Ağrı Yönetimine İlişkin Türkiye’de Randomize Kontrollü Çalışma Olarak Yapılmış Hemşirelik Doktora Tezlerinin Bibliyometrik Analizi

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 11 - 21, 30.04.2024

Hülya Elmalı Şimşek , Gizem Öztürk

Öz

Amaç: Bu çalışmada Türkiye’de hemşirelik alanında ağrı yönetimi ile ilgili yapılmış ve randomize kontrollü deneysel araştırma tasarımına sahip doktora tezlerinin incelenmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Türkiye’de ağrı yönetimine ilişkin randomize kontrollü deney olarak gerçekleştirilmiş 87 doktora tezi çalışma kapsamına alınmıştır. Çalışmanın verileri Yükseköğretim Kurulu Tez Merkezi ve Google Akademik veri tabanlarından elde edilmiştir. Veriler bibliyometrik yöntemle analiz edilmiş olup, tezlerin tamamlanma yılı, tezin yapıldığı üniversite ve ana bilim dalı, çalışılan ağrı türü, uygulanan girişim ve yayın olma durumları incelenmiştir.
Bulgular: Tezlerin 2013-2023 yılları arasında yapıldığı, toplamda 24 üniversitede ve çoğunlukla (%43,7) Hemşirelik Ana Bilim Dalında yapılmıştır. Bu tezlerde, büyük oranda (%70,1) akut ağrı üzerine çalışılmış ve neredeyse tamamında (%98,9) farmakolojik olmayan yöntem kullanılmıştır. Yayınlanan tezlerin çoğunluğu SCI, SSCI, SCI-Expanded indekslerinde taranan dergilerde yayınlanmıştır.
Sonuç: Araştırma sonucunda Türkiye’de ağrının yönetimi konusunda randomize kontrollü çalışma deseninde yapılan doktora tez sayılarının yıllara göre arttığı, ağrı yönetimi için birçok periferal ve davranışsal teknikler ile farklı diğer yöntemler gibi farmakolojik olmayan yöntemlerin tercih edildiği belirlenmiştir. Tezlerin çoğunluğunun yayın olmadığı görülmüştür. Bu durumun son yıllarda tamamlanan tezlerin şuan yayın sürecinde olma ihtimalinden kaynaklandığı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ağrı, ağrı yönetimi, hemşirelik, doktora

Bibliometric Analysis of Nursing Doctoral Theses on Pain Management Conducted as a Randomized Controlled Study in Turkey

Öz

Objective: In this study, it was aimed to examine the doctoral theses related to pain management in the field of nursing in Turkey with a randomized controlled experimental research design.
Method: Eighty-seven doctoral theses conducted as randomized controlled trials on pain management in Turkey were included in the study. The study data were obtained from the Council of Higher Education Thesis Center and Google Academic databases. The data were analyzed using the bibliometric method, and the year of completion of the theses, the university and department where the thesis was done, the type of pain studied, the intervention applied, and the publication status were examined.
Results: The theses were made between 2013-2023 in 24 universities and predominantly (43.7%) in the Department of Nursing. Acute pain was the focus in most cases (70.1%), nearly all (98.9%) of non-pharmacological methods were used. The majority of the theses were published in journals indexed in SCI, SSCI, and SCI-Expanded.
Conclusion: As a result of the research, it was determined that the number of doctoral thesis on pain management in randomized controlled study design increased over the years, and non-pharmacological methods were preferred for pain management. It was observed that the majority of theses were not published. It is thought that this situation is due to the possibility that the theses completed in recent years are currently in the publication process.

Anahtar Kelimeler

Pain, pain management, nursing, doctor

Kaynakça

• 1 Achaliwie, F., Wakefield, A. B., & Mackintosh-Franklin, C. (2023). Does education improve nurses' knowledge, attitudes, skills, and practice in relation to pain management? An Integrative Review. Pain management nursing: Official Journal of the American Society of Pain Management Nurses, 24(3), 273–279. https://doi.org/10.1016/j.pmn.2022.12.002
• 2 Akın, B., & Koçoğlu, D. (2017).Randomize kontrollü deneyler. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 4(1), 73-92.
• 3 Altuntaş, D. & Efe, E. (2022). Çocuklarda ağrı yönetiminde müzik: Lisansüstü tezler. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi, 5(2), 234-242. https://doi.org/10.38108/ouhcd.929799
• 4 Bozkul, G. & Karakul, A. (2023). Postoperatif dönemde uygulanan masajın ağrı üzerindeki etkisi ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Black Sea Journal of Health Science, 6(1), 189-195. https://doi.org/10.19127/bshealthscience.1163151
• 5 Brant, J. M., Mohr, C., Coombs, N. C., Finn, S. & Wilmarth, E. (2017). Nurses’ knowledge and attitudes about pain: personal and professional characteristics and patient reported pain satisfaction. Pain Management Nursing, 18(4), 214–223. https://doi.org/10.1016/j.pmn.2017.04.003
• 6 Çalışır Kundakçı, Ş. (2023). Türkiye’de abdominal masaj uygulaması üzerine yapılan hemşirelik tezlerinin incelenmesi. Doğu Karadeniz Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(1), 28-42. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ebshealth/issue/76516/1262943
• 7 Çavdar, İ. & Akyüz, N. (2017). Ameliyat sonrası ağrı ve yönetimi. İçinde N. Akyolcu, N. Kanan & G. Aksoy (Eds.), Cerrahi Hemşireliği I (ss 367-368). Nobel Kitapevi.
• 8 Cousins, M., Lane-Krebs, K., Matthews, J., & Johnston-Devin, C. (2022). Student nurses' pain knowledge and attitudes towards pain management over the last 20 years: A systematic review. Nurse Education Today, 108, 105169. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2021.105169
• 9 Demir, Y. (2012). Non-pharmacological therapies in pain management. In G.B. Racz & C. E. Noe (Eds.), Pain Management Current Issues and Opinions (pp. 485-502). Intech.
• 10 Derya İster, E. & Karaca, T. (2019). Türkiye’de akupresur uygulanarak yapılan hemşirelik tezlerinin incelenmesi. Sakarya Üniversitesi Holistik Sağlık Dergisi, 2(1), 22-31. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sauhsd/issue/45374/510752
• 11 Donthu, N., Kumar, S., Mukherjee, D., Pandey, N., & Lim, W. M. (2021). How to conduct a bibliometric analysis: An overview and guidelines. Journal of Business Research, 133, 285-296. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2021.04.070 12 Dowell, D., Ragan, K. R., Jones, C. M., Baldwin, G. T. & Chou, R. (2022). CDC Clinical Practice Guideline for Prescribing Opioids for Pain — United States, 2022. MMWR Recomm Rep, 71(No. RR-3), 1–95. http://dx.doi.org/10.15585/mmwr.rr7103a1
• 13 Gökmen, V. (2023). Acil cerrahi girişim uygulanan hastalarda progresif gevşeme egzersizlerinin ağrı ve kaygı düzeyine etkisi [Doktora Tezi]. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa.
• 14 International Association for the Study of Pain (IASP). (2023). Terminology. IASP. https://www.iasp-pain.org/resources/terminology/
• 15 Heidary, F., & Gharebaghi, R. (2021). COVID-19 impact on research and publication ethics. Medical hypothesis, discovery & Innovation Ophthalmology Journal, 10(1), 1–4. https://doi.org/10.51329/mehdiophthal1414
• 16 Kantek, F., Kurnaz, H., & Yeşilbaş, H. (2019). Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi’nin bibliyometrik analizi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 3(6), 228-237.
• 17 Kehribar, G. (2023). Palyatif bakım merkezinde tedavi gören kanser hastalarında müziğin ağrı, anksiyete ve yaşamsal bulgular üzerine etkisinin belirlenmesi [Doktora Tezi]. Erciyes Üniversitesi.
• 18 Kibret, H., Assefa, N., Eyeberu, A., Debella, A., Getachew, T., Deressa, … Teji, K. (2022). Nurses' knowledge and practicing level of cognitive behavioral pain relief methods in public hospitals of eastern Ethiopia. SAGE Open Nursing, 8, 23779608221138420. https://doi.org/10.1177/23779608221138420
• 19 Korkut Bayındır, S. & Çürük, G. N. (2015). Türkiye’de ağrıya yönelik tamamlayıcı ve alternatif tıp uygulamaları konusundaki hemşirelik tezlerinin incelenmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 12(3), 162-169. https://doi.org/10.5222/HEAD.2015.162
• 20 Kress, H. G., Aldington, D., Alon, E., Coaccioli, S., Collett, B., Coluzzi, F., … Sichère, P. (2015). A holistic approach to chronic pain management that involves all stakeholders: change is needed. Current Medical Research and Opinion, 31(9), 1743–1754. https://doi.org/10.1185/03007995.2015.1072088
• 21 Kurtgöz, A. & Keskin Kızıltepe, S. (2022). Türkiye’de aromaterapi uygulanarak yapılan lisansüstü randomize kontrollü hemşirelik çalışmalarının incelenmesi. Sağlık Bilimlerinde Değer, 12(1), 123-129. https://doi.org/10.33631/sabd.1055470
• 22 Lewis, M. J. M., Kohtz, C., Emmerling, S., Fisher, M., & Mcgarvey, J. (2018). Pain control and nonpharmacologic interventions. Nursing, 48(9), 65–68. https://doi.org/10.1097/01.NURSE.0000544231.59222.ab
• 23 Murathan G., Bozyılan E., Murathan F. (2020). “Fiziksel Aktivite” konulu tezlerin bibliyometrik analizi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(2), 158-167.
• 24 Ortiz, M. I., Cuevas-Suárez, C. E., Cariño-Cortés, R., Navarrete-Hernández, J. J. & González-Montiel, C. A. (2022). Nurses knowledge and attitude regarding pain: A systematic review and meta-analysis. Nurse Education in Practice, 63, 103390. https://doi.org/10.1016/j.nepr.2022.103390
• 25 Potter, P., Perry, A. G., Stockert, P. A., & Hall, A. M. (2020). Fundamentals of Nursing (10th ed.). Elsevier.
• 26 Sonneborn, O., Williams, A., & Gauthier, N. (2022). The pivotal role of nurses in pain management. Australian Nursing and Midwifery Journal, 27(8), 18–21. https://search.informit.org/doi/10.3316/informit.520785879103008
• 27 Tel, H., & Sabancıoğulları, S. (2014). Psikiyatri Hemşireliği doktora tezlerinin özellikleri. DEUHYO ED, 7(3), 178-185.
• 28 Wang, Y., & Howard, P. (2012). Google Scholar usage: An academic library's experience. Journal of Web Librarianship, 6(2), 94-108. https://doi.org/10.1080/19322909.2012.672067
• 29 Yılmaz, A., Yazgan, E. Ö., Dur, B., Salman, F., & Demir, A. (2017). Türkiye’de hemşirelik lisansüstü tezlerinin yayın olma durumu: Bibliyometrik çalışma 1977-2016. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 19(3), 34-44. https://dergipark.org.tr/en/pub/hemarge/issue/52752/696122
• 30 Yılmaz, K. (2021). Sosyal Bilimlerde ve Eğitim Bilimlerinde sistematik derleme, meta değerlendirme ve bibliyometrik analizler. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), 1457-1490.