TARİHTE ÖNE ÇIKAN TÜRK LİDER ÖRNEKLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 1, 10 - 31, 15.12.2017

Gülnaz Kılıç Özkaynar

Öz

Liderliğe tarihsel bir süreç olarak baktığımızda
insanlığın her çağda ihtiyaç duyduğu önemli bir unsur olarak karşımıza
çıkmaktadır. Liderlik, toplumların birlik ve beraberlik içerisinde kalmalarını
sağlayabilmek için ciddi bir güç gerektirmektedir. Bu bağlamda liderlerin
yaşanan kötü günleri geride bırakabilmek ve nesilleri geleceğe taşıyabilmek
için kişisel özelliklerin yanında bilgi ve birikime de ihtiyaçları olmaktadır.

Bu çalışmanın amacı Türklerde dikkat çeken liderlik
özelliklerini açıklamaya çalışmaktır. Bu çerçevede Türk Tarihinde öne çıkan
liderlerden beş tanesi örnek olarak alınmış ve özellikleri teorik olarak
incelenmiştir. Otokratik, demokratik, paternalist (babacan) ve liberal liderlik
tarzları göz önünde bulundurularak araştırma yapılmıştır. Çalışmanın içeriğinde
liderlik ve Türk kavramlarına yer verilmiş ardından liderlik tarzları
açıklanmıştır. “Türklerde Yönetim Anlayışı” başlığı altında, öne çıkan yönetim
özelliklerine yer verilmiştir. “Tarihte Öne Çıkan Türk Liderler” başlığı
altında ise Asya Hun Devleti hükümdarı Metehan, Avrupa Hun Devleti hükümdarı
Attila, Büyük Selçuklu Devleti ikinci hükümdarı Alparslan, Osmanlı Devleti
padişahı Fatih Sultan Mehmet ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti kurucu önderi
Mustafa Kemal Atatürk’ün liderlik özelliklerine kısaca yer verilmiştir.
Çalışmanın sonucunda ise liderlerin başarıya ulaşabilmeleri ve başarının
sürekliliğini sağlayabilmeleri için birden çok liderlik özelliğini taşımaları
gerektiği anlaşılmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Liderlik, Türk Lider, Liderlik Profili

Kaynakça

• Adalıoğlu,H.Hüseyin, (2013), “Bir Siyasetname Olarak Kutadgu Bilig”, Türkiyat Araştırmalar Dergisi, Sayı:34 Ahmetbeyoğlu,Ali, (2003), “Büyük Hun Hükümdarı Attila”, www.journals.manas.edu.kg Altıparmak,Aytekin, (2002), “Türkiye’de Devletçilik Döneminde Özel Sektör Sanayiin Gelişimi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı: 13 Arıkan,Semra, (2001), “Otoriter ve Demokratik Liderlik Tarzları Açısından Atatürk’ün Liderlik Davranışlarının Değerlendirilmesi”, Hacettepe Ünv. İİBF Dergisi, Cilt:19, Sayı:1, ss:231-257 Barutçugil,İsmet, (2006), Yöneticinin Yönetimi, İstanbul, Kariyer Developer Baykara,Tuncer, (2001), Türk Kültür Tarihine Bakışlar, Ankara, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Birinci Baskı Baykara,Tuncer, (2011), Türk Kültürü, İstanbul, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 4. Baskı Cerit,Yusuf, (2012), “Paternalistik Liderlik ile İlgili Yöneticiden ve İşin Doğasından Doyum Arasındaki İlişki”, Ondokuz Mayıs Ünv., Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:31 Cömert,Melike, (2004), “Dönüşümcü Liderlik”, XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Çerçi,Faris, (2003), “Hunlarda Sosyal, Siyasal Hayat ve Devlet-Halk İlişkileri”, Atatürk Üniversitesi Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt-Sayı:5-1 Demir,Necati, Aydoğdu,Özkan, (2015), Oğuzname (Kazan Nüshası), İstanbul, Kesit Yayınları Demirpolat,Anzavur, Akça,Gürsoy, (2004), “Ahilik Ve Türk Sosyo-Kültürel Hayatına Katkıları”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 15 Drucker,Peter F., (2000), Geleceğin Lideri, (Çev) H.Tok, İstanbul, Form Yayıncılık Eren,Erol. (2010). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, İstanbul,12. Basım, Beta Basım Yayım Erkutlu, H.Vahit, (2014);Liderlik Kuramlar ve Yeni Bakış Açıları, Ankara, Eflatun Yayımcılık Göka,Erol, (1988), Tarihte Türkler, İstanbul, Ötüken Neşriyat Yayıncılık Gökalp,Ziya, (2007), Ziya Gökalp Kitapları-Bütün Eserleri, Yapı Kredi Yayınları Güneş,Günver, (2010), “Türk Kadınının Muhtarlık ve Köy İhtiyar Heyetlerine Seçme Seçilme Hakkını Kazanması ve Türkiye’nin İlk Kadın Muhtarı: Gül Esin (Hanım), Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, Cilt:9, Sayı:20 Hicks,HerbertG.,Gullett, C.Ray, (1981), Organizasyonlar: Teori ve Davranış, (Çev.) B. Baykal, İstanbul, Para Kredi Dergisi İnalcık,H., (2009), Doğu Batı Makaleler-II, Ankara, Doğu Batı Yayınları, İkinci Baskı İnalcık,H., (2010), Doğu Batı Makaleler-I, Ankara, Doğu Batı Yayınları, Beşinci Baskı İnce,Mehmet, Bedük, Aykut, Aydoğan, Enver, (2004), “Örgütlerde Takım Çalışmasına Yönelik Etkin Liderlik Nitelikleri”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:11, ss.437 Kafesoğlu,İbrahim, (2016), Türk Milli Kültürü, İstanbul, Ötüken Neşriyat Yayıncılık, 39. Baskı Karip,Emin, (1998), “Dönüşümcü Liderlik”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, -kuey.net Kösoğlu,Nevzat, (1990), Türk Dünyası Tarihi ve Türk Medeniyeti Üzerine Düşünceler, İstanbul, Ötüken Neşriyat Yayıncılık Kumar,Ranjit, (2011), Araştırma Yöntemleri, Ankara, Edge Akademi Yayın Dağıtım, 3. Baskı Kuşat,Ali, (2003), “Fatih Sultan Mehmet’in Kişiliği ve Fetihteki Rolü”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:14, ss:131-148 Kutlu,Sönmez, (2017), Türkler ve İslam Tasavvuru, Ankara, İsamar Yayınları Lewis,Bernard, (2000), Modern Türkiye’nin Doğuşu, Türk Tarih Kurumu, 8. Baskı, Ankara Mandaloğlu,Mehmet, (2013), “İslamiyet’ten Önceki Türklerde Aile Hukuku”, Türkiyat Araştırma Dergisi, Sayı:33 Mert,Osman, Bozkırlı,KÜrşad.Ç., (2015), “Orhun Yazıtlarında Boyları Bir Araya Getirme Çabaları”, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, Sayı:4/1, ss:1-15 Muhammedi,Zikrullah, (2013), “Dini İnanç ve Unsurların Malazgirt Zaferindeki Rolü”, Tarih Dergisi, Sayı:58, Sayfa:1-23 Northouse,Peter G.,(2014), Liderlik Kuram Ve Uygulamalar, (Ed.Cengiz Şimşek),İzmir, Sürat Yayınları Özkan Canbolat,Ela, Beraha,Aydın, Çeliksoy,Emine, Türker,Yücel, (2010), “Türk Liderlik Profili: Siyasi Liderlik Üzerine Bir Çalışma”, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, Cilt:2, Sayı:2 Özkaynar,Kürşad, (2015), “Siyasi Partilerin 2011 Ve 2015 Yılı Seçim Beyannamelerine Bakış: Bir Doküman İncelemesi Ve İçerik Analizi Çalışması”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 17 Sönmez,Selami, (2006), “Milli Bir Lider Olarak Motivasyon Dehası Atatürk”, Atattürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Erzurum, Sayı:31 Şahin,Ali, Taşpınar,Yasin, Eryeşil,Kemalettin, Örselli,Erhan,(2015), “Kamu Yönetiminde Liderlik: Yönetici ve Çalışanların Liderlik Algısı”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler MYO Dergisi,Cilt:18, Sayı:2, ss.73-96 Taş,Sait, (2009), “Atatürk’ün Dönüşümcü Liderliği”, SDU İnternational Journal Of Technologic Sciences, Vol:1, No:2 Tekin,Mustafa, (2006), “Bir Sosyal Kontrol Aracı Olarak Ahîlik Ve Toplumsal Dinamikleri”, Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi,Cilt: 21, Sayı:21 Tengilimoğlu,Dilaver, (2005), “Kamu Ve Özel Sektör Örgütlerinde Liderlik Davranışı Özelliklerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Alan Araştırması”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, C.4., S.14 (1-16) Uğurluoğlu,Özgür, Uğurluoğlu Aldoğan,Ece, Bilgin Demir,İpek, Ürek,Duygu, Özatkan,Yonca, (2017), “Sağlık Çalışanlarının Patenalistik Liderlik Algılarını Etkileyen Etmenler”, Karamanoğlu Mehmetbey Ünv., Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Sayı:19(32) Uğurlu,Serdar, Yılmaz,Kaan, (2011), “Türk Devlet Yönetme Geleneğinde Töre’den Örf’e Değişim”, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Sayı: 6/2a TDK Büyük Türkçe Sözlük, www.tdk.gov.tr Erişim Tarihi: 05.09.2017