Üniversite öğrencilerinde uyku kalitesinin mental sağlık, fiziksel sağlık ve yaşam kalitesi ile ilişkisi

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 3, 125 - 133, 01.12.2017

Gözde İyigün Ender Angın Berkiye Kırmızıgil Sevim Öksüz , Aytül Özdil Mehtap Malkoç

Öz

Amaç: Uyku kalitesinin azalması mental ve fiziksel problemlere neden olabilmekte ve yaşam kalitesi üzerinde olumsuz etkiler
yaratabilmektedir. Bu çalışmanın amacı üniversite öğrencilerinde uyku kalitesi ile mental sağlık (beden algısı, özsaygı, depresyon,
anksiyete, stres), fiziksel sağlık (postür, denge, fiziksel aktivite düzeyi) ve yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin belirlenmesi idi.

Yöntem: 18-25 yaş arası (22,0±1,3 yıl), toplam 100 öğrenci (31 erkek, 69 kadın) dahil edildi. Öğrencilerin uyku kalite düzeyleri
Pittsburgh Uyku Kalite İndeksi (PUKİ), beden algısı düzeyleri Beden Algısı Ölçeği (BAÖ), özsaygı düzeyleri Coopersmith Özsaygı
Envanteri (CÖE), depresyon, anksiyete, stres düzeyleri Depresyon Anksiyete Stres Ölçeği (DASÖ-21), postür analizleri New York Postür
Analiz Yöntemi (NYPAY), denge değerlendirmeleri Yıldız Denge Testi (YDT), fiziksel aktivite düzeyleri Uluslararası Fiziksel Aktivite
Anketi (UFAA) ve yaşam kaliteleri Kısa Form-36 (KF-36) kullanılarak belirlendi.

Bulgular: Öğrencilerde PUKİ ile DASÖ’nün anksiyete parametresi (r=0,404, p<0,001) arasında pozitif yönde orta düzeyde, depresyon
(r=0,294, p=0,003) ve stres (r=0,243, p=0,015) parametreleri ile pozitif yönde zayıf ilişki saptandı. BAÖ (r=-0,266, p=0,008), CÖE
(r=-0,302, p=0,002), UFAA (r=-0,243, p=0,015) ve KF-36’nın “fiziksel fonksiyon” (r=-0,220, p=0,028), “genel sağlık” (r=-0,280,
p=0,005), “vücut ağrısı” (r=-0,383, p<0,001), “vitalite” (r=-0,209, p=0,037) ve “mental sağlık” (r=-0,290, p=0,003) alt
parametreleri ile PUKİ arasında negatif yönde zayıf ilişki bulundu.

Tartışma: Üniversite öğrencilerinde uyku kalitesinin beden algısı, özsaygı, depresyon, anksiyete ve stres, fiziksel aktivite düzeyi ve
yaşam kalitesinin “fiziksel fonksiyon”, “vücut ağrısı”, “genel sağlık”, “mental sağlık” ve “vitalite” alt parametreleri ile ilişkili olduğu
belirlendi. Öğrencilerde uyku kalitesinin artırılması ile mental sağlık, fiziksel aktivite düzeyi ve yaşam kalitesi artırılabilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Uyku, Mental sağlık, Fiziksel aktivite, Yaşam kalitesi

Kaynakça

• 1. Ertekin Ş, Doğan O. Hastanede yatan hastalarda uyku kalitesinin değerlendirilmesi. VII. Ulusal Hemşirelik Kongresi Kitabı. Erzurum. 1999;222-227.
• 2. Üstün, Y, Yücal ŞÇ. Hemşirelerin Uyku Kalitesinin İncelenmesi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi. 2011;4:29-38.
• 3. Wilson K, Stoohs RA, Mulrooney TF, et al. The Snoring Spectrum: Acoustic assesment of snoring sound intensity in 1,139 individuals undergoing polysomnography. Chest. 1999;115:762-770.
• 4. Günaydın, N. Bir Devlet Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Uyku Kalitesi ve Genel Ruhsal Durumlarına Etkisi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi. 2014;5:33-40.
• 5. Roth T, Jaeger S, Jin R. Sleep Problems, Comorbid Mental Disorders, and Role Functioning in the National Comorbidity Survey Replication (NCS-R). Biol Psychiatry. 2006;60:1364-1371.
• 6. Orzech KM, Salafsky DB, Hamilton LA. The State of Sleep Among College Students at a Large Public University. J Am Coll Health. 2011;59:612-619.
• 7. Altıntaş H, Sevencan F, Aslan T, et al. HÜTF dönem dört öğrencilerin uyku bozukluklarının ve uykululuk hallerinin Epworth Uykululuk Ölçeği ile değerlendirilmesi. TTB Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi (STED)). 2006;15:114-120.
• 8. Mayda AS, Kasap H, Yıldırım C, et al. 4-5-6. sınıf tıp fakültesi öğrencilerinde uyku bozukluğu sıklığı. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2012;2:8-11.
• 9. Aysan E, Karaköse S, Zaybak A, et al. Üniversite öğrencilerinde uyku kalitesi ve etkileyen faktörler. DEUHYO ED. 2014;7:193-198.
• 10. Karagözoğlu S, Bingöl N. Sleep quality and job satisfaction of Turkish nurses. Nursing Outlook. 2008;56:298-307.
• 11. Keshavarz AA, Ghalebandi MF. Sleep quality and its correlation with general health in preuniversity students of Karaj. Iran J Psychiatry Behav Sci. 2009;3:44-49.
• 12. Şenol V, Soyuer F, Pekşen RA, et al. Adolesanlarda uyku kalitesi ve etkileyen faktörler. Kocatepe Tıp Dergisi. 2012;14:93-102.
• 13. Breslau N, Roth T, Rosenthal L, et al. Sleep disturbance and psychiatric disorders: a longitudinal epidemiological study of young adults. Biol Psychiatry. 1996;39:411-418.
• 14. Nofzinger E. Functional neuroimaging of sleep. Semin Neurol. 2005;25:9-18.
• 15. LeBlanc M, Beaulieu-Bonneau S, Mérette C, et al. Psychological and health-related quality of life factors associated with insomnia in a population-based sample. J Psychosom Res. 2007;63:157-166.
• 16. Fox, KR. The influence of physical activity on mental well-being. Public Health Nutr. 1999;2(3a):411-418.
• 17. Kline CE, Irish LA, Krafty RT, et al. Consistently high sports/exercise activity is associated with better sleep quality, continuity and depth in midlife women: the SWAN sleep study. Sleep. 2013;36:1279-1288.
• 18. Richardson CR, Faulkner G, McDevitt J, et al. Integrating physical activity into mental health services for persons with serious mental illness. Psychiat Serv 2005;56:324-331.
• 19. Thomas KS, Magal M. How does physical activity impact postural stability? J Nov Physiother. 2014;4:1-4.
• 20. Buysse DJ, Reynolds CF, Monk TH, et al. The Pittsburgh Sleep Quality Index: a new instrument for psychiatric practice and research. Psychiatry Research. 1989;28:193-213.
• 21. Ağargün MY, Kara H, Anlar O. Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksinin geçerliği ve güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi. 1996;7:107-115.
• 22. Secord PF, Jourand SM. The appraisal of bodycathexis: bodycathexis and the self. J Consult Psychol. 1953;17:343-347.
• 23. Hovardaoğlu S. Vücut algısı ölçeği. Psikiyatri, Psikoloji, Psikofarmakoloji (3P) Dergisi. 1993;1:11-26.
• 24. Coopersmith S. The antecedents of self-esteem. Palo Alto, CA: Consulting Psychologists Press.1981.
• 25. Turan N, Tufan B. Coopersmith Benlik Saygısı Envanteri’nin (SEI) geçerlik-güvenirlik çalışması. İstanbul 23. Ulusal Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Kongresi. 1987.
• 26. Lovibond PF, Lovibond SH. The structure of negative emotional states: Comparison of the Depression Anxiety Stress Scales (DASS) with the Beck Depression and Anxiety Inventories. Behav Res Ther. 1995;33:335-342.
• 27. Akın A, Çetin B. The Depression Anxiety and Stress Scale (DASS): The study of validity and reliability. Educ Sci Theory Pract. 2007;7:260-268.
• 28. Magee DJ. Orthopedic physical assessment. Gait Assessment. Chapter 13 W.B. Sounders Company. 1987;362-376.
• 29. Hertel J, Miller S, Denegar C. Intratester and intertester reliability during the Star Excursion Balance Tests. J Sport Rehabil. 2000;9:104-116.
• 30. Craig CL, Marshall AL, Sjöström M, et al. International physical activity questionnaire: 12-country reliability and validity. Med Sci Sports Exerc. 2003;35:1381-1395.
• 31. Öztürk M. Üniversitede eğitim-öğretim gören öğrencilerde uluslararası fiziksel aktivite anketinin geçerliliği ve güvenirliği ve fiziksel aktivite düzeylerinin belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara: 2005.
• 32. Koçyiğit H, Aydemir O, Fişek G. Kısa Form 36’nin Türkçe Versiyonunun Güvenilirliği ve Geçerliliği. İlaç ve Tedavi Dergisi. 1999;12:102- 106.
• 33. Evans JD. Straightforward Statistics for the Behavioral Sciences. Brooks/Cole Publishing, Pacific Grove. 1996.
• 34. Shanahan L, Copeland WE, Angold A, et al. Sleep problems predict and are predicted by generalized anxiety/depression and oppositional defiant disorder. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry. 2014;53:550-558.
• 35. Breslau N, Roth T, Rosenthal L, et al. Sleep disturbance and psychiatric disorders: a longitudinal epidemiological study of young adults. Biol Psychiatry. 1996;39:411-418.
• 36. Holsboer F, Ising M. Stress hormone regulation: biological role and translation into therapy. Annu Rev Psychol. 2010;61:81-109.
• 37. Fernando AT, Samaranayake CB, Blank CJ, et al. Sleep disorders among high school students in New Zealand. J Prim Health Care. 2013;5:276-282.
• 38. Lemola S, Räikkönen K, Gomez V, et al. Optimism and self-esteem are related to sleep. Results from a large community-based ample. Int J Behav Med. 2013;20:567-571.
• 39. Mendelson BK, White DR, Mendelson MJ. Selfesteem and body esteem: Effects of gender, age, and weight. J Appl Dev Psychol. 1996;17:321-346.
• 40. Sherrill DL, Kotchou K, Quan SF. Association of Physical Activity and Human Sleep Disorders. Arch Intern Med. 1998;158):1894-1898.
• 41. Fabbri M, Martoni M, Esposito MJ, et al. Postural control after a night without sleep. Neuropsychologia. 2006;44:2520-2525.
• 42. Nielson CA, Deegan EG, Hung ASL, et al. Potential effects of sleep deprivation on sensorimotor integration during quiet stance in young adults. WURJHNS. 2010;1:1-8.
• 43. Le´ger D, Scheuermaier K, Phillip P. SF-36: Evaluation of quality of life in severe and mild insomniacs compared with good sleepers. Psychosom Med. 2001;63:49-55.