ENERJİ KRİZİ, BAĞIMLILIĞI VE CARİ AÇIK: KARŞILAŞTIRMALI TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Yıl 2022, , 228 - 239, 31.12.2022

Aslı Gül Öncel

https://doi.org/10.58654/jebi.1204191

Öz

Enerji günümüzde üretimin en önemli girdisi haline gelmiştir. Enerji kaynakları kendisine yeterli olan ülke sayısı azdır. Ülkeler, üretim ve tüketimleri için oluşan talebin belirli bir kısmını kendi ürettikleri enerji kaynaklarından sağlarken, enerji talebinin karşılanamayan kısmını ise diğer ülkelerden ithal ederler. Ülkenin talebine göre ithal edilen enerjinin, toplam ithalattaki payının belirli bir sınırı aşması durumunda, bir taraftan söz konusu ülkelerin ödemeler dengesi olumsuz yönde etkilenirken, diğer yandan da enerjiyi girdi olarak kullanan firmalar aşırı fiyat artışları, ürünlerine karşı talep düşüşü , finansman ve istihdam gibi sorunlarla karşı karşıya kalırlar. Bu durumun ileri aşamaları ise enerji bağımlılığı ve enerji krizidir. İşletmeler açısından, maliyet ve fiyat artışları ile birlikte üretimlerini sınırlama veya üretimlerini durdurmak durumunda kalmaları, enerji krizinin özellikleri arasındadır. Çalışmamızın amacı; üretim ve tüketimde kullanılan enerjinin ülkeler açısından; bir girdi maliyeti olarak önemi, toplam ithalatları içerisindeki payı , enerji bağımlılıkları ve bunların cari açık etkisi çerçevesinde Türkiye verilerinin karşılaştırmalı sayısal değerlendirilmesini yapmaktır.

Anahtar Kelimeler

Enerji bağımlılığı, Enerji Krizi, Cari Açık

ENERGY CRISIS, DEPENDENCE AND CURRENT ACCOUNT DEFICIT: COMPARATIVE CASE OF TURKEY

Öz

ABSTRACT
Today, energy has become the most important input of production. The number of countries with sufficient energy resources is few. While countries provide a certain part of the demand for their production and consumption from the energy resources they produce, they import the unmet part of the energy demand from other countries. If the share of the energy imported according to the country's demand in total imports exceeds a certain limit, the balance of payments of the countries in question will be adversely affected. Companies using energy as an input will also face problems. The advanced stages of this situation are energy dependence and energy crisis. The aim of our study is to make a comparative quantitative evaluation of Turkey's energy account deficit data as an input cost and its share in total imports, energy dependencies and their current account deficit effects.

Anahtar Kelimeler

Energy Dependence, Energy Crisis, Current Account Deficit

Kaynakça

• Akı A. (2021). Türkiye’de enerji ithalatı ve bağımlılığının cari açık üzerin etkileri, TC Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek lisans tezi.
• Aykırı, M. (2017). Enerjide Dışa Bağımlılık ve Sağlıklı Büyüme: Türkiye Örneği, Aydın İktisat Fakültesi Dergisi, cilt.3(2).
• Çalışkan, Ş. (2009). Türkiye’nin Enerjide Dışa Bağımlılık Ve Enerji Arz Güvenliği Sorunu, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, sayı 25.
• Demir, M. (2013). Enerji ithalatı cari açık ilişkisi; Var analizi ile Türkiye üzerine bir inceleme, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, vol.5(9), s: 15.
• EUROSTAT 20202. Erişim Adresi: https://ec.europa.eu/eurostat/statisticsexplained/index.php?title=Energy_production_and_imports
• Eğilmez, M. (2020). Erişim adresi: https://www.mahfiegilmez.com/2020/03/cin-giderse-herkes-gider.html ISO Türkiye İmalat PMI (2022). İstanbul Sanayi Odası yayını.
• Karluk, S.R. (2005). Cumhuriyetin İlanından Günümüze Türkiye Ekonomisinde Yapısal Dönüşüm. Beta Yayınları, 10.Baskı, İstanbul.
• Pamir N. (2017). Enerjinin İktidarı, 2.Baskı, Hayykitap.
• Paillard C.A. (2010). Russia and Europe’s Mutual Energy dependance, Journal of International Affairs, Vol 63(2). S:65-84.
• Turan C., Keskingöz H. (2018). Türkiye’nin Enerji Bağımlılığı Sorunu: 1970-2016 Dönemi, Karabük Üniversitesi, Uluslararası İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırma Kongresi, S: 196.
• TUIK. Erişim Adresi: www.tuik.gov.tr
• T.C.M.B. (2016). El Kitabı ödemeler dengesi istatistikleri.