A Research On Folk Songs Of Central Muş

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 4, 1385 - 1395, 28.12.2020

Canser Kardaş

https://doi.org/10.21551/jhf.831327

Öz

All poems sung with a melody are called folk songs regardless of their topic. Folk songs differ from folk literature poems in terms of melody rather than form and content. Folk songs, one of the most important living products of folk culture, are one of both the most widely performed and most rapidly transformed oral culture products. Folk songs contain many cultural features of the region where they are performed. The use of local expressions and the density of geographical motifs in folk songs provide us with an idea about the degree of the connection the local people have established with that geography.
Our study is based on the work including folk songs which were compiled at different times, were brought together and notated under the name of " Folk Songs and Folk Dance Music Types of Muş" by Songül Karahasan. Through some place names, names of people, animal and plant names in folk songs, motifs about Armenians were found out and also some Kurdish expressions were determined in those folk songs and hence various evaluations were made. In the research, considering the cultural values found in Muş folk songs, one can easily have an idea about the climate, production-consumption relations and demographic structure of Muş. Another factor detected in Muş folk songs is the various changes in cultural memory in parallel with the period.

Anahtar Kelimeler

Folk song,, Folk songs of Muş,, Local Concepts,, Geographical motifs,, Culture

Muş Merkez Türküleri Üzerine Bir İnceleme

Öz

Konu sınırı olmaksızın bir ezgiyle söylenen şiirlerin tamamına türkü denmektedir. Türkü halk edebiyatı şiirlerinden şekil ve içerikten ziyade ezgi yönüyle ayrılmaktadır. Halk kültürünün yaşayan önemli ürünlerinden olan türküler, halk arasında hem en yaygın şekilde icra edilen hem de en hızlı dönüşümü yaşayan sözlü kültür ürünlerinden biridir. Türküler icra edildikleri bölgenin kültürel pek çok özelliğini bünyelerinde barındırır. Türkülerde yerel ifadelerin kullanımı ile coğrafi motiflerin yoğunluğu yörede yaşayan halkın o coğrafyayla kurdukları bağın derecesi hakkında fikir edinmemizi sağlamaktadır.
Çalışmamızda farklı zamanlarda derlenen ve Songül Karahasan’ın “Muş Türküleri ve Oyun Havaları” adıyla bir araya getirip notaya döktüğü türkülerin yer aldığı eser esas alınmıştır. Türkülerde bulunan yer adları, kişi adları, hayvan ve bitki adlarıyla Ermenilerle ilgili motifler ve türkülerde yer alan Kürtçe ifadeler tespit edilerek çeşitli değerlendirilmelerde bulunulmuştur. İncelemede Muş türkülerinde bulunan kültürel değerler dikkate alındığında kolaylıkla Muş’un iklimi, üretim tüketim ilişkileri ile demografik yapısı hakkında fikir sahibi olunmaktadır. Muş türkülerinde tespit edilen diğer bir unsur da kültürel hafıza bakımından döneme göre yaşanan çeşitli değişimlerdir.

Anahtar Kelimeler

Türkü,, Muş türküleri,, Yerel kavramlar,, Coğrafi motifler,, Kültür

Kaynakça

• Aça, Mehmet (2012). Türk Halk Edebiyatında Tür ve Şekil Bilgisi. Başlangıçtan Günümüze Tür ve Şekil Bilgisi. (Mehmet Aça, Haluk Gökalp, İsa Kocakaplan). Ankara: Kesit Yayınları.
• Akın, Erhan-Karakaş Rezan (2019). Muş Türkülerinde Söz Varlığı ve Buna Halkbilimsel Bir Bakış. Tarih ve Kültür Bağlamında Muş Uluslar arası Sempozyumu Bildirileri. Ankara: AKM Yayınları.
• Atılgan, Halil (2003). Türkülerin İsyanı. Ankara: Akçağ.
• Balkılıç, Özgür (2015). Temiz ve Soylu Türküler Söyleyelim. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Boratav, Pertev Naili (2013). 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı. Ankara: Bilgesu yaynları.
• Duygulu, Melih (2014). Türk Halk Müziği Sözlüğü. İstanbul: Pan yayıncılık.
• Göher Vural, Feyza (2019). Muş Türkülerinde Motifsel Nitelik Taşıyan Çiçek, Hayvan, Renk Adları ile Kıyafet ve Aksesuarlar. Tarih ve Kültür Bağlamında Muş Uluslar arası Sempozyumu Bildirileri. Ankara: AKM Yayınları.
• Karahasanoğlu, Songül (2008). Muş Türküleri ve Oyun Havaları. İstanbul: Yalın Yayıncılık.
• Karahasanoğlu, Songül (2019). Muş Yöresi Türküleri. Burası Muş’tur. (Edt. Ercan Çağlayan). İstanbul: Pınar Yayıncılık.
• Kaya, doğan (1999). Anonim Halk Şiiri. Ankara: Akçağ.
• Mirzaoğlu, Gülay (2015). Türkülerin İşlevleri ve Zeybek Türküleri. Halk Türküleri. Ankara: Akçağ.
• Muş İçin Çal https://www.youtube.com/watch?v=4S0BSs5jgg0
• Oğuz, M. Öcal (2001). Halk Şiirinde Tür, Şekil ve Makam. Ankara: Akçağ.
• Uğur, Abdullah (2015). Müzik Coğrafyası: Türkülerdeki Coğrafya. Bilig. Yaz, S. 74. 239-260.
• Uğurlu, Nurer (2009). Folklor ve Etnografya Halk Türkülerimiz. İstanbul: Örgün yayınevi.
• Uğurlu, Seyit Battal, (2012). Türkü Üzerine. Kahramanmaraş Türküleri ve Oyun Havaları. (Haz. Doran Boz-Hatce Fatoş Derebent). Ankara: Kahramanmaraş Belediyesi Yayınları.
• Uğurlu, Seyit Battal (2019). Muş Türkülerinde Toplumsal Hayat. Tarih ve Kültür Bağlamında Muş Uluslar arası Sempozyumu Bildirileri. Ankara: AKM Yayınları.
• Yakıcı, Ali (2007). Halk Şiirinde Türkü. Ankara: Akçağ.
• Yardımcı, Mehmet (2013). Başlangıcından Günümüze Türk Halk Şiiri. İzmir.