gibbons LE, Dmitrieva NO, Kueider AM, Williams MW, Meyer OL, et al. Health literacy, sociodemographic factors, and cognitive training in the active study of older adults. Int J Geriatr Psychiatry 2019;34:563-70.
• 12. Suka M, Yamauchi T, Sugimori H. Help-seeking intentions for early signs of mental illness and their associated factors: comparison across four kinds of health problems. BMC Public Health 2016;16:301.
• 13. Aluh DO, Anyachebelu OC, Anosike C, Anizoba EL. Mental health literacy: what do Nigerian adolescents know about depression? International journal of mental health systems 2018;12:8.
• 14. Haavik L, Joa I, Hatloy K, Stain H, Langeveld J. Help seeking for mental health problems in an adolescent population: the effect of gender. Journal of Mental Health 2019;28:467-74.
• 15. Furnham A, Annis J, Cleridou K. Gender differences in the mental health literacy of young people. International journal of adolescent medicine 2014;26:283-92.
• 16. Hadjimina E, Furnham A. Influence of age and gender on mental health literacy of anxiety disorders. J Psychiatry research 2017;251:8-13.
• 17. Öztürk Z, Atilla EA, Koç E. Aile sağlığı merkezlerine başvuran hastaların demografik özellikleri ve sağlık okur yazarlıkları arasındaki ilişkinin belirlenmesi.
• 18. Chan J, Leung A, Chiang V, Li H, Wong E, Liu A, et al. A pilot project to build e-health literacy among university students in Hong Kong. 2009.
• 19. Geboers B, Uiters E, Reijneveld SA, Jansen CJ, Almansa J, Nooyens AC, et al. Health literacy among older adults is associated with their 10-years’ cognitive functioning and decline-the Doetinchem Cohort Study. 2018;18:77.
• 20. Kobayashi LC, Wardle J, Wolf MS, von Wagner C. Cognitive function and health literacy decline in a cohort of aging English adults. Journal of general internal medicine 2015;30:958-64.
• 21. Nutbeam DJWHO. Health Promotion Glossary WHO/HPR/98.1. Geneva. 1998.
• 22. Dişsiz G, Yilmaz M. Complementary and alternative therapies and health literacy in cancer patients. J Complementary therapies in clinical practice 2016;23:34-9.
• 23. Wang J, He Y, Jiang Q, Cai J, Wang W, Zeng Q, et al. Mental health literacy among residents in Shanghai. 2013;25:224.
• 24. Youssef FF, Bachew R, Bodie D, Leach R, Morris K, Sherma G. Knowledge and attitudes towards mental illness among college students: Insights into the wider English-speaking Caribbean population. International Journal of Social Psychiatry 2014;60:47-54.