19.yy da Osmanlı Konut Mimarisinde İç Mekan Kurgusunun Safranbolu Evleri Örneğinde İrdelenmesi

Yıl 2012, Cilt: 62 Sayı: 2, 37 - 70, 01.07.2012

S.gülçin Bozkurt

Öz

Bu çalışmada; Türkiye’de geleneksel konut mimarisinin en iyi şekilde yansıtıldığı ‘’Türk evi’’,
Safranbolu bölgesinde incelenmiştir. Türk evi; tarihsel gelişim süreci, plan tipleri, iç mekan kurgusu,
cephe özellikleri, kullanılan malzeme ve uygulanan teknikler açısından irdelenmiştir. Ayrıca plan tipleri;
tarihsel gelişim sürecine göre en basit plandan, en karmaşık plana doğru anlatılmıştır. İç mekan kurgusu
açısından temel öğe olan oda ve oda içindeki donatılar, sofa ve sofanın planı belirleyen merkeziyetçi
etkisine de yer verilmiştir. Bu araştırmalar neticesinde incelenen Safranbolu evlerinin plan tipinin, Türk
evi plan tipinin hangi aşamasında yer aldığının tespiti ve 19.yy açısından değerlendirilen Türk evinin
yapısal ve kurgusal özelliklerinin, Safranbolu evlerindeki yansımaları anlatılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk evi, iç mekan kurgusu, plan tipleri, donatılar

Kaynakça

• Arseven, C. E., 1984. Türk Sanatı. Cem Yayınevi, İstanbul, sf:58.
• Bektaş, C., 1996. Türk Evi. Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, sf:14, 24, 30.
• Bekişoğlu, Ü., 2002. Safranbolu Yörük Köyü Tarihi Çevresinin Peyzaj Planlaması. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, sf:92.
• Çobancaoğlu, T., 2007. Türkiye’de Ahşap Evin Bölgelere Göre Yapısal Olarak İncelenmesi ve Restorasyonlarında Yöntem Önerileri. Doktora Tezi, M.S.G.S.Ü., Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, sf:3, 8, 19, 72.
• Eldem, S. H., 1968. Türk Evi Plan Tipleri. İTÜ Mim. Fak., Baskı Atölyesi, İstanbul, sf:10, 12, 13, 18, 22, 25, 27, 34, 93, 94, 127, 130.
• Eldem, S. H., 1987. Osmanlı Dönemi Türk Evi III. Türkiye Anıt Çevre Turizm Değerlerini Koruma Vakfı, İstanbul, sf:13, 15, 18, 80, 87- 88, 128.
• Erdoğan, E., 1996. Anadolu Avlularının Özellik ve Düzenleme İlkeleri Üzerinde Karşılaştırmalı Bir Araştırma, Doktora Tezi,Ankara Üniversitesi,Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, sf:59, 61, 101.
• Filibe, S., 1989. Geleneksel Türk Evinde Merdiven ve Bağlandığı Alanlar. Yüksek Lisans Tezi, M.S.G.S.Ü., Fen Bilimleri Enstitüsü İstanbul, sf:8.
• Günay, R., 1998. Türk Ev Geleneği ve Safranbolu Evleri. Güzel Sanatlar Matbaası, İstanbul, sf: 43, 44, 71, 123, 142-145, 179,213,248,301, 302, 304.
• Gürfidan, A., 2007. Safranbolu Evlerinde Kullanılan Kerpiç Malzemenin Yüksek Fırın Cürufu ile İyileştirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Sakarya, sf:10, 11, 14.
• Hacısalihoğlu, İ. Y., 1995. Şehir Coğrafyası Açısından Safranbolu-Karabük İkilemi, Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, sf:43, 160 165, 168.
• Hasol, D., 1990. Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü. Yem Yayınevi, İstanbul, sf:184.
• Küçükerman, Ö., 2007. Kendi Mekanının Arayışı İçinde Türk Evi. Euromat Entegre Matbaacılık İstanbul, sf: 32, 66, 104, 113, 123, 144, 171, 128, 133, 164, 166.
• Karpuz, H., 1984. Türk İslam Mesken Mimarisinde Erzurum Evleri. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları Başbakanlık Basımevi, Ankara, sf:11, 13.
• Kahraman, B., 1997. Geleneksel Türk Odasında Ahşap İç Mimari Elemanları. Yüksek Lisans Tezi, M.S.G.S.Ü., Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, sf:2, 5, 72, 75, 128.
• Kuban, D., 1976. Sanat Tarihimizin Sorunları. Çağdaş Yayınları, İstanbul, sf:192.
• Kuban, D., 1995. Türk Hayat’lı Evi. Eren Yayıncılık, İstanbul, sf:66.
• M. Larousse, 1990. ‘’Ev’’ maddesi 4 C. Meydan Yayınevi, İstanbul.
• Özer, S. S., 2006. Geleneksel Yığma Yapılarda Strüktürel Elemanların Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kayseri, sf:43, 44, 45.
• Sözen, M. ve C. Eruzun, 1992. Anadolu’da Ev ve İnsan. Creative Yayıncılık ve Tanıtım Ltd. Şti., İstanbul, sf:72.
• Uysal, Ö. N., 2007. Geleneksel Türk Evi İç Mekan Kurgusunun İncelenmesi ve Süleymaniye Bölgesi Örnekleri Analiz. Yüksek Lisans Tezi, M.S.G.S.Ü., Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, İstanbul, sf:5.
• Ünsal, B., 1949. Mimarlık Tarihi I. Teknik Okul Yayınları, İstanbul, sf:13.
• Ünügüralp, T., 1984. Geleneksel Türk Evinde İnsanMekan İlişkileri Açısından Mekan Oluşumunu Etkileyen Faktörlerin Saptanmasında Kullanılacak Bir Yöntem Önerisi. Doktora Tezi, M.S.G.S.Ü.,Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, sf:18.
• Yürekli H. ve F. Yürekli, 2005. Türk Evi Gözlemler ve Yorumlar. Yapı Endüstri Merkezi, İstanbul, sf:16, 37.
• Yurdakul, Ç., 2007. Safranbolu Evlerinde İnsanMekan-Donatı İlişkisinin İncelenmesi Üzerine Bir Deneme. Yüksek Lisans Tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, sf:119.