MÜHENDİSLİK ANA KAYASININ BELİRLENMESİNE YÖNELİK JEOFİZİK YÖNTEMLERİN BÜTÜNLEŞİK YORUMU: İZMİR YENİ KENT MERKEZİ UYGULAMALARI, Interpretation Of Integrated Geophysical Methods For The Determination Of Engineering Bedrock: İzmir New City Center

Yıl 2012, Cilt: 26 Sayı: 2, 67 - 80, 01.12.2012

Mustafa Akgün Tolga Gönenç , Oya Pamukçu Şenol Özyalın Özkan C. Özdağ

Öz

Anahtar Kelimeler

-

MÜHENDİSLİK ANA KAYASININ BELİRLENMESİNE YÖNELİK JEOFİZİK YÖNTEMLERİN BÜTÜNLEŞİK YORUMU: İZMİR YENİ KENT MERKEZİ UYGULAMALARI

Öz

Türkiye geçmişte depreme dayalı mal ve can
kayıpları ile hatırlanmaktadır. Özellikle yakın
zamanda Gölcük ve Van depremleri hatırlanabilir
örneklerdir. Gölcük ve Van depremlerinden sonra
sunulan raporlarda; deprem, yapı, zemin ve
mühendislik anakayası ilişkisi göz önüne alınarak
inşa edilen yapıların, depremi hasarsız veya az hasarlı
olarak atlattığı saptanmıştır.
Zemini oluşturan katmanların S-Hızı değerleri,
yoğunlukları, kalınlıkları ve sönüm katsayıları ile
mühendislik ana kayasının sıkılığına bağlı olarak
oluşturulan zemin modelinin iyi seçilmiş olması,
yüzeydeki yatay deprem ivmesinin doğru tahminini
sağlamaktadır. Zemin ve mühendislik ana kayası
ile ilgili olan bu parametreler zemin transfer
fonksiyonunun hesaplanmasında kullanılmaktadır.
Zemin transfer fonksiyonu, mühendislik ana kayası
üzerinde yer alan zeminin, deprem dalgası üzerindeki
etkisini tanımlar. Eğer mühendislik anakayası
ortalama 30 metre gibi sığ bir derinlikte ise, dinamik
zemin parametreleri deprem yönetmeliklerine göre
hesaplanabilir. Ancak, zemin kalınlığı 30 metreden
fazla ise bu yönetmelikler uygulanamaz. Bu gibi
durumlarda zemin transfer fonksiyonunu tanımlamak
için yerinde (In-Situ) ölçümlerin kullanılması
gerekir.
Bu çalışma kapsamında İzmir Yeni Kent Merkezi
olarak tanımlanan alanda mühendislik ana kayası ile
zemin özelliklerini araştırmak için Mikrogravite, Çok
Kanallı Yüzey Dalga Analizi (MASW-Multi Channel
Analysis of Surface Waves), Özdirenç Tomografi
ve Düşey Elektrik Sondaj (DES) çalışmaları ile
Uzaysal Özilişki (SPAC- SpatialAutocorrelation)
ölçümleri alınmıştır. Ayrıca SPAC ölçüm noktasında
90 m. derinlikli ve karotlu zemin sondaj litolojisi de
vardır. Tüm çalışmalardan elde edilen sonuçlar ortak
yorumlanarak İzmir Yeni Kent Merkezi’ne ait olası
zemin modeli tanımlanmıştır. Bu zemin modeline
göre, düşey yönde S hız değerleri sırasıyla ve ortalama
olarak 150 m/sn, 450 m/sn, 300 m/sn, 500 m/sn
olmak üzere 4 zemin tabakası ve 800 m/sn hıza sahip
olası anakaya 300-400 m derinlikte tanımlanmıştır.
Bu ana kaya olasılıkla jeolojik olarak Bornova Filişi
birimidir.

Anahtar Kelimeler

İzmir, mühendislik anakayası, zemin transfer fonksiyonu.

Kaynakça

• Ansal, A., 2004, Recent Advances in Earthquake Geotechnical (Geotechnical, Geological, and Earthquake Engineering), Springer Kluwer Academic Publishers, p.139.
• Bozkurt, A. ve Kurtuluş, C., 2009, Alikahya bölgesinde birleştirilmiş jeolojik, jeofizik ve jeoteknik araştırmalarla zemin incelemesi, Uygulamalı Yerbilimleri 1, 1-17.
• Crice, D., 2005, MASW, the wave of future editorial. Journal of EngineeringGeophysics, 10 (2) 77-79.
• Ergin, M., Özalaybey, S., Aktar, M., Yalçın, M.N., 2004, Site Amplification at Avcılar, İstanbul, Tectonophysics, V. 391, Pp: 335-346
• Herak, M., 2008, Model HVSR-A Matlab® tool to model horizontal-to-vertical spectral ratio of ambient noise, Computer and Geosciences, V.34, Pp:1514-1526.
• Issawy, E.,A., Othman, A.,A., Mrlina, J., Saad, A.,M., Radwan, A.,H., Elhafeez, T.,A., Emam, M.,S. 2010, Engineering and geophysical approach for constraction site selection at AL-AMAL area, southeast of Cairo, Egypt. CZECH Association of Geophysicists EGRSE Journal http://www.caag.cz/egrse/2010-2/04-10_2-Issawy_et_ al.pdf.
• Keçeli, A. D., 1990, The determination of the Bearing Capacity by means of the seismic method.(in Turkish). Jeofizik 4, 83-92.
• Keçeli, A., 2000, Sismik Yöntemle Kabul edilebilir veya Emniyetli Taşıma Kapasitesi Saptanması,“The Determination of the Presumptive or Safe Bearing Capacity by means of the Seismic Method”, Jeofizik Dergisi, 14, 1-2, Ankara.
• Keçeli, A. 2010, Sismik yöntem ile zemin taşıma kapasitesi ve oturmasının saptanması, Jeofizik Bülteni Sayı: 63.
• Keçeli, A. 2012, Soil parameters which can be determined with seismic velocities, Jeofizik, 16, 17
• Koichi, H., Tsohifumi, M., Hatekeyama, H. 2005, Joint analysis of a surface wave method and micro gravity survey, Journal of Environ. Eng. Geophys. 10, 2, 175-184. Kramer, Engineering, (ISBN:0133749436,9780133749434) Earthquake Hall PTR, 1996
• Kubotera, A. and Otsuka, M. 1970, Nature of nonvolcanic microtremor observed on theAso- Caldera, J. Phys. Earth. 18, 115–124.
• Nakamura, Y. 1989, A method for dynamic characterristics estimation of subsurface using microtremor on the ground surface. Quarterly report of the Railway Technical ResearchInstitute 30(1),25-33.
• Nath, S. K. 2007, Seismic Microzonation Framework – Principles and Applications, at the Microzonation Workshop at Indian Institute of Science, Bangalore during June 26-27, 2007. Published in the Proceedings volume, pp. 07 – 35.
• Nehrp Site Class (Vs(30m)) Amplification Factors From Site Response Simulations, Pacific Engineering and Analysis, 2005http://www.pacificengineering.org/ AMP1and2/AMP1and2.pdf
• Sözbilir, H., Uzel, B., Sümer, Ö., Ersoy, Y.E., Koçer, T., Demirtaş, R., Özkaymak, Ç. 2008, Evidence for a kinematically linked E-W trending İzmir Fault and NE- trending Seferihisar Fault: Kinematic and paleoseismogical studies carried out on active faults forming the İzmir Bay, Western Anatolia (in Turkish). Geological Bulletin of Turkey, 51, (2) Ankara.
• Teves-Costa, P., L. Matias, L., Bard P. Y. 1996, Seismic behaviour estimation of thin alluvium layers using microtremor recordings. Soil Dynamics and Earthquake Engineering, London, AGU , 15(3): 201-209.
• Uzel B, Sözbilir H and Özkaymak Ç. 2012, Neotectonic Evolution of an Actively Growing Superimposed Basin in Western Anatolia: The Inner Bay of İzmir, Turkey Turkish Journal of Earth Sciences. 21: 439-471.
• Xu, C. and Butt, S.,D. 2006, Evaluation of MASW techniques to image steeply dipping cavities in laterally inhomogeneous terrain. Journal of Applied Geophysics., 59, 2, Pp:106-116.