SINIFINDA ÖZEL YETENEKLİ ÖĞRENCİ BULUNAN SINIF ÖĞRETMENLERİNİN BİLİM VE SANAT MERKEZLERİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 18 - 34, 19.04.2024

Deniz Görgülü

Öz

Bu araştırmanın amacı sınıfında özel yetenekli öğrenci bulunan sınıf öğretmenlerinin bilim ve sanat merkezine ilişkin görüşlerinin incelenmesidir. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseninde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada çalışma grubunun belirlenmesinde ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2022-2023 eğitim öğretim yılında devlet okullarında görev yapan 16 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak görüşme tekniği kullanılmıştır. Verilerin analizi içerik analizi yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda ilkokul sınıf öğretmenlerinin özel yetenekli öğrencilerinin daha çok bilişsel özelliklerine vurgu yaptıkları belirlenmiştir. Buna ek olarak sınıf öğretmenlerinin büyük çoğunluğunun bilim ve sanat merkezlerini özel yetenekli öğrencilerin gelişimleri üzerinde olumlu katkıda bulunan kurumlar olarak gördükleri tespit edilmiştir. Bunun yanında sınıf öğretmenlerinin büyük çoğunluğunun özel yetenekli öğrencilerinin bilim ve sanat merkezinde eğitim görmelerinden kaynaklı herhangi bir sorunla karşılaşmadıkları belirlenmiştir. Buna karşın özel yetenekli öğrencilerin bilim ve sanat merkezlerinde eğitim almaları nedeniyle yorgunluk yaşadıkları dile getirilen bir sorun olarak tespit edilmiştir. Ayrıca sınıf öğretmenlerinin daha çok uygulamaya yönelik öneriler ortaya koyduğu görülmektedir. Bilim ve sanat merkezleriyle okulların iletişiminin güçlendirilmesi bu öneriler arasında yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Bilim ve sanat merkezi, özel yetenekli öğrenci, sınıf öğretmeni, durum çalışması

Kaynakça

• Anastasi, A. (1996). Psychological testing (7th ed.). New York: Macmillan.
• Bildiren, A., ve Türkkanı, B. (2013). Üstün yetenekli öğrencilerin perspektifinden bilim ve sanat merkezlerinin hoş ve hoş olmayan özellikleri ve değişiklik talepleri. Üstün Yetenekli Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(2), Özel Sayı, 128-135.
• Bulut, İ. (2010). Türkiye'de Üstün Zekâlı Çocuklar Örneğinde Erken Yaşta Yabancı Dil Olarak İngilizce Öğretimi (Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul).
• Burke, L. A., & Williams, J. M. (2009). Developmental changes in children’s understandings of intelligence and thinking skills. Early Child Development and Care, 179(7), 949-968.
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni (M. Bütün, Çev.). Eğiten Kitap Yayıncılık.
• Çelik Şahin, Ç. (2014). Bilim ve Sanat Merkezi öğrencilerinin bu kurumlara ilişkin görüşlerinin incelenmesi. HAYEF Journal of Education, 11(1), 101-117.
• Erçetin, Ş.Ş. ve Demirbulak, D. (2002). Action research... organizational Intelligence ... curriculum development. Educational Research Quarterly, 26(1), 41-49.
• Ersoy, Ö., ve Avcı, N. (2001). Özel gereksinimi olan çocuklar ve eğitimleri “özel eğitim”. İstanbul : Ya-pa Yayın Pazarlama.
• Görgülü, D., Tolğay, N., & Ekinci, Ö. (2022). BİLSEM tanılama sürecine ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin incelemesi. Lisansüstü Öğretmen Çalışmaları Kongresi, 13 Mayıs Ayvalık, s.240-251.
• Karakuş, F. (2014). Üstün yetenekli çocukları olan anne babaların çocuklarının eğitime yönelik algıları. On Dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 289-304.
• Kaya, N. G. (2013). Üstün yetenekli öğrencilerin eğitimi ve BİLSEM’ler. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 115-122.
• Keser Özmantar, Z. (2018). Örnekleme yöntemleri ve örnekleme süreci. K. Beycioğlu, N. Özer & Y. Kondakçı (Ed.), Eğitim yönetiminde araştırma içinde (s. 88-110). PEGEM Akademi.
• Keskin, M. Ö., Samancı, N. K. ve Aydın, S. (2013). Bilim ve sanat merkezleri: Mevcut durumları, sorunları ve çözüm önerileri. Üstün Yetenekli Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(2), Özel Sayı, 78-96.
• Kurnaz, A. (2014). Yirminci yılında bilim ve sanat merkezlerinin raporlar ve yönetici görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi. Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 2(1), 1-22.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2016). Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi. https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_10/07031350_bilsem_yonergesi.pdf adresinden ulaşılmıştır.
• Oxford Learner's Dictionaries (2023). “Talent”, Oxford Dictionary. https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/talented?q=talented adresinden erişilmiştir.
• Özkan, D. (2009). Yönetici, öğretmen, veli ve öğrenci görüşlerine göre Bilim ve Sanat Merkezlerinin örgütsel etkililiği (Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara).
• Özsoy, Y. (2019). Ülkemizde özel yetenekli öğrenciler ve eğitimleri alanında faaliyet gösteren akademik dergilere genel bir bakış. Journal of Gifted Education and Creativity, 6(1), 40-53.
• Özsoy, Y., Özyürek, M., & Eripek, S. (1998). Özel eğitime giriş (9. baskı). Ankara: Karatepe Yayınları.
• Pfeiffer, S. I. (2003). Challenges and opportunities for students who are gifted: What the experts say. Gifted Child Quarterly, 47(2), 161-169.
• Renzulli, J. S. (1986). Systems and models for developing programs for the gifted and talented. Mansifled Center: Creative Learning Press, Inc.
• Renzulli, J. S., & Hartman, R. K. (1971). Scale for rating behavioral characteristics of superior students. Exceptional children, 38(3), 243-248.
• Saban, A. (2005). Çoklu zekâ teorisi ve eğitimi (5. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Sarı, H., & Öğülmüş, K. (2014). Bilim ve sanat merkezlerinde (BİLSEM) karşılaşılan sorunların öğretmen ve öğrenci görüşleri açısından değerlendirilmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 254-265.
• Sarıtaş, E., Şahin, Ü. ve Çatalbaş, G. (2019). Velilerin gözüyle BİLSEM. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi – Journal of Qualitative Research in Education, 7(1), 114-133. doi:10.14689/issn.2148-2624.1.7c1s.5m
• Sezginsoy, B. (2007). Bilim ve sanat merkezi uygulamalarının değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir).
• Subotnik, R. F., Olszewski-Kubilius, P., & Worrell, F. C. (2011). Rethinking giftedness and gifted education: a proposed direction forward based on psychological science. Psychological Science in the Public Interest, 12, 3-54.
• Şahin, H., & Zorlu, A. (2022). Türkiye’de özel yetenekli bireyleri tanılama süreci ve tanılamada kullanılan yöntemler. Milli Eğitim Dergisi, 51(233), 863-885.
• Şenol, C. (2011). Üstün yetenekliler eğitim programlarına ilişkin öğretmen görüşleri (BİLSEM örneği) (Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ).
• Tanık Önal, N. (2019). Üstün zekâlı çocukların tanılanmaları. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(2), 1591-1602.
• Webb, J. T. (1994). Nurturing social emotional development of gifted children (pp. 525-538). Reston, VA: ERIC Clearinghouse.
• Winner, E. (1996). Gifted children myths and realities. New York: Basic Books.
• Uğurlu. C. (2018). Durum (örnek olay) çalışması. K. Beycioğlu, N. Özer & Y. Kondakçı (Ed.), Eğitim yönetiminde araştırma içinde (s. 329-351). PEGEM Akademi.
• Yıldız, H. (2010). Üstün yeteneklilerin eğitiminde bir model olan bilim ve sanat merkezleri (BİLSEMLER) üzerine bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara).
• Yılmaz, M., & Yılmaz, T. (2021). Yönetici ve öğretmenler gözünden BİLSEM’lerde verilen eğitimin kritiği. International Review of Economics and Management, 9(1), 1-27.
• Yumuş, A., & Toptas, V. (2011). Bilim ve sanat merkezlerinin amacına uygun işleyişinin değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 80-88.