SALDA GÖLÜ HAVZASI GÜNEYİNİN (YEŞİLOVA/BURDUR) HİDROJEOLOJİSİ VE HİDROJEOKİMYASAL ÖZELLİKLERİNİN İNCELEMESİ

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 1, 74 - 90, 20.03.2020

Simge Varol , Mutlu Küçük Ayşen Davraz , Şehnaz Şener , Erhan Şener , Fatma Aksever , Bülent Kırkan , Ahmet Tokgözlü

https://doi.org/10.21923/jesd.568665

Cited By: 4

Öz

Bu çalışmada Salda Gölü havzasının güneyinde bulunan su kaynaklarının jeolojik, hidrolojik, hidrojeolojik ve hidrojeokimyasal özellikleri ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Bölgede Mesozoyik ve Senozoyik yaşlı kayaçlar yayılım göstermektedir. Çalışma alanındaki litolojik birimlerden alüvyon ve kireçtaşları en önemli akiferlerdir. Çalışma alanındaki ortalama yağış miktarı 524.03 mm olup yağışın yaklaşık 368.55 mm’si buharlaşmaktadır. İnceleme alanındaki suların Mg-HCO3, Mg-Ca-HCO3, Ca-Mg-HCO3 ve Mg-Na-HCO3-CO3 sular fasiyesindedir. Yeraltısularında tespit edilen Mg artışı, Marmaris peridotitleri ile Kızılcadağ ofiyolit ve melanjı ile kaya‐su etkileşiminden kaynaklanmaktadır. Suların sulama suyu olarak kullanılabilirliği değerlendirilmiş ve bazı örneklerin sulama suyu olarak kullanımı uygun bulunmamıştır. Bölgede tarımsal faaliyetlerle ilişkili olarak S11 örneğinde nitrat içeriğinin sınır değeri aştığı tespit edilmiştir. Ayrıca çalışmada sularda mikrobiyolojik kirlenme ve Al, As, Cr ve Fe, gibi iz element içeriklerini belirlemeye yönelik araştırmalar da yapılmıştır. Su örneklerinin içme suyu olarak kullanılabilirliği ulusal ve uluslararası standartlarla karşılaştırıldığında, S2 no’lu örnek Al, S14 ve S15 no’lu örnekler As, S1-S3, S5-S15 no’lu örnekler Cr, S1 ve S5 no’lu örneklerin ise Fe bakımından içme suyu olarak kullanılamayacağı görülmektedir. Bu artışların hem jeojenik hem de antropojenik kökenli olduğu düşünülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Hidrojeoloji, Salda Gölü, Hidrojeokimya, Su Kalitesi, Yeşilova

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

114Y084

Teşekkür

Bu çalışma TÜBİTAK-ÇAYDAG tarafından 114-Y-084 nolu proje kapsamında desteklenmiştir.

INVESTIGATION OF THE HYDROGEOLOGY AND HYDROGEOCHEMICAL PROPERTIES OF THE SOUTH OF THE SALDA LAKE BASIN (YEŞİLOVA/BURDUR)

Öz

In this study, it has been investigated as detailed geological, hydrological, hydrogeological and hydrochemical features of water sources in the south of the Salda Lake basin. Mesozoic and Cenozoic rocks are spread in the region. Alluvium and limestones are the most important aquifers from the lithological units in the study area. The mean rainfall amount for the study area is 524.03 mm and evaporation is 368.55 mm. Groundwaters and surface waters are Ca-Mg-HCO3 and Mg-Ca-HCO3 facies. The increase of Mg are originated from Marmaris peridotite and Kızılcadag ophiolite and melange related to water‐rock interaction. Some of the waters in the study area are not suitable for use as irrigation water. Agricultural activity is most important pollution in the study area. Therefore, it was found that nitrate content exceeds the limit value in groundwater samples of S11. In addition, studies have been conducted to determine microbiological contamination and heavy metal contents such as Al, As, Cr and Fe. When compared with the national and international standarts for the usability of the water samples as the drinking water, İt can be seen that the sample S2 due to Al, the samples S14 ve S15 due to As, the samples S1-S3, S5-S15 due to Cr and the samples S1 and S5 due to Fe can not be used as drinking water. These increases are thought to be both geogenic and anthropogenic. 

Anahtar Kelimeler

Hydrogeology, Hydrogeochemistry, Water Quality, Yeşilova, Salda Lake

Proje Numarası

114Y084

Kaynakça

• Akkaya, C., Efeoğlu, A., & Yeşil, N. 2006. Avrupa Birliği Su Çerçeve Direktifi ve Türkiye’de Uygulanabilirliği. TMMOB Su Politikaları Kongresi, 21-23.
• Akkuş, A., 1987. Salda Gölü Jeomorfolojisi, İstanbul Üniversitesi, Coğrafya Dergisi, sayı:2, sayfa: 109-115.
• Akyürek, M., Alp, A., Akyürek, H., 1996. Salda Gölü’nün fizikokimyasal ve temel biyolojik özelliklerinin tespiti ile akuakültür imkanlarının araştırılması projesi, T.C Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Su Ürünleri Araştrıma Enstitüsü Müdürlüğü-Eğirdir, 20 sayfa
• Altınlı, E. 1955. The Geology of Southern Denizli. İstanbul Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Mec. Seri B, XX, No:1-2, sayfa:1-45, İstanbul.
• Ardel, A., 1951. Göller bölgesinde morfolojik müşahedeler İstanbul Üniversitesi Coğrafya Entitüsü Dergisi No:2 sayfa:1-19, İstanbul.
• BİÇDR, 2010. Burdur İl Çevre Durum Raporu, Burdur İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, Burdur.
• Braithwaite, C.J.R., Zedef, V., 1996. Hydromagnesite stromatolites and sediments in an alkaline lake, Salda Gölü, Turkey. Journal of Sedimentary Research 66: 991–1002
• Erentöz, C., 1974. Türkiye Jeoloji Haritası (Denizli), 1/500000 ölçekli MTA Yayınları, Ankara
• HKEPH-BH, 2010. Havza Koruma Eylem Planlarının Hazırlanması-Burdur Havzası, TÜBİTAK-MAM Çevre Enstitüsü Raporu.
• Kazancı, N., Girgin, S., Dugel, M., Mutlu, B., Dere, S., Barlas, M., .Ozcelik, M., 2000. Lakes of Turkey, Kazancı N (ed.). Ekobil Tasarım ve Yayıncılık Ltd. Sti. (CD-ROM.)
• Kazancı, N., Girgin, S., Dugel, M., Oguzkurt, D., Mutlu, B., Dere, S., Barlas, M., Ozçelik, M., 1999. Researches on Inland Waters of Turkey IV: Limnology, Environmental Quality and Biological Diversity of Koycegiz, Beysehir, Egirdir, Aksehir, Eber, Çorak, Kovada, Yarıslı, Bafa, Salda, Karatas, Cavuscu Lakes, Buyuk and Kucuk Menderes Deltası, Gulluk vand Karamuk Marshy Areas. Imaj Press: Ankara
• Köse, İ., 2017. Yazır Gölü (Çavdır/Burdur) Sulak Alan Havzasının Hidrojeoloji ve Hidrojeokimyasal İncelemesi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Y.Lisans Tezi, 117 sayfa, Isparta
• Lise, Y., Gülle, İ., Kesici, E., Dişli, E., Akarsu, F., Küçükala, A., Çalişkan, B. K., Gül, S., 2013. Salda Gölü Sulak Alan Alt Havzası Biyolojik Çeşitlilik Araştırması, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü
• Piper. A. M.. 1944. A graphic procedure in the geochemical interpretation of water analyses. Trans. Amer. Geophys. Union. vol. 25. p. 914‐923.
• Sargın. A. H., 2010. Yeraltı Suları, Jeoteknik Hizmetler ve Yeraltı Suları Dairesi BaĢkanlığı Ankara 208 s.
• Schoeller. H.. 1955. Gechemie des eaux souterranes. Rev. Inst. Franc. Petrole. Paris. 10. No. 3‐4
• Süner, F., Akyüz S., Kumral, M., Budakoğlu, M., Çelenli, A., 2000. Salda Gölü Güncel Manyezit Oluşumlarının Jeokimyasal, Endüstriyel ve Çevresel Nitelikleri, TÜBİTAK ÇAYDAG, Proje No:198Y055 Proje raporu
• Şahinci ,A., 1991. Doğal Suların Jeokimyası. Reform Matbaası. Bölüm 2.. s.33. İzmir.
• Şenel, M., Akyürek, B., Can, N., Aksay, A., Pehlivan, N., Bulut, V., Aydal, N., 1997. Türkiye Jeoloji Haritaları, 1:100 000 ölçekli Denizli M23(J9) paftası, MTA yayınları, MTA Jeoloji Etütleri Dairesi Başkanlığı, Ankara.
• Taymaz, T. And Price, S.P., 1992. Burdur Earthquake Sequence SW Turkey: a synthesis of seismological and geological observations, Journal of Geophy. Int., 589-603,
• TSE266, 2005. İnsani tüketim amaçlı sular, Türk İçme Suyu Standartları TS 266 sayılı standart -Türk Standartları Enstitüsü –Ankara.
• Uslu, O. ve Türkman, A., 1987, Su Kirliliği Ve Kontrolu. T.C. Başbakanlık Çevre Genel Müdürlüğü Yayınları Eğitim Dizisi, 364 s., Ankara
• Varol S., Davraz A., Şener Ş., Aksever F., Şener E., Kırkan B. & Tokgözlü A. 2017. Salda Gölü Sulak Alanı Hidrojeolojisi, Hidrojeokimyasal Özelliklerinin İzlenmesi ve Kirlilik Durumunun Tespiti. TÜBİTAK ÇAYDAG proje raporu, Proje No: 114Y084
• WHO, 2006. Guidelines for drinking water quality: incorporating first addendum. Vol. 1, recommendations, (3rd ed.), chapter 9: radiological aspects. Geneva: World Health Organization.
• WHO, 2011. Guidelines for drinking‐water quality. 4th edition, World Health Organization. Y alçınlar, İ. 1959. Batı Anadolu’da bir Kubbe Strüktürünün Mevcudiyeti Hakkında. Türk Coğrafya Dergisi, Yıl 14-15, sayı:18-99 sayfa:160-163, İstanbul.
• Yılmaz, A. Ve Kuşcu, M., 2012. Manyezit yataklarının oluşumu, sınıflandırılması, kullanım alanları ve kalite sınıflandırılması, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 28(1): 65-72
• http://www.yesilova.gov.tr/ilcemiz-tarihcesi