İran'da Ehlisünnet İmkanlar ve Sorunlar

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 2, 171 - 177, 07.09.2017

Doğan Özlük

Öz

“İran’da Ehlisünnet: İmkânlar ve Sorunlar”
başlıklı bu kitap, Lübnan’da İmam Avza’i Üniversitesi İslami Araştırmalar Bölümü’nde
Abdulzahir Sultani tarafından yapılmış bir doktora tezidir. 2011-2014 yılları
arasında Arapça olarak kaleme alınan bu tez, yazarın kendisi tarafından
Farsçaya tercüme edilmiş ve 2016 yılında İran’ın Kürdistan eyaletine bağlı
Senendec şehrinde Aras Yayınları tarafından basılmıştır. Kitabın yazarı İranlı
ve Ehlisünnet mensubu olup hem İran’da Ehlisünnete ait medreselerde ilim tahsil
etmiş hem Ehlisünnetle ilgili çeşitli araştırmalar yapmıştır.  

Adından da anlaşılacağı üzere kitap İran’da
Ehlisünnetin imkânları ve güçlükleriyle/sorunlarıyla birlikte mevcut durumunu
ortaya koymayı ve sorunların çözümüne yönelik bazı öneriler sunmayı
hedeflemektedir. Yazarın da ifade ettiği üzere İran’da Ehlisünnet konusuyla
ilgili bu kapsamda bir çalışma, hem İran’da hem diğer ülkelerde bir ilk olma
özelliğini taşıması bakımından önemlidir. Şüphesiz bundan önce de İran’da
Sünnilerle ilgili yazılmış çeşitli bilimsel makaleler, köşe yazıları ve
bildiriler söz konusudur. Ancak bu kitap İran’da Ehlisünnet olgusunu tarihi,
coğrafi, kültürel, siyasi ve iktisadi açıdan olduğu kadar; dil, kavim, nüfus,
sahip oldukları medreseler, dini/kültürel merkezler, hayır kuruluşları vd.
boyutlarıyla da ele alması bakımından en kapsamlı ilk eser olma özelliğini
taşıyor. Bu açıdan bakıldığında Türkiye’de, İran Sünnilerinin durumu; ilgi,
merak ve gündem konusudur. Ancak buna rağmen Türkçe kaynaklarda İran’da
Ehlisünnetin varlığı, durumu, imkânları ve sorunlarıyla ilgili sağlıklı,
objektif ve yeterli malumat bulunduğunu söylemek güçtür. Zira mevut bilgiler
genelde ilmi hüviyete haiz olmaktan uzak ve yanlı olmaktadır. Nitekim yazarın
kendisi de İran’da Ehlisünnet konusuyla ilgili ifrat ve tefrite kaçan
kanaatlere dikkat çekmekte ve kendi çalışmasında bu durumdan kaçınmaya
çalıştığını şu ifadelerle dile getirmektedir.

“Çalışmamın
temel amacı ve esası, gerçekliğe dayanmaktadır. Bu nedenle İran’da ehlisünnet
konusunu ifrat ve tefritten uzak bir bakış açısıyla yazmaya çalıştım. Zira kimi
zaman bu Sünni azınlığın durumuyla ilgili o kadar çok duygu sömürüsü yapılıyor,
mazlumiyet havası estiriliyor ve ifrata kaçılıyor ki; sanırsınız ki bütün
Sünniler hapisteler, ölümcül bir baskı altında yaşamaktalar ve hiçbir hareket,
faaliyet, kımıldama ve hayat hakları yok! Yine kimi zaman da tam tersine öyle
bir hava estiriliyor ve tefrite kaçılıyor ki; sanki İran’da Sünniler en ideal
devlette, bir medinetü’l fâzılada, bir ütopyada yaşıyorlar ve hiçbir sorunları
yok, durumları da diğer vatandaşlardan çok daha iyiymiş gibi!” (s. 32).

İşte bu nedenle kitabın öncelikle Türkiye kamuoyuna
tanıtılmasının, ardından tüm eserin tercüme edilerek Türkçeye kazandırılmasının
önemli olduğu kanaatindeyiz. 

Anahtar Kelimeler

Ehlisünnet, İran Sünnileri, İran'da Ehlisünnetin İmkanları ve Sorunları

Kaynakça

• İrşad Sami YUCA, Muş Alparslan Üniversitesi