Normalleşme Sürecinde Ofis Çalışmalarında Covid-19’u Önlemede Balık Kılçığı Yöntemi ile Sebep Sonuç Analizi

Yıl 2021, Cilt: 33 Sayı: 1, 106 - 115, 30.01.2021

Hasan Ölmez , İsmail Ergun , Müge Ensari , Emine Can

https://doi.org/10.7240/jeps.749452

Öz

COVID-19 hastalığının bulaşma hızını yitirdiği normale dönüş sürecinin başlangıç günlerinde, Dünya Sağlık Örgütü ve Uluslararası Çalışma Örgütü işyerleri için yapılması gerekenlerle ilgili geniş yelpazeli öneri ve çağrılar yapmaktadır. Buna rağmen, güncellenmesi gereken ilk adım olan işyeri risk değerlendirmesine özgü bilimsel çalışmalar oldukça kısıtlıdır. Bu çalışmada, COVID-19 hastalığının gölgesinde normalleşme sürecinin işe dönüş kapsamında ofis çalışmaları için risk değerlendirmesi ve etkisi incelenmiştir. Yapılan çalışma kapsamında virüsün bulaşma riskinin olası nedenleri sebep-sonuç analizi olarak da adlandırılan balık kılçığı diyagramı kullanılarak belirlenmiş ve COVID-19 hastalığına yakalanmamak için, risklere bağlı olarak alınması gereken önlemlerin neler olması gerektiği vurgulanmıştır. Sonuç olarak, COVID-19 hastalığının çoğunlukla 6 temel sürecin risklerinden kaynaklandığı görülmüştür. Bu temel süreçlerin bileşenleri, ulaşım, giriş-çıkışlar, çalışma ortamı, toplantı ve eğitimler, ortak kullanılan alanlar ve çalışanlar olarak belirlenmiştir. Alınması gereken en önemli üç önlem ortaya konulmuştur. Bunlardan birincisi, salgın hastalık eylem planının hazırlanarak görev tanımları ve faaliyetler açısından sürekli olarak uygulanabilir şekilde güncel tutulması ve denetlenmesidir. İkincisi, ofis yönetimlerinin alınan önlemlere uyma konusunda çalışanlara örnek olmasıdır. Son olarak, üçüncüsü önlem ise, işyerine giriş-çıkışlarda ateş ölçümü gibi COVID-19’a yönelik semptomların sorgulanması ve takip edilmesi olarak belirlenmiştir. Çalışmada ayrıca, örnek bir KOBİ seçilerek, Uluslararası çalışma örgütü (ILO)’nun yayınladığı, KOBİ'ler için “Altı Adımda Covid-19 İş Sürekliliği Planı” dokümanı rehberliğinde, elde edilen risk değerlendirmesi sonuçları da göz önünde bulundurularak, İş Sürekliliği Planı hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Salgın, COVID-19, Ofis Çalışmaları, Risk Değerlendirme, İş Sağlığı ve Güvenliği

Kaynakça

• [1] Megginson, L.C. (1963). Civilisation Past and Present.
• [2] DSÖ, WHO-Coronavirus Disease (COVID-19) Dashboard, (June 2020).
• [3] Covid-19 Pandemi Değerlendirme Raporu (2020). Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları, TÜBA Raporları No: 34, Ankara, Türkiye.
• [4] IMF, World Economic Outlook: The Great Lockdown, https://www.imf.org/en/Publications/WEO/Issues/2020/04/14/weo-april-2020 (April 2020).
• [5] OECD Policy Responses to Coronavirus (COVID-19), Government support and the COVID-19 pandemic, http://www.oecd.org/coronavirus/policy-responses/government-support-and-the-covid-19-pandemic-cb8ca170/, (April, 2020).
• [6] COVID-19 and the world of work, (2020). ILO monitor: updated estimates and analysis, 4. edition, Cenevre, İsviçre.
• [7] Wijffelaars, M. and Harn, E.J. The Eurozone economy comes crashing down due to COVID‐19, Rabobank, https://economics.rabobank.com/publications/2020/may/eurozone%2Deconomy%2Dcrashing%2Ddown%2Ddue%2Dto%2Dcovid%2D19/. (Mayıs, 2020).
• [8] The coronavirus disease (COVID-19) pandemic 2019-20, Statista Infographics, did-71007-1, (Mayıs 2020).
• [9] Elgin, C., Basbug, G. and Yalaman, A. (2020). Economic policy responses to a pandemic: Developing the Covid-19 economic stimulus index, Centre for Economic Policy Research, 3, 40-54.
• [10] Gentilini, U., Almenfi, M., Dale, P., Blomquist, J., Natarajan, H., Galicia, G., Palacios, R. and Desai, V. Social protection and jobs responses to COVID-19: a real-time review of country measures, https://socialprotection.org/discover/publications/social-protection-and-jobs-responses-covid-19-real-time review-country, (Mayıs 2020).
• [11] Global Workplace Analytics, Latest work-at-home/telecommuting/mobile work/remote work statistics https://globalworkplaceanalytics.com/telecommuting-statistics, (Mayıs 2020).
• [12] Eurostat, Employed persons working from home as a percentage of the total employment, by sex, age and professional status, https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/-/DDN-20180620-1, (Nisan 2020).
• [13] TÜİK İşgücü İstatistikleri, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1007, (Mayıs 2020).
• [14] Çalışma Hayatı İstatistikleri (2018). Çalışma Genel Müdürlüğü, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Ankara, Türkiye.
• [15] Koronavirüs Salgının İş Hayatına Etkisi Anketi Sonuçları, Mercer Türkiye, https://www.mercer.com.tr/basin-odasi-haberler/peryon-nisan-2020-koronavirus-turkiye-arastirmasi-basin-bulteni.html. (Mayıs 2020).
• [16] Corona döneminde evden çalışmaya ilişkin araştırma raporu, Wizsight ve Poltio.com, https://egirisim.com/2020/04/21/corona-doneminde-evden-calismaya-iliskin-wizsight-ve-poltio-bir-arastirma-raporu-hazirladi/. (26 Mart-9 Nisan 2020).
• [17] COVID-19 salgınına yönelik uzaktan çalışma sistemiyle ilgili alınan/alınmayan aksiyonların Türk iş dünyası ve çalışanlar üzerindeki etkilerini analizi, Deloitte Türkiye, https://www.marketingturkiye.com.tr/haberler/deloitte-arastirdi-evden-calisma-duzeni-is-dunyasini-nasil-etkiliyor/. (Nisan 2020).
• [18] İşsizlik ve istihdamın görünümü raporu (2020). DİSK-AR, http://disk.org.tr/wp-content/uploads/2020/05/DISK-AR-May%C4%B1s-2020-Istihdam-Issizlik-Raporu.pdf. İstanbul, Türkiye.
• [19] İstanbul İşçi Sendikaları Şubeler Platformu, http://m.bianet.org/bianet/saglik/223396-istanbul-isci-sendikalari-subeler-platformu-istanbul-da-3-bin-544-isci-koronaviruse-yakalandi. (Nisan, 2020).
• [20] Fernandes, N. (2020). Economic effects of coronavirus outbreak (COVID-19) on the world economy. SSRN.
• [21] In the face of a pandemic: Ensuring safety and health at work (2020). International Labour Organization (ILO), Geneva, İsviçre.
• [22] Brinca, P., Duarte, J.B. and Castro, M.F. (2020). Measuring Sectoral Supply and Demand Shocks during COVID-19. Federal Reserve Bank of St. Louis Economic Research, Working Paper 2020-011B.
• [23] Federation of Small Businesses (2020) Coronavirus (COVID-19): Advice and guidance for small businesses and the self-employed) 27 March 2020. https://www.fsb.org.uk/campaign/covid19.html (April 2020).
• [24] Akkoyun, M.B. ve Kartın, E. Korona (Covid-19) virüsü iş sağlığı ve güvenliği bakımından etkisi ve iş kazası kapsamındaki değerlendirilmesi, https://www.kilinclaw.com.tr/korona-covid-19-virusu-is-sagligi-ve-guvenligi-bakimindan-etkisi-ve-is-kazasi-kapsamindaki-degerlendirilmesi, (Nisan 2020).
• [25] Boldog, P., Tekeli, T., Vizi, Z., Denes, A., Bartha, F. and Rost, G. (2020), Risk assessment of novel coronavirus COVID-19 outbreaks outside China. Journal of Clinical Medicine, 1-11.
• [26] Watterson, A. (2020). COVID 19 in the UK and occupational health and safety - predictable but not inevitable failures: what can we do now? University of Stirling Technical Report:29.
• [27] Jones, R. (2020). Covid-19: How do OSH professionals impact public-policy? International Labour Organization, https://www.ilo.org/global/topics/safety-and-health-at-work/events-training/events-meetings/world-day-safety-health-at-work/WCMS_742062/lang--en/index.htm.
• [28] Evaluation Framework for Telemedicine Using the Logical Framework Approach and a Fishbone Diagram Hyejung Chang Healthcare Informatics Research 2015;21(4):230-238.
• [29] Spurk, D. and Straub, C. (2020). Flexible employment relationships and careers in times of the COVID-19 pandemic, Journal of Vocational Behavior, 119, 1-4.
• [30] Getting your workplace ready for COVID-19, (2020). World Health Organization (WHO), Cenevre, İsviçre, ttps://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/331584/WHO-2019-nCov-workplace-2020.2- ng.pdf?sequence=1&isAllowed=y.
• [31] Matias, T., Dominski, F.H. and Marks, D.F. (2020). Human needs in COVID-19 isolation, Journal of Health Psychology, 1–12.
• [32] Sezgin, C. COVID-19: Çalışanlara ve Çalışma Hayatına Olası Etkileri, Deloitte, ttps://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/tr/Documents/human-capital/covid-19-calisanlara-ve-calisma-hayatina-olasi-etkileri.pdf. (Mart 2020).
• [33] Laszcz-Davis, C. (2020). The new world battleground with Covid-19: Challenges, partnerships, impact and business, International Labour Organization, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_protect/---protrav/---safework/documents/publication/wcms_742063.pdf.
• [34] Yeni koronavırüs salgını ile mücadele kapsamında iş sağlığı ve güvenliği yönünden sıkça sorulan sorular ve cevapları (2020).İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Ankara, Türkiye.
• [35] Watterson A (1999) ‘Why we still have old epidemics and endemics in occupational health: policy and practice failures and some solutions’ in Daykin N and Doyal L (eds) Health and Work: Critical Perspectives. London, Macmillan, 107-126.
• [36] Wang, Q and Yu C (2020) Letter to editor: Role of masks/respirator protection against 2019-novel coronavirus (COVID-19). Infection control and hospital epidemiology. pp:1-7. DOI:10.1017/ice.2020.83.
• [37] Society of Occupational Medicine (2020b) Work related fatalities due to COVID-19 Exposure is not a given 6 April 2020. Posted by Ann Caluori,. https://www.som.org.uk/work-related-fatalities-due-covid-19-exposure-not-given. [38] Semple S and Cherrie J (2020) Covid-19: Protecting Worker Health. Annals of Work Exposures and Health, wxaa033, https://doi.org/10.1093/annweh/wxaa033. (March 2020).
• [39] Royal College of Physicians London (2020) CPR; personal protective equipment and COVID-19. https://www.rcplondon.ac.uk/news/cpr-personal-protective-equipment-and-covid-19 (March 2020).
• [40] LaDou, J., London, L. & Watterson, A (2018) . Occupational health: a world of false promises. Environ Health 17, 81 https://doi.org/10.1186/s12940-018-0422-x, https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(20)30644-9/fulltext. (March 2020).
• [41] Institution of Safety and Health (2020 nd) Coronavirus. https://www.iosh.com/resources-and-research/our-resources/communicable-diseases/coronavirus/advice/ (March 2020).
• [42] Health Protection Scotland (2020aii) COVID-19 guidance for non-healthcare settings. (March 2020). https://www.hps.scot.nhs.uk/web-resources-container/covid-19-guidance-for-non-healthcare-settings/.
• [43] Health and Safety Executive (2020b) Coronavirus (COV1D-19) -latest information and advice. 2nd April 2020.www.hse.gov.uk/news/coronavirus.htm?utm_source=govdelivery&utm_medium=email&utm_campaign=coronavirus&utm_term=intro&utm_content=digest-2-apr-20. (April 2020).
• [44] Health and Safety Executive (2014 revised 2019) Risk assessment: A brief guide to controlling risks in the workplace. https://www.hse.gov.uk/pubns/indg163.htm. (March 2020).
• [45] EU-OSHA (2020) Coronavirus disease (COVID-19) outbreak and workplace safety and health. https://osha.europa.eu/en/highlights/coronavirus-disease-covid-19-outbreak-and-workplace-safety-and-health. (March 2020).
• [46] Diamond M and Woskie L (2020) Healthcare workforce safety and Ebola in the context of covid-19 .March 25, 2020 https://blogs.bmj.com/bmj/2020/03/25/healthcare-workforce-safety-and-ebola-in-the-context-of-covid-19/ (March 2020).
• [47] Berkowitz D (2020) Worker Health is Public Health. On COVID. March 30 2020. On Labor, Workers, Unions, Politics. https://onlabor.org/author/deborahberkowitz/ (April 2020).
• [48] Bayar, A.A., Günçavdı, Ö. ve Levent, H. (2020). Covıd-19 Salgınının Kadınların Çalışma ve Hane Yaşamı Üzerine Etkileri, İstanbul Politik Araştırmalar Enstitüsü.
• [49] A safe and healthy return to work during the COVID-19 pandemic, (May 2020), International Labour Organization, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_protect/---protrav/---safework/documents/briefingnote/wcms_745549.pdf. Genève, Switzerland.
• [50] Safe Return to Work: Ten Action Points, (May 2020), International Labour Organization, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_protect/---protrav/---safework/documents/instructionalmaterial/wcms_745541.pdf. Genève, Switzerland. [51] Safe return to work: Guide for employers on COVID-19 prevention, (May 2020), International Labour Organization, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_dialogue/---act_emp/documents/publication/wcms_744033.pdf. Genève, Switzerland.
• [52] The six-step COVID-19 business continuity plan for SMEs, (April 2020), International Labour Organization, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_dialogue/---act_emp/documents/publication/wcms_740375.pdf Genève, Switzerland.
• [53] Prevention and Mitigation of COVID-19 at Work Action Checklist, (April 2020), International Labour Organization, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_protect/---protrav/---safework/documents/instructionalmaterial/wcms_741813.pdf. Genève, Switzerland.
• [54] Covid-19 risk assessment guidance, (May, 2020), Institution of Occupational Safety and Health, https://iosh.com/media/7811/iosh-risk-assessment-guide.pdf. Leicestershire, UK.
• [55] Atalay, O. ve Kılıç, Ö. (2015), Balık Kılçığı Yöntemi ile Mobil Vinç Kazası Olası Nedenlerinin İncelenmesi, Çukurova Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fak. Dergisi, 30 (1), 73-78.
• [56] Ilie, G. and Ciocoiu, C.N. (2010). Application of Fishbone diagram to determine the risk of an event with multiple causes. Management Research and Practice, 2, 1-20.
• [57] Phillips, J. and Simmonds, L. (2013). Using fishbone analysis to investigate problems. Nursing Times, 109(15):18-20.
• [58] Li, S.S. and Lee, L.C. (2011). Using fishbone analysis to improve the quality of proposals for science and technology programs, Research Evaluation, 20(4), 275–282.
• [59] Luo, T., Wu, C. and Duan, L. (2018). Fishbone diagram and risk matrix analysis method and its application in safety assessment of natural gas spherical tank, Journal of Cleaner Production, 174, 296-304.
• [60] Yazdani, A. and Tavakkoli-Moghaddam, R. (2012). Integration of the fish bone diagram, brainstorming, and AHP method for problem solving and decision making a case study. Int J Adv Manuf Technol, 63, 651–657.
• [61] Worch, T., Dooley, L., Meullenet, J.F. and Pieter H. Punter, P.H. (2010). Comparison of PLS dummy variables and Fishbone method to determine optimal product characteristics from ideal profiles, Food Quality and Preference, 21(8), 1077-1087.
• [62] Çelikçapa, F., (1993). Toplam Kalite Kontrolü ve Bursa Bölgesindeki Kalite Kontrol Uygulamalarına İlişkin Bir Araştırma, Busiad Yayınları, 48-49.
• [63] Ishikawa, K., (1991). Guide to Quality Control, Asian Productivity Organisation.
• [64] Akşit, C., (1999). Türk Silahlı Kuvvetlerinde Toplam Kalite Uygulamaları-2, Ankara, Genel Kurmay Bsmv.