TEKNOLOJİK DEĞİŞİM VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 17 - 35, 30.09.2022

Mehmet Akif Kara , Tuba Aksu

https://doi.org/10.53280/jer.1078623

Öz

Bilginin üretimde kullanımı olarak ifade edilebilecek olan teknoloji, ekonomik verimlilik ve rekabetin en önemli unsuru olarak kabul edilmektedir. Teknolojik gelişimin ekonomik büyüme üzerindeki etkisini açıklayan teoriler genel olarak Solow tarafından gündeme getirilen neo-klasik geleneğe dayanmakta ve bu teorilerde teknolojik gelişimin kaynağı dışsal varsayılmaktadır. 1980’li yılların sonlarından itibaren gündeme gelmeye başlayan içsel büyüme modellerinde ise büyümenin, ekonomik aktörlerin kâr maksimizasyonu kararlarının sonuçlandırdığı teknolojik değişimle içsel bir şekilde belirlendiği ifade edilmektedir.
Türkiye ekonomisinde teknolojik gelişimin ekonomik büyüme üzerindeki etkisini inceleyen bu çalışmada Dünya Bankası ve Türkiye İstatistik Kurumundan temin edilen ve 1990-2019 yıllarını kapsayan; Kişi Başına Düşen GSYİH, Gayri Safi Sermaye Oluşumu, İşgücüne Katılım Oranı ve Ar-Ge Harcaması/GSYİH verileri VAR ve Johansen Eşbütünleşme Analizi yöntemiyle test edilmiştir. Çalışma sonuçlarına göre teknolojik gelişme ekonomik büyümeyi pozitif yönde etkilemektedir.

Anahtar Kelimeler

Teknolojik Gelişim, Ekonomik Büyüme, teknoloji

THE RELATIONSHIP BETWEEN TECHNOLOGICAL CHANGE AND ECONOMIC GROWTH: AN APPLICATION ON TURKEY

Öz

Technology, which is defined as the use of knowledge in production, is accepted as the most important element
of economic productivity and competition. The theories that explain the effect of technological development on
economic growth is generally based on the neo-classical tradition brought forward by Solow, and according
to these theories, the source of technological development is assumed to be external. In the endogenous growth
models that have come to the fore since the late 1980s, it is stated that the growth is determined internally by
the technological change that results from the profit maximization decisions of the economic actors. This study
analyzes the effect of technological development on the economic growth in the Turkish economy for the period
of 1990-2019 with GDP per Capita, Gross Capital Formation, Labor Force Participation Rate and R&D/GDP
variables that were obtained from the websites of the World Bank and the Turkish Statistical Institute.
According to the results of this study conducted with the VAR and Johansen Cointegration Analysis methods,
it can be stated that technolojical development affects economic growth positively. 

Anahtar Kelimeler

Technology, Technological Development, Economic Growth

Kaynakça

• Ağır, H. (2010). Türkiye ve Güney Kore'de Bilim ve Teknoloji Politikalarının Karşılaştırılması, The Journal of Knowledge Economy &Knowledge Management, V Fall, 43-55.
• Aksu, B. (2018). Türkiye'de Bilim ve Teknoloji ile İktisadi Büyüme İlişkisinin; Sosyal, Ekonomik ve Stratejik Analizi, Social Sciences Studies Journal, 4(20), 2635-2670.
• Algan, N. Manga, M. Tekeoğlu, M. (2017) Teknolojik Gelişme Göstergeleri ile Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği, Internaiıonal Conference On Eurosian Economies 2017, 332-338.
• Barro, R. J. (1990). Goverment Spending İn a Simple Model of Endogenous Growth, NBER Working Paper Series, 98(55), 103-125.
• Coe, D. & Moghadam, R. (1993). “Capital and Trade as A Engine of Growth in France”, IMF Staff Papers, 40(3), 542-566.
• Çağan, S. Aydemir, V. Gökdeniz, K. (2017). Türkiye’de 1980 Sonrası Dönemde Uygulanan Bilim ve Teknoloji Politikaların Bölgesel Etkinliği Üzerine Bir İnceleme, Uluslararası Sosyal Çalışmalar Dergisi, 10(33), 708-717.
• Çiftçi H. (2014). Türkiye'nin Bilim ve Teknoloji Stratejisi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,13(1), 57-74. Demir, O. Üzümcü, A. Duran, S. (2006). İçsel Büyümede İçselleştirme Süreçleri: Türkiye Örneği, D.Ü.İ.İ.B.F Dergisi, 21(1), 27-46.
• Erdoğan, S. & Canbay, Ş. (2016). İktisadi Büyüme ve Araştırma ve Geliştirme (Ar-Ge) Harcamaları İlişkisi Üzerine Teorik Bir İnceleme, Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 29-44.
• Erdoğan, S. (2002). "Makroekonomik Etkileri Açısından Yeni Ekonomi", I. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi Bildiriler Kitabı", 10-11 Mayıs 2002, Kocaeli Üniversitesi İktisadi ve idari Bilimler Fakültesi, İktisat ve İşletme Bölümleri, ss 13-22.
• Fikirli, Ö. & Çetin, A. K. (2017). İktisadi Doktrinde Schumpeteryan Yaratıcı Yıkımdan Yaratıcı Birikime, Girişimcilik ve İnovasyon Yönetimi Dergisi, 6(1), 27-64.
• Gelgeç, G. & Hatırlı, S. A. (2018). Bilgi Ekonomisi ve Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(1), 97-122.
• Goel, R.K. Payne, J.E. Ram, R. (2008). “R&D Expenditures and US Economic Growth: A Disaggregated Approach”, Journal of Policy Modeling, 30(2), 237-250.
• Göker, A. (2001). İnovasyonda Yetkinleşmek: Rekabet Üstünlüğüne Giden Yol, Ekonomik Yaklaşım Kongresi Dizisi II, 7-8 Kasım 2001.
• Gülmez, A. & Akpolat, A. G. (2014). AR&GE, İnovasyon ve Ekonomik Büyüme: Türkiye ve AB Örneği İçin Dinamik Panel Veri Analizi, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,14(2), 1-17.
• İşevi, A. Güner, Ü. Sarısoy S. (2006). Şirketlerde e- Dönüşüm: Bilginin Öne Çıkışı, In ÜNAK’04 “Bilgide Kaybolmamak İçin Bilgiyi Yönetmek” ve III. Tıbbı Bilgi Yönetim ve Teknolojileri Sempozyumu, İstanbul (Turkey), 23-24 Eylül 2004.
• Johansen, S. (1988). Statistical Analysis of Cointegration Vectors, Journal of Economic Dynamics and Control, 12, 231-254.
• Johansen, S. & Juselius K. (1990). Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointegration with Application to The Demand for Money, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52, 169-210.
• Jones, C. (2003). Growth, Capital Shares, and a New Perspective on Production Functions, Proceedings 12 June, ss.1-45
• Kar, M. & Ağır, H. (2016). Türkiye’de Beşerî Sermaye ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Eşbütünleşme Yaklaşımı ile Nedensellik Testi, 1926-1944, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 6(11), ss 50-68.
• Korkmaz, S. (2010). Türkiye'de ARGE Yatırımları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin VAR Modeli Analizi, Journal of Yasar University, 20(5), 3320-3330.
• Köse, Z. & Şentürk, M. (2017). AR&GE-Patent Harcamaları ve Teknolojik İlerlemenin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Ampirik Bir Uygulama, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 9(17), 215-221.
• Kutlar, A. (2017). Ekonometrik Zaman Serileri, Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Lichtenberg, F. R. (1993). “R&D Investment and International Productivity Differences”, NBER Working Paper Series, Vol.W4161.
• Lucas, R. E. (1988). On The Mechanıcs Of Economic Decelopment, Journal Of Monetary Economics, Journal Of Monetary Economics, 22(1988), 3-42.
• Lundvall, B. A. (2007). Innovation System Research And Policy: Where it Come From And Where it Might Go. Paper to be Presented at CAS Seminar, Oslo.
• Malatyalı, Ö. (2016). Teknoloji Transferlerinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği 1989-2014, Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2016(13), 62-73.
• Marx, K., 2016. Das Kapital, Ankara: Gece Kitabevi.
• Michl, T. R. (1999). Biased Technical Change and the Aggregate Production Function, International Review of Applied Economics, 13(2), 193-206.
• Mladenovic S.S.& Cvetanovic S. & Mladenovic, I., (2016). R&D Expenditure and Economic Growth: EU28 Evidence for the Period 2002-2012, Economic Research, 29(1), ss 1005-1020.
• Öztürk, S, & Çınar, U. (2021). İçsel Büyüme Teorileri Kapsamında Ar-Ge Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye İçin Zaman Serisi Analizi, Al-Farabı Dergisi, 6(2), 57-75.
• Parasız, İ. (2008). Ekonomik Büyüme Teorileri, Bursa: Ezgi Kitapevi.
• Peng L. (2010). Study on Relationship Between R&D Expenditure and Economic Growth of China. Proceeding of the 7th International Conference on Innovation & Management: 1725-1728.
• Romer, P. & M. (1989). Endogenous Technological Change, The Journal of Political Economy, 95(5), 1-45.
• Saatçioğlu, C. (2005). Ulusal Yenilik Sistemi Çerçevesinde Uygulanan Bilim ve Teknoloji Politikaları: İsrail, AB ve Türkiye Örneği, Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2005),179-198.
• Sadraoui, T. & Zina, N. B. (2009.) “A Dynamic Panel Data Analysis For R&D Cooperation And Economic Growth” International Journal of Foresight and Innovation Policy, 5(4), 218-233.
• Sümer, K. (2013). Ekonometriye Giriş, Beşir Kitabevi, İstanbul.
• T.C. Strateji ve Bütçe Başkanlığı https://www.sbb.gov.tr/2000-1998-yayinlari/(11.06.2020)
• T.C. Strateji ve Bütçe Başkanlığı On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023) https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/07/OnbirinciKalkinmaPlani.pdf(11.06.2020)
• Taban, S. & Kar, M. (2008). Kalkınma Ekonomisi, Bursa: Ekin Yayınevi.
• Taban, S, & Şengür, M. (2014). “Türkiye’de AR-GE ve Ekonomik Büyüme”, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 355-376.
• Tarı, R. (2011). Ekonometri, Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• TÜBİTAK (Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırmalar Kurumu) (1963). Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Başkanlığına Bağlı Merkezlerin Kuruluş ve İşletmesine İlişkin Çerçeve Yönetmelik https://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/mevzuat/yonetmelik/yvnetmeII_1.pdf (01.06.2020)
• TÜBİTAK (Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırmalar Kurumu), (1997) Türkiye’nin Bilim ve Teknoloji Politikası ve TÜBİTAK’ın Misyonu, https://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/BTYPD/arsiv/misyon.pdf (01.06.2020)
• TÜBİTAK (Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırmalar Kurumu), (2004). Bilim ve Teknoloji Politikaları Uygulama Planı (BTP-UP): 2005-2010. https://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/BTYPD/strateji_belgeleri/BTP_UP_2005_2010.pdf(01.06.2020)
• TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=bilgi-teknolojileri-ve-bilgi-toplumu-102&dil=1 (01.06.2020).
• Uçak, S. Kuvat, & Ö.Aytekin, A. G. (2018). “Türkiye’de AR-GE Harcamaları- Büyüme İlişkisi. R&D Spending In The High- Tech Sector And Economic Growth, Research In Economics, 61(3),140-147.
• Ünsal, E. M. (2007). İktisadi Büyüme, Ankara: İmaj Yayınları.
• Wang, E.C. (2007). R&D Efficiency and Economic Performance: A Cross-Country Analysis Using The Stochastic Frontier Approach, Journal of Policy Modeling, 29(2), 345-360.
• WDI (Dünya Bankası) https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators(01.06.2020).
• Yeşilorman, M. & Koç, F. (2014). Bilgi Toplumunun Teknolojik Temelleri Üzerine Eleştirel Bir Bakış, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(1), 117-133.
• Yıldırtan, D. (2010). E-Views Uygulamalı Temel Ekonometri, Türkmen Kitabevi.
• Yu-ming, W. & Jian-xia, L. (2007) Co- Integration and Causality Between R&D Expenditure and Economic Growth in Chain: 1953-2004, International Conference on Public Administration, ICPA 3rd.