Kültürel Mirasın Sürdürülebilirliğinde Mutfak Mirasının Rolü

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 1, 56 - 72, 28.03.2025

Seray Evren , Serkan Şengül , Nihan Yarmacı Güvenç

https://doi.org/10.54493/jgttr.1607523

Öz

Bir bölgeye özgü mutfak kültürünün tanımlanması ve arşivlenmesi, kültürel miras unsuru olarak tanınmasının ve sürdürülebilmesinin başlangıç noktası olarak ifade edilmektedir. Bu bağlamda araştırmanın amacı kültürel miras kapsamında Edirne’nin mutfak mirasının kayıt altına alınması ve bu mutfak mirasının kültürel miras kapsamında sürdürülebilirliğine ilişkin süreçlerin belirlenmesidir. Araştırma evreninin Edirne olarak belirlenmesinde köklü bir mutfak mirasına sahip olması etkili olmuştur. Araştırma amacı doğrultusunda keşfedici olması sebebiyle nitel yöntem ile yürütülmüştür. Araştırma örnekleminin belirlenmesinde amaçlı örnekleme tekniklerinden ölçüt örnekleme ve maksimum çeşitlilik tekniği kullanılmıştır. Verilerin toplanmasında yarı yapılandırılmış sorular aracılığıyla görüşme tekniği kullanılmıştır. Bu doğrultuda yerel halk, yöresel ürün sunan işletmeler ve mutfak mirasının sürdürülmesinde rol oynayan kamu kurumu temsilcilerinden oluşan toplam 26 katılımcı ile görüşme gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler içerik analizi ile incelenmiştir. Bulgular Edirne mutfak mirası ve Edirne mutfak mirasının sürdürülebilirliği başlıkları altında ele alınmıştır. Bulgular doğrultusunda Edirne mutfak mirasında yer alan yiyecek ve içecekler, ekipmanlar ve gelenekler belirlenmiştir. Bununla birlikte geçmişten günümüze sürdürülemeyen yiyecek ve içecekler, ekipmanlar, gelenekler, tüketim biçimleri ve hazırlık yöntemleri ile mutfak mirasının sürdürülmesi için gerçekleştirilen faaliyetler ve mutfak mirasının sürdürülebilirliği önündeki engeller tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Edirne Mutfak Mirası, Kültürel miras, Sürdürülebilirlik

Etik Beyan

"Kültürel Mirasın Sürdürülebilirliğinde Mutfak Mirasının Rolü" başlıklı çalışmanın yazım sürecinde bilimsel kurallara, etik ilkelere ve alıntı kurallarına uyulmuş; veri toplama sürecinde herhangi bir tahrifat yapılmamış ve bu çalışma başka bir dergiye değerlendirilmek üzere gönderilmemiştir. Çalışma 17-20 Ekim 2024 tarihleri arasında Aydın’da düzenlenen ‘8. Uluslararası Gastronomi Turizmi Araştırmaları Kongresi’nde sözlü bildiri olarak sunulmuştur. İstanbul Gedik Üniversitesi Etik Kurulu’ndan E-56365223-050.04-2024.137548.160 sayılı 30.07.2024 tarihli etik onay alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Bulunmamaktadır.

Proje Numarası

Bulunmamaktadır.

The Role of Culinary Heritage in the Sustainability of Cultural Heritage

Öz

The identification and archiving of a region's culinary culture are expressed as the starting point for its recognition and sustainability as a cultural heritage element. In this context, the aim of the study is to document the culinary heritage of Edirne within the scope of cultural heritage and to identify the processes related to the sustainability of this culinary heritage. The decision to define the research population as Edirne was influenced by its rich culinary heritage. In line with the research objective, a qualitative method was employed due to its exploratory nature. For the selection of the research sample, purposive sampling techniques, specifically criterion sampling and maximum variation sampling, were used. Data were collected through interviews conducted using semi-structured questions. Accordingly, interviews were held with a total of 26 participants, including local residents, businesses offering regional products, and representatives of public institutions involved in preserving culinary heritage. The data obtained were analyzed through content analysis. The findings were categorized under the themes of Edirne’s culinary heritage and the sustainability of Edirne’s culinary heritage. Based on the findings, the food and beverages, equipment, and traditions within Edirne’s culinary heritage were identified. Additionally, the study identified food and beverages, equipment, traditions, consumption patterns, and preparation methods that could not be sustained over time, as well as the activities carried out to preserve culinary heritage and the obstacles to its sustainability.

Anahtar Kelimeler

Edirne Culinary Heritage, Cultural Heritage, Sustainability

Proje Numarası

Bulunmamaktadır.

Kaynakça

• Alonso, A. D., & Krajsic, V. (2013). Food heritage down under: olive growers as Mediterranean ‘food ambassadors’. Journal of Heritage Tourism, 8(2-3), 158-171. DOI: 10.1080/1743873X.2013.767807
• Aykan, B. (2016). The politics of intangible heritage and food fights in Western Asia. International Journal of Heritage Studies, 22(10), 799-810. https://doi.org/10.1080/13527258.2016.1218910
• Babat, D., Gökçe, F., & Varışlı, A. (2017). Hatay mutfak kültürünün sürdürülebilirliğinde, yöresel yiyecek üreticilerinin rolü. 1st International Sustainable Tourism Congress kitabı içinde. 816-830. ISBN: 978-605-4697-14-4
• Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 231-274. https://dergipark.org.tr/tr/pub/bitlissos/issue/38061/399955
• Bayındır, M. S., & Önçel, S. (2019). Gastronomide kültürel miras bakış açısıyla Kırklareli Hardaliyesi’nin geleneksel üretiminin değerlendirilmesi. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 7(3), 1867-1886. https://doi.org/10.21325/jotags.2019.453
• Bayram, Ü. (2018). Gastronomik kültürel miras olarak Buldan Günbalı. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 6(1), 361-371. DOI: 10.21325/jotags.2018.192
• Bessière, J. (2013). ‘Heritagisation’, a challenge for tourism promotion and regional development: An example of food heritage. Journal of Heritage Tourism, 8(4), 275-291. DOI: 10.1080/1743873X.2013.770861
• Bortolotto, C. (2007). From objects to processes: UNESCO's 'intangible cultural heritage'. Journal of Museum Ethnography, (19), 21-33. https://www.jstor.org/stable/40793837
• Büyükşalvarcı, A., Şapcılar, M. C., & Yılmaz, G. (2016). Yöresel yemeklerin turizm işletmelerinde kullanılma durumu: Konya örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies,4(4), 165-181. https://doi.org/10.21325/jotags.2016.54
• Ağcakaya, H., & Can, İ. I. (2019). Somut olmayan kültürel miras kapsamında mutfak kültürünün sürdürülebilirliği: Türkiye’deki gastronomi müzeleri örneği. Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research, 3(4), 788-804. https://doi.org/10.32958/gastoria.582778
• Carr, G., Sørensen, M. L. S., & Viejo Rose, D. (2018). Food as heritage. In Far from the Hearth: Essays in Honour of Martin K. Jones. McDonald Institute for Archaeological Research. https://doi.org/10.17863/CAM.38309
• Cheung, S. C. H. (2013). From foodways to intangible heritage: A case study of Chinese culinary resource, retail and recipe in Hong Kong. International Journal of Heritage Studies, 19(4), 353-364. https://doi.org/10.1080/13527258.2011.654237
• Cihangir, İ. S., & Akmeşe, K. A. (2023). Somut olmayan kültürel miras perspektifinde veli kültleri (inanç önderleri) ve yemek: Niğde Şeyh Ömerli Köyü Pilav-Ayran Şenliği. Social Sciences Studies Journal (SSSJournal, 9(113), 7552-7563. https://doi.org/10.29228/sssj.70764
• Cömert, M., & Özata, E. (2016). Tüketicilerin yöresel restoranları tercih etme nedenleri ve Karadeniz mutfağı örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 42, 1963-1973. https://doi.org/10.17719/jisr.20164216304
• Csergo, J. (2018). Food as a collective heritage brand in the era of globalization. International Journal of Cultural Property, 25(4), 449-468. https://www.cambridge.org/core/journals/international-journal-of-cultural-property/article/abs/food-as-a-collective-heritage-brand-in-the-era-of-globalization/26C53646568C4F68FD7B7D2C5506D396