112 Acil Sağlık Hizmetleri Personelinin Müdahalelerde Uygulama Kılavuzlarına Uygunluğunun Değerlendirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 1 - 13, 25.04.2020

Serap Batı , Fatih Kara

Öz

Halk
sağlığı hastalıkların önlenmesi, ortalama yaşam ömrünün uzatılması, fiziksel
sağlığın iyileştirilmesi, erken tanı ve tedavi konusunda tıbbi hizmetlerin
organize edilmesi faaliyetlerini kapsayan bir kavramdır. Hastane öncesi acil
sağlık hizmetleri ile tüm topluma erişilebilmekte ve eşit hakkaniyetli bakım
verilebilmektedir. Kaza ve yaralanmalar sonrası ölümlerin ilk dakikalarda
meydana gelmektedir. Bu durumda hastane öncesi acil sağlık hizmetleri ölümlerin
azalması ve sakatlıkların önlenmesinde büyük bir öneme sahiptir. Bu çalışma;
Konya ili merkez A2 tip istasyonlarda görev yapan Ambulans ve Acil Bakım
Teknikerlerinin  hastalara
müdahalelerinin Hastane Öncesi Acil Tıbbi Bakım Yetişkin ve Çocuk Uygulama
Kılavuzundaki akış şemalarına uygunluğunun değerlendirilmesi amaçlanarak, Konya
İl Ambulans Servisi Başhekimliğine bağlı çalışan A2 tipi ambulanslarda gözlemsel
olarak yapılmıştır. Araştırma verileri A2 tip istasyonlarda çalışan 35 AABT’inin
her biri ile araştırmacı tarafından planlanan günler içerisinde
vakalara çıkılıp, onların vakaya müdahaleleri gözlemlenerek toplanmıştır. AABT’lerin
hastalara koydukları ön tanıları kılavuz akış şemalarına uyan toplam 207 vakaya
olan  müdahaleleri çalışma kapsamına
alınmıştır. Araştırmada
kullanılan veri formu ‘Hastane
Öncesi Acil Tıbbi Bakım Yetişkin ve Çocuk Uygulama Kılavuzu” akış şemalarına
göre bu kılavuzda belirtilen ön tanılar ve ön tanıya uygun işlem sırası dikkate
alınarak hazırlanmıştır. Veriler bilgisayar ortamına aktarıldıktan sonra hata
kontrolleri yapılmış, ortalama ± standart sapma ve yüzde olarak özetlenmiştir. Vakalara müdahalelerin algoritmaya uygunluk oranı
olay yeri değerlendirmesine göre % 3,4 (n=7), olay yerine varıştan vakanın
hastaneye teslimine kadar geçen sürenin değerlendirilmesine göre % 3,9 (n=8)dur. Olay yeri
değerlendirmesine göre algoritmaya uygunsuzluğun en temel nedeni ambulanslarda
malzeme eksikliği bulunmamasına rağmen olay yerine eksik malzeme götürülmesidir
(% 79,2). Sonuç olarak, vakalara müdahalelerin algoritmaya uygunluk oranı
oldukça düşüktür. Algoritmaya uygun müdahalenin önemi ve gerekliliği
vurgulanmalı, bu konuda düzenli olarak personel denetimleri yapılmalıdır.  Olay yerine
eksik malzeme ile gidilmesinin sebepleri araştırılmalı bu konuda gerekli iç
denetimler yapılmalıdır. Gerekli görülür ise müdahale çantaların tekrar
düzenlenmesi yoluna gidilmelidir.

Anahtar Kelimeler

algoritma, hastane öncesi bakım, AABT

Kaynakça

• Referans1: Öztürk Y, Günay O. (2011). Halk sağlığı genel bilgiler (1. Baskı). Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınları. Referans 2: Demirhan N. (2003). Türkiye’de 112 ilk ve acil yardım hizmetleri ve afetlerdeki rolü (1.Baskı). İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri.
• Referans 3: Nur N., Demir Ö.F., Çetinkaya S.,Tirek N. (2008) Yaşlılar tarafından kullanılan 112 acil Sağlık Hizmetlerinin Değerlendirilmesi. Turkish Journal of Geriatrics 11 (1), 7-11.
• Referans 4: Wass A., Zoltie N. (1996) Changing patterns in accident and emergency attenders. Emerg Med 13, 269–71.
• Referans 5: Eagle J.,Rideout E. (1993). Price of the emergency department by the elderly population: myth or reality. J Emerg Nurs 19, 212–18.
• Referans 6: Söğüt Ö.,Al B. (2009). Kafa travmalı hastalarda hastane öncesi yaklaşım ve acil serviste yönetim. Genel Tıp Dergisi 19(2), 85-90.
• Referans 7: William P.,Kelly R., Robert J.B. (2004). Rates and external causes of blunt head trauma in Ontarino; analysis and review of Ontarino trauma registry datasets. Chronic Disease Canada 25, 5 14.
• Referans 8: Luk S.,Jacobs L., Ciraluo D., Cortes V., Sable A., Dowel V. (1999). Outcome assessment of physiologic and clinical predictors of survival in patients after traumatic injury with a trauma score less than 5. J Trauma 46, 122-7.
• Referans 9: Razzak J.A., Kellermann A.L. (2002). Emergency medical care in developing countries: is it worthwhile?. Bulletin of the World Health Organization 80 (11).
• Referans 10: Arreola-Risa C., Mock C.N., Lojero-Wheatly L., Cruz O., Garcia C., Canavati-Ayub F ve diğerleri.(2000). Low-cost improvement in prehospital trauma care in Latin American City. Journal of Trauma 48, 119-24.
• Referans 11: Zenginol M. (2010). Gaziantep ili 112 acil ambulanslarının 3 yıllık çalışma sonuçları. Uzmanlık Tezi, Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi.
• Referans 12: Kıdak L., Keskinoğlu P,, Sofuoğlu T., Ölmezoğlu Z. (2009). İzmir ilinde 112 acil ambulans hizmetlerinin kullanımının değerlendirilmesi. Genel Tıp Dergisi 19(3), 113-119.
• Referans 13: Zengin S. (2010). İstanbul 112 komuta kontrol merkezine bağlı ambulansların bir yıl içerisinde taşıdıkları acil ve elektif cerrahi vakaların değerlendirilmesi. Yüksek Lisans tezi, İstanbul: Haliç Üniversitesi.
• Referans 14: Çetinoğlu E.Ç., Canbaz S.,Tomak L.,Pekşen Y. (2004). Samsun ili 2004 yılı 112 acil sağlık hizmetine bildirilen trafik kazalarının değerlendirilmesi. Turk J Emerg Med 7(1), 1-4.
• Referans 15: Breen N., Woods J., Bury G,, Murphy A., Brazier H. (2000). A national census of ambulance response times to emergency calls in Ireland. J Accid Emerg Medicine 17, 392–395.
• Referans 16: Oktay C. (2007). Solunum sıkıntılı hastalara yaklaşım. III. Ambulans Rallisi ve Acil Sağlık Hizmetleri Kongre Kitabı. Ankara: 75-76.
• Referans 17: Soysal S.,Karcıoğlu Ö.,Topaçoğlu H.,Yenal S.,Koparan H.,Yaman O. (2001). Ambulans ile acil servise getirilen hastalara uygulanan hastane öncesi acil bakımın değerlendirilmesi. Akademik Acil Tıp Dergisi 1, 52-56.