Stem analysis program (GOAP) for evaluating of increment and growth data at individual tree

Yıl 2016, Cilt: 66 Sayı: 2, 659 - 673, 01.07.2016

Gafura Aylak Özdemir , Emrah Özdemir

https://doi.org/10.17099/jffiu.61540

Öz

Stem analysis program (GOAP) for evaluating of increment and growth data at individual tree

Abstract: Stem analysis is a method evaluating in a detailed way data of increment and growth of individual tree at the past periods and widely used in various forestry disciplines. Untreated data of stem analysis consist of annual ring count and measurement procedures performed on cross sections taken from individual tree by section method. The evaluation of obtained this untreated data takes quite some time. Thus, a computer software was developed in this study to quickly and efficiently perform stem analysis. This computer software developed to evaluate untreated data of stem analysis as numerical and graphical was programmed as macro by utilizing Visual Basic for Application feature of MS Excel 2013 program currently the most widely used. In developed this computer software, growth height model is formed from two different approaches, individual tree volume depending on section method, cross-sectional area, increments of diameter, height and volume, volume increment percent and stem form factor at breast height are calculated depending on desired period lengths. This calculated values are given as table. Development of diameter, height, volume, increments of these variables, volume increment percent and stem form factor at breast height according to periodic age are given as chart. Stem model showing development of diameter, height and shape of individual tree in the past periods also can be taken from computer software as chart.

Keywords: Macro programming, section method, user form, increment calculations, volume calculations

Tek ağaçta artım ve büyüme verilerinin değerlendirilmesi için gövde analiz programı (GOAP)

Özet: Gövde analizi, tek ağacın geçmiş dönemlerdeki artım ve büyüme verilerini ayrıntılı bir şekilde değerlendiren ve değişik ormancılık bilim dallarında sıkça kullanılan bir yöntemdir. Gövde analizinin ham verilerini, bölümleme yöntemi ile tek ağaçtan alınan kesitler üzerinde gerçekleştirilen yıllık halka sayım ve ölçüm işlemleri oluşturmaktadır. Elde edilen bu ham verilerin değerlendirilmesi oldukça zaman almaktadır. Bu nedenle gövde analizinin kısa sürede ve etkin bir şekilde yapılması için bu çalışma kapsamında bir bilgisayar programı geliştirilmiştir. Gövde analizi ham verilerini sayısal ve grafik olarak değerlendirmek için geliştirilen bu bilgisayar yazılımı, günümüzde oldukça yaygın kullanılan MS Excel 2013 programının Visual Basic For Application özelliğinden yararlanılarak makro olarak programlanmıştır. Geliştirilen bu programda değişik yaşlardaki (periyotlardaki) boy değerlerinin hesaplanması için iki farklı yaklaşımla boylanma modeli oluşturulmakta, istenen dönem (periyot) uzunluklarına göre, bölümleme yöntemine göre tek ağacın hacmi, kesit yüzeyleri, çap, boy ve hacim artımları ile hacim artım yüzdeleri ve göğüs boyu gövde şekil katsayıları hesaplanmaktadır. Hesaplanan bu değerler tablo halinde verilmektedir. Çap boy, hacim ve bu değişkenlerin artımları ile hacim artım yüzdesi ve göğüs boyu gövde şekil katsayısının periyodik yaşlara göre gelişimleri ise grafik olarak verilmektedir. Ayrıca programdan, ağacın geçmiş dönemlerdeki boy, çap ve şekil gelişimlerini gösteren gövde modeli de grafik olarak alınabilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Makro programlama, bölümleme yöntemi, kullanıcı formu, artım hesapları, hacim hesapları

Received (Geliş): 03.03.2016 - Revised (Düzeltme): 14.03.2016 -  Accepted (Kabul): 15.03.2016

Cite (Atıf): Özdemir G.A., Özdemir, E., 2016. Stem analysis program (GOAP) for evaluating of increment and growth data at individual tree. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University 66(2): 659-673. DOI: 10.17099/jffiu.61540

Anahtar Kelimeler

-

Tek ağaçta artım ve büyüme verilerinin değerlendirilmesi için gövde analiz programı (GOAP)

Öz

Gövde analizi, tek ağacın geçmiş dönemlerdeki artım ve büyüme verilerini ayrıntılı bir şekilde değerlendiren ve değişik ormancılık bilim dallarında sıkça kullanılan bir yöntemdir. Gövde analizinin ham verilerini, bölümleme yöntemi ile tek ağaçtan alınan kesitler üzerinde gerçekleştirilen yıllık halka sayım ve ölçüm işlemleri oluşturmaktadır. Elde edilen bu ham verilerin değerlendirilmesi oldukça zaman almaktadır. Bu nedenle gövde analizinin kısa sürede ve etkin bir şekilde yapılması için bu çalışma kapsamında bir bilgisayar programı geliştirilmiştir. Gövde analizi ham verilerini sayısal ve grafik olarak değerlendirmek için geliştirilen bu bilgisayar yazılımı, günümüzde oldukça yaygın kullanılan MS Excel 2013 programının Visual Basic For Application özelliğinden yararlanılarak makro olarak programlanmıştır. Geliştirilen bu programda değişik yaşlardaki (periyotlardaki) boy değerlerinin hesaplanması için iki farklı yaklaşımla boylanma modeli oluşturulmakta, istenen dönem (periyot) uzunluklarına göre, bölümleme yöntemine göre tek ağacın hacmi, kesit yüzeyleri, çap, boy ve hacim artımları ile hacim artım yüzdeleri ve göğüs boyu gövde şekil katsayıları hesaplanmaktadır. Hesaplanan bu değerler tablo halinde verilmektedir. Çap boy, hacim ve bu değişkenlerin artımları ile hacim artım yüzdesi ve göğüs boyu gövde şekil katsayısının periyodik yaşlara göre gelişimleri ise grafik olarak verilmektedir. Ayrıca programdan, ağacın geçmiş dönemlerdeki boy, çap ve şekil gelişimlerini gösteren gövde modeli de grafik olarak alınabilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Makro programlama, bölümleme yöntemi, kullanıcı formu, artım hesapları, hacim hesapları

Kaynakça

• Akalp, T., 1978. Türkiyedeki Doğu Ladini (Picea orientalis Lk. Carr) Ormanlarında Hasılat Araştırmaları. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İ.Ü. Yayın No: 2483, O.F. Yayın No: 261, İstanbul.
• Akalp, T. ve Saraçoğlu, Ö., 1989. Applesoft Basic Bilgisayar Programlama. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İ.Ü. Yayın No: 3554, O.F. Yayın No: 403, İstanbul.
• Asan, Ü., 1984. Kazdağı Göknarı (Abies equi-trojani Aschers, et Sinten.) Ormanlarının Hasılat ve Amenajman Esasları Üzerine Araştırmalar. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İ.Ü. Yayın No: 3205, O.F. Yayın No: 365, İstanbul.
• Atıcı, E., 2003. Tek ağaç artım ve büyüme verilerinin bilgisayar destekli istatistik analizi. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University 53(2): 37-55.
• Çatal, Y., 2009. Batı Akdeniz Bölgesi Kızılçam (Pinus brutia Ten.) Meşcerelerinde Artım ve Büyüme. Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• Ercanlı, İ., 2010. Trabzon ve Giresun Orman Bölge Müdürlükleri Sınırları İçerisinde Yer Alan Doğu Ladini (Picea orientalis (L.) Link) – Sarıçam (Pinus sylvestris L.) Karışık Meşcerelerine İlişkin Büyüme Modelleri. Doktora Tezi,
• Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon. Erkan, N., 1996. Kızılçamda (Pinus brutia Ten.) Meşcere Gelişmesinin Simülasyonu. Güneydoğu Anadolu Ormancılık Araştırma Müdürlüğü Yayınları, Teknik Bülten No:1, Elazığ.
• Fırat, F., 1962. Dendrometri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İ.Ü. Yayın No: 984, O.F. Yayın No: 82, İstanbul.
• Günel, A., 1978. Tek Ağaç ve Meşcerede Artım ve Büyümenin Matematiksel Modelleri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İ.Ü. Yayın No: 2408, O.F. Yayın No: 254, İstanbul.
• Kalıpsız, A., 1999. Dendrometri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İ.Ü. Yayın No: 3194, O.F. Yayın No: 354, İstanbul.
• Newton, P.F., 2003. Stem analysis program for coniferous forest tree species. Computers and Electronics in Agriculture 39: 61-66.
• Özcan, B.G., 2003. Sahilçamı (Pinus pinaster Ait.) Ağaçlandırmalarında Artım ve Büyüme. Kavak ve Hızlı Gelişen Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü, Teknik Bülten No:195, İzmit.
• Özdemir, E., 2005. Tek Ağaçta Artım ve Büyümenin Simulasyonu (Sahilçamı Örneği). Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Özdemir, E., 2011. Karışık Meşcerelerde Artım ve Büyümenin Simulasyonu (Büyükdüz Örneği). Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Özdemir, G.A., 2014. Karadeniz yöresi göknar meşcerelerinde aktüel kuruluşun optimal kuruluşa götürülmesi. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University 64(1): 51-66.
• Özdemir, G.A. ve Saraçoğlu, Ö., 2016. Trakya meşe ormanlarında artım ve büyüme ilişkileri. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University 66(1): 211-243.
• Prodan, M., 1961. Forstliche Biometrie. BLV Verlagsgesellschaft, München.
• Saraçoğlu, Ö., 1985. Gövde analizi bilgisayar programı. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University 35(1): 108-131.
• Şenyurt, M., 2011. Batı Karadeniz Yöresi Sarıçam Meşcerelerinde Artım ve Büyüme. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Usta, H.Z., 1991. Kızılçam (Pinus brutia Ten.) Ağaçlandırmalarında Hasılat Araştırmaları. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülten No: 219, Ankara.
• Yıldızbakan, A., Saraçoğlu, Ö., Akgün, C., Aydın, A.C., 2012. Sedir (Cedrus libani A.RİCH.) Meşcerelerinin Hacım Artımını Maksimize Eden Optimum Kuruluşlar. Orman Genel Müdürlüğü, Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, DOA Yayın No: 69, ISBN:978-605-4610-35-8, Tarsus.
• WinDENDRO, 2015. WinDENDRO (An image analysis system for tree-ring analysis) brochure. http://regent.qc.ca/assets/images_windendro/WinDENDRO.pdf (Ziyaret tarihi: 12 Şubat 2016).