Turks and Other Elements Living in Russia as Seen by the Germans in Line with Their Objectives (1939-1945)

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 3, 269 - 292, 26.09.2024

Yaşar Özüçetin

https://doi.org/10.21551/jhf.1539887

Öz

On September 1, 1939, World War II began with Germany's attack on Poland; the Axis alliance, which included Italy and Japan, was established by Germany; Germany, together with the Axis powers, attacked the Soviet Union at the beginning of June 22, 1941; and Japan attacked many of the American and British territories and colonies in Southeast Asia and the Central Pacific.
Germany used propaganda extensively during World War II, and this propaganda was partially effective among the Muslim Turkish elements in Russia, who believed in the words of the Bolshevik administration in 1917, such as peace, freedom and justice, but saw the true face of the communist dictators in 1922, when they began to be subjected to massacres.
In the first and additional reports sent to the Ministry of Foreign Affairs by the Bucharest Embassy on 29.04. 1943, the most striking ones among the situations of the Turks and Caucasian nations in Russia during the Germany-Soviet Union war and the views of the German Government on these were as follows:
The Crimeans joined the German army en masse and took up arms against the Russians, and the thesis that German Turkologists had been arguing for a long time began to gain ground in practice. In the political and military circles, it was thought that a distinction should be made between Russians and non-Russian, and especially Turkish, elements.
The Turks in Russia were less exposed to the influence of communism than other elements, and among the Russian and Caucasian nations, the most trusted elements were the Turks and Muslims.
In addition to the Crimean volunteers, whose number exceeded 20,000, the largest number of Turkestani and Caucasian legions (Azerbaijani, Kazan, Georgian, Armenian) fought alongside the German army; contact was also made with politicians representing these nations who had emigrated from their countries, and thoughts of preparing a specific plan for the future national organizations of non-Russian countries occupied their minds.
However, despite all this, it later became clear to the Germans that German policy was based solely on a negative slogan against the peoples in Russia, and that this was not enough.
In this study, Germany's desire and activity to benefit from Muslim Turkish elements whose intersection point with them was anti-communism and anti-Russianism were examined in the first and additional reports sent to the Ministry of Foreign Affairs by the Bucharest Embassy on 29.04.1943.
Key Words: World War II, Germany, Turks in Russia, Caucasian Nations

Anahtar Kelimeler

World War II, Germany, Turks in Russia, Caucasian Nations

Proje Numarası

...........

Amaçları Doğrultusunda Almanların Gözüyle Rusya’da Yaşayan Türkler ve Diğer Unsurlar (1939-1945)

Öz

1 Eylül 1939’da, Almanya’nın Polonya’ya taarruzu ile II. Dünya Savaşı başlamış, Almanya tarafından İtalya ve Japonya’nın da içinde bulunduğu mihver ittifakı kurulmuş, Almanya mihver devletlerle birlikte 22 Haziran 1941 başlarında Sovyetler Birliği’ne, Japonya da Güneydoğu Asya ve Orta Pasifik’te ki Amerikan ve İngiliz topraklarının ve kolonilerinin birçoğuna saldırmıştır.
II. Dünya Savaşı’nda Almanya propagandayı geniş anlamda kullanmış, Almanya’nın bu propagandası 1917’de Bolşevik idaresinin barış, hürriyet ve adalet gibi sözlerine inanan ancak, komünist diktatörlerin gerçek yüzünü katliamlara maruz kalmaya başladıkları 1922 yılı ile birlikte gören Rusya’daki Müslüman Türk unsurları nezdinde kısmen etkili olmuştur.
29.04.1943 tarihli Bükreş Büyükelçiliği tarafından Hariciye Vekâletine ilk ve ek olarak gönderilen raporlarda Almanya-Sovyetler Birliği savaşında Rusya’daki Türklerin ve Kafkasyalı milletlerin durumları ve bunlara ilişkin Alman Hükûmeti’nin görüşleri içinde dikkat çekenler başlıca şunlar olmuştur;
Kırımlılar kitle halinde Alman ordusu tarafına geçerek, Ruslara karşı silaha sarılmışlar, Alman Türkologlarının öteden beri dava ettikleri tez, fiiliyatta hak kazanmaya başlamıştır. Siyasî ve askerî mahfilde Rus ile Rus olmayan ve özellikle Türk unsurlar arasında fark gözetilmesi görünür duruma gelmiştir.
Rusya’daki Türkler komünizm tesirlerine diğer unsurlara oranla daha az kapılmışlar, Rusyalı ve Kafkasyalı milletler arasında da en ziyade güvenilen unsur, Türkler ve Müslümanlar olmuştur.
Sayıları 20.000’i geçen Kırım gönüllülerinden başka Alman ordusu yanında en fazla sayıya ulaşan Türkistanlı ve Kafkasyalılardan (Azerbaycanlı, Kazanlı, Gürcü, Ermeni) oluşan lejyonlar da savaşmışlar, bu milletleri temsil eden, ülkelerinden göç etmiş olan siyasilerle de temasa geçilerek, Rus olmayan ülkelerin gelecekteki millî teşkilatları hakkında belirli bir plan hazırlamak düşünceleri zihinleri meşgul etmiştir.
Ancak, bütün bunlara rağmen daha sonra Alman siyasetinin Rusya’daki milletlere karşı yalnızca menfi bir parolaya dayandığı, bunun ise yeterli olmadığı Almanlar nezdinde de anlaşılmıştır.
Bu çalışmada, 29.04.1943 tarihli Bükreş Büyükelçiliği tarafından Hariciye Vekâletine ilk ve ek olarak gönderilen raporlar nezdinde Almanya’nın kendileri ile kesişim noktası komünizm ve Rus karşıtlığı olan Müslüman Türk unsurlarından yararlanma arzusu ve faaliyeti incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

II. Dünya Savaşı, Almanya, Rusya’daki Türkler, Kafkasyalı Milletler

Etik Beyan

Araştırma ve yayın etiğine uyulmuştur

Destekleyen Kurum

....

Proje Numarası

...........

Teşekkür

.....

Kaynakça

• Akarslan, Mediba. Türk-Alman İlişkileri, Uludağ Üniversitesi, iktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, XIII/1-2, (Mart-Kasım1992), (161-166).
• Armaoğlu, Fahir. 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1995), Alkım Yayınevi, İstanbul, 1999.
• Bayrav, Süheyla. Fellini Oluşumu, Edebiyat Fakültesi Basımevi, İstanbul, 1975.
• Çelik, Latif. II. Dünya Savaşı’nda Almanya Saflarında Savaşan “Türkistan Lejyon Ordusu” Doktora Tezi, T.C. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya, 2015.
• Duman, Melih. “Almanya’nın Şark Meselesi’ne Bakışı Çerçevesinde Osmanlı Devleti ve Girit Meselesi (1896-1908), Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, S. 80, /Ekim 2018), s. 410, (407-421).
• Erdaş, S. Sadık. Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Türk Boğazları (1841-1943), Doktora Tezi, T.C. Hacettepe Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Ankara, 2000.
• Fındıklı, E. Berat. XIXI. Yüzyılda Almanya ve Almanya-Osmanlı İlişkileri, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 1999.
• Güzay, Aybüke. “Alfred Rosenberg’in Görev Birliği ve Kırım’daki Faaliyetleri”, Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 9 / 20, 2023, (621-632).
• Kumru, Coşkun. Hitler Almanyası’nın Türkistan Politikası, Doktora Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli, 2021.
• Ortaylı, İlber. Osmanlı İmparatorluğu’nda Alman Nüfuzu, Kaynak Yayınları, 1983.
• Özdemir, Nebi. Almanya ve Berlin’deki Türkoloji Araştırmaları Tarihi ve Freie Unıversitat Berlin-Türkoloji Enstitüsü, https://turkoloji.cu.edu.tr/GENEL/nebi_ozdemir_almanya_turkoloji_arastirmalari.pdf (32-39), (Erişim Tarihi: 27.08.2024).
• Özüçetin, Yaşar. “Türkçülük 1908-1923”, Türk Yurdu, S.173, 2002, (6-13).
• Reyhan, Cenk. Türk-Alman İlişkilerinin Tarihsel Arka Planı (1878-1914), Belleten, 69 / 254, (Nisan 2005), (217-266). Sander, Oral. Siyasi Tarih 1918-1994, C. 2, İmge Yayınevi, Ankara, 2016.
• Sander, Oral. Siyasi Tarih, İlkçağlardan 1918’e, İmge Kitabevi, Ankara 1989.
• Temir, Ahmet. Türkoloji Tarihinde Wilhelm Radloff Devri, Türk Dil Kurumu Yayınları, 552, Ankara, 1991.
• Türköne, Mümtazer – Özdağ, Ümit. (Derleyen) Siyasi İslam ve Pan İslamizm, Rehber Yayınları, Ankara, 1993.
• Uluscu, Gizem. - Şenlik, Ahmet Şefik. Ana Hatlarıyla Almanya Türkolojisi. Rumeli Yayıncılık, 98 s. ISBN: 978-605-70154-8-8, Gazi Türkiyat, 33, (Güz 2023), (295-298).
• Yıldız, Özgür. II. Abdülhamid ve II. Wilhelm Dönemi Türk-Alman İlişkilerine Bir Bakış, Near East Historical Review, 2022, 12/1, (31-45).