Meleis’i Anlamak: Geçiş Kuramı

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 61 - 76, 25.08.2020

Tuğba Gözütok Konuk , Serpil Su

Öz

Bir kişi ya da çevrede görülen değişimin, kişinin kendisi ya da diğerleri tarafından algılandığı dönem olarak tanımlanan geçiş, ayrıca değişim ve dönüşümlerin, kayıp ve kazanımların tecrübe edildiği, bir durum ya da statüden diğerine geçişi ifade eder. Her biri ayrı hemşirelik uygulaması gerektiren dört tip geçiş vardır. Bunlar; gelişimsel, durumsal, sağlık-hastalık ve kurumsal geçişlerdir. Gelişimsel geçişlere örnek: anneliğe geçiş, menapozal geçiş ve yaşlılık; durumsal geçişlere örnek: evsizler, bir yakının ölüm deneyimi, ayrılık, boşanma, taburculuk, göç; sağlık-hastalık geçişine örnek: yıkıcı bir tanı alma, kronik hastalık sahibi olma; kurumsal geçişe örnek: yeni hemşirelik bakım modellerinin kullanılması, kurumlarda yeni teknoloji kullanımı, yeni istihdam modelleri kullanımı verilebilir. Geçiş durumunun doğası (tipleri, örüntüleri, özellikleri), Kolaylaştırıcı ve engelleyiciler (kişisel, toplumsal, topluluksal), Yanıt şekilleri (gelişim göstergeleri, sonuç göstergeleri) ve Fiziksel, psikolojik ve spiritüel hemşirelik bakımı (terapötik hemşirelik bakımı) Meleis’in geçiş teorisinin ana kavramlarını oluşturmaktadır. Geçiş kuramına dayalı geliştirilen modellerden 3 tanesi şunlardır; Geçiş Bakım Modeli (Transitional Care Model), Çözümleme (Debriefing), Rol Destek Modeli (Role Supplementation Model).

Anahtar Kelimeler

hemşirelik kuramı, Meleis, geçiş kuramı

Kaynakça

• 1. Aroian, K., Prater, M. (1988) Transitions entry groups: Easing new parents’ adjustment to psychiatric hospitalization. Hospital and Community Psychiatry, 39, 312-313.
• 2. Birol, L. (2013) Hemşirelik Süreci. (10. Baskı). İzmir: Berke Ofset.
• 3. Brackley, M.H. (1992) A role supplementation group pilot study: A nursing therapy for potential parental caregivers. Clinical Nurse Specialist, 6(1), 14-19.
• 4. Chick, N., Meleis, A. I. (1986) A nursing concern. In P. L. Chinn (Ed.), Nursing research methodology: Issues and implementation (237–257). Rockville, MD: Aspen
• 5. Dracup, K., Meleis, A.L., Baker, K., Edlefsen, P. (1985) Family- focused cardiac rehabilitation: A role supplementation program for cardiac patients and spouses. Nursing Clinics of North America, 19(1), 113-124.
• 6. Dracup, K., Meleis, A.I., Clark, S., Clyburn, A., Shields, L., Staley, M. (1985) Group counseling in cardiac rehabilitation: Effect on patient compliance. Patient Education and Counseling, 6(4), 169-177.
• 7. Gaffney, K.F. (1992) Nursing practice-model for maternal role sufficiency. Advances in Nursing Sciences, 15(2), 76-84.
• 8. Iacono, M. (2002) Critical incident stress debriefing: Application for perianesthesia nurses. Journal of PeriAnesthesia Nursing, 17(6), 423-426.
• 9. ICOWHI Erişim Tarihi: 17.04.2018 https://icowhi.org/about-us/board-of-directors/
• 10. Im, E. O., Meleis, A. I. (1999) A situation-specific theory for menopausal transition of Korean immigrant women. Image: Journal of Nursing Scholarship, 31(4), 333–338.
• 11. Kaas, M. J., Rousseau, G. K. (1983) Geriatric sexual conformity: Assessment and intervention. Clinical Gerontologist, 2(1), 31–44.
• 12. Kaya, N., Babadağ, K., Yeşiltepe Kaçar, G., Uygur, E. (2010) Hemşirelerin Hemşirelik Model / Kuramlarını, Hemşirelik Sürecini ve Sınıflama Sistemlerini Bilme ve Uygulama Durumları. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 3(3), 24-33.
• 13. Kelley L.S., Lakin J.A., (1988) Role supplementation as a nursing intervention for Alzheimer’s diseases: A case study. Public Health Nursing, 5(3), 146-152.
• 14. Körükcü, Ö., Kabukcuoğlu, K. (2014) Preterm Erken Membran Rüptürü Olan Gebelerin Anneliğe Geçişlerinin Meleis’in Geçiş Teorisine Göre İncelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 17(4).
• 15. Körükcü, Ö. (2015) Preterm Erken Membran Rüptürü Olan Gebelerde Meleis’in Geçiş Teorisine Göre Yapılandırılmış Farkındalık Programının Anneliğe Geçiş Sürecine Etkisi. Doktora Tezi, Antalya.
• 16. McKenna, H. (2005). Nursing Theories and Models. (s.108) London and Newyork: Routledge.
• 17. Meleis, AI., Trangenstein, PA. (1994) Facilitating Transitions: Redefinition of the Nursing Mission. Nursing Outlook, 42, 255-259.
• 18. Meleis, AI. (2010) Transitions Theory: Middle Range and Situation Spesific Theories in Nursing Research and Practices. Springer Publishing Company, New York.
• 19. Meleis, A. I. (1975) Role insufficiency and role supplealization: A conceptual framework. Nursing Research, 24, 264–271.
• 20. Meleis, A. I. (1986). Theory development and domain concepts. In P. Moccia (Ed.), New approaches to theory development ( 3–21). New York: National League for Nursing.
• 21. Meleis, A.I., Swendsen, L., Jones, D. (1980). Preventive role supplementation: A grounded conceptual framework. In M.H. Miller and B. Flynn (Eds.). (1980) Current perspectives in nursing: Social issues and trends, (vol. 2), (3-14). St. Louis, MO: C.V. Mosby.
• 22. Meleis, A.I., Swendsen, L. (1978) Role supplementation: An empirical test of a nursing intervention. Nursing Research, 27, 11-18.
• 23. Mercer, R.T. (2004) Becoming a mother versus maternal role attainment. Nursing Scholarship, 36(3), 226-232.
• 24. Naylor, M.D., Brooten, D.A., Camphel, R.L., Maislin, G., McCauley K.M., & Schwartz J.S. Transitional care of older adults hospitalized with heart failure: a randomized clinical trial. Journal of American Geriatrics Society, 2004; 52(5), 675-684.
• 25. Ocakçı, A.F., Ecevit Alpar, Ş. (2013). Hemşirelikte Kavram,Kuram ve Model Örnekleri. (1. Baskı). İstanbul: İstanbul Tıp Kitabevi.
• 26. Öztürk Eyimaya, A. (2019) Meleis’in Geçiş Teorisi’ne Göre Uygulanan Hemşirelik Yaklaşımlarının Menopoza Özgü Yaşam Kalitesine Etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara.
• 27. Robert Wood Johnson Foundation Nurse Faculty Scholars. Erişim Tarihi: 17.04.2018 http://nursefacultyscholars.org/afaf-ibrahim-meleis)
• 28. Schumacher, K., & Meleis, A. I. (1994) Transitions: A central concept in nursing. Image: Journal of Nursing Scholarship, 26(2), 119–127.
• 29. Schumacher, K.L., Jones, P.S., Meleis, A.I. (1999) Helping elderly persons in transition: A framework for research and practice. In E.A. Swanson & T. Tripp-Reimer (Eds), Life transitions in the older adult: Issues for nurses and other health professionals (1-26). New York: Springer.
• 30. Selkirk, R., Mclaren, S., Ollerenshaw, A., McLanchlan, A., &Moten, J. (2006) The longitudinal effects of midwife- led postnatal debriefing on the psychological health of mothers. Journal of Reproductive and Infant Psychology, 24(2), 133-147.
• 31. Shin, H., &White-Trout, R. (2007) The conceptual structure of transition to motherhood in the neonatal intensive care unit. Journal of Advanced Nursing, 58(1), 90-98.
• 32. Steele, A.M., Beadle, M, (2003). A survey of postnatal debriefing. Journal of Advanced Nursing, 43(2), 130-136.
• 33. Swendsen, L., Meleis, A.I., Jones, D., (1978) Role supplementation for new parents: A role mastery plan. American Journal of Maternal Child Nursing, 3(2), 84-91.
• 34. Şengün, İ.F., Üstün, B., Bademli, K.(2013) Türkiye’de Kuram/Modele Dayalı Hemşirelik Araştırmalarının İncelemesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi,16(2), 132-139.