İş Sağlığı ve Güvenliğinde Hastane Afet Planlarının Yeri ve Önemi

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 1, 25 - 32, 15.03.2018

Ayfer Yüksel

https://doi.org/10.26567/JOHSE.2018142109

Öz

Bu çalışmanın amacı, İş sağlığı ve güvenliğinde Hastane Afet

Planlarının (HAP) önemini yasal dayanakları bağlamında tartışmak

ve bir örnek çalışmanın ana noktalarını açıklamaktır. Çalışmada,

yapılmış örnek HAP modeli üzerinden İş Sağlığı ve Güvenliği

Kanunu’nun (30.6.2012 tarih 28339 sayılı kanun) 11. maddesinde

yer alan acil durum planları hükümleri irdelenerek HAP’nın İş

sağlığı ve güvenliğindeki yeri ve önemi vurgulanmıştır.

Üniversite hastanesi için örnek bir HAP Modeli oluşturulmaya

çalışılırken, daha önce bu konuda yapılmış çalışmalar incelenip

var olan plan da dikkate alınarak uyarlamalar ve güncellemeler

yapılmıştır. Çalışmanın daha sonra benzer bir program

hazırlayacaklar için yararlı bir kaynak olabileceği düşünülmüştür.

Önerilen modelin orijinal ismi Hospital Emergency Incident

Command System (HEICS = Hastane Acil Durum Komuta

Sistemi) olup; Amerika Birleşik devletleri başta olmak üzere

gelişmiş ülkelerde ve ülkemizde bazı üniversite, devlet ve özel

hastanelerde benimsenmekte ve uygulanmaktadır. Modüler

bir plan olduğundan, farklı yer ve boyuttaki afetlere uyarlama

kolaylığı vardır.

Modelde; organizasyon şemasında görevler, görevliler

ve bunların birbirleri ile olan bağlantıları tezin orijinalinde

belirtilmiştir.

Araştırma sonucu, hazırlanan HAP Modeli, her tür ve

büyüklükteki afetlerde uygulanabilir, maliyeti azdır. Plan

doğrultusunda yapılacak eğitim ve tatbikatlarda geliştirilen triaj

deneyimleri ile afetlerin zararları azaltılabilecektir.

Afetlerle sık karşılaşacağı tahmin edilen ülkemizde, ne

zaman karşılaşacağımız bilinmese de; şekli, tipi, şiddeti ne olursa

olsun; bu planların raflarda kalmayıp gelişmiş ülkelerdeki gibi

eğitim ve tatbikatlarının da yapılması ile afetin zararları en aza

indirebilecektir.

Anahtar Kelimeler

İş sağlığı ve güvenliği, Afet, Hastane Afet Planı, Triaj, Organizasyon Şeması

The Place and Priority of Hospital Disaster Plans in Occupational Health and Safety

Öz

The purpose of this study is to discuss the importance of Hospital

Disaster Plans (HAP) in occupational health and safety in the

context of legal bases and to explain the main points of an example

work. In the study, the provisions of Emergency Plans in the Article

11 of the Law on Occupational Health and Safety (Law No. 28339

dated 30.6.2012) were examined and the place and importance of

HAP in occupational health and safety was emphasized.

While working on establishing a sample Hospital Disaster Plan

Model for Hospital of University, adaptations and updates have

been made by taking into account the previous studies and present

Hospital Disaster Plan of Hospital. It was thought that the study

could be a useful resource for those who would later prepare a

similar program.

The original name of the proposed model is Hospital

Emergency Incident Command System (HEICS); it is adopted

and implemented in some universities, state and private hospitals

in the developed countries and especially in the United States of

America. Since it is a modular plan, it is easy to adapt to disasters

of different location and size.

In this Model; in the organizational chart the tasks, officials

and their connections with each other are described in the original.

As a result of the research, the prepared HAP Model can be

applied in all kinds of disasters and costs are low. Damages of

disasters can be reduced with triage experiences developed in

training and exercises in line with the plan.

Our country is assumed to frequently encounter with the

disasters. Whatever the size, type, destruction of such disasters is,

training and educative exercises would minimize the damages of

disasters like those other developed countries did.

Anahtar Kelimeler

Occupational Health and Safety, Disaster, Hospital Disaster Plan, Field Hospital, Organization Chart

Kaynakça

• 1. Sarıtaç, D. Hastanelerde İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinin Yönetimi. Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sağlık Kurumları Yönetimi Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul 2014.
• 2. Kaya, H.B.E. Riskli Bölümlerde Çalışan Sağlık Personellerinin İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemleri: Mersin Şehir Hastanesi Örneği. Mersin Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İş Sağlığı ve Güvenliği Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Mersin 2017.
• 3. Ünal, S. Hastanelerde İş Sağlığı ve Güvenliği. İstanbul Aydın Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İş Sağlığı ve Güvenliği Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul 2017.
• 4. Geldi, M. Ülkemizde Sağlık Kurumlarında İş Sağlığı ve Güvenliği. Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Elazığ 2017.
• 5. Resmi Gazete Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı20.06.2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu http://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.6331.pdf ( Erişim tarihi: 09.11.2017)
• 6. Resmi Gazete: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Yerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/06/20130618-8.htm (Erişim tarihi: 10.3.2018).
• 7. T.C. Sağlık Bakanlığı Hastane Afet ve Acil Durum Planı Hazırlama Klavuzu Aralık 2015 https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/854,hap-kilavuzpdf.pdf?0 (Erişim tarihi 11.03.2018).
• 8. Yüksel, A.E. Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Hastane Afet Planı Modeli. Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Acil Yardım ve Rehabilitasyon Anabilim Bilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara 2010.
• 9. Kırmızı Et ve Kanatlı Hayvan Tesislerinde İş Sağlığı Güvenliği Rehberi İş sağlığı güvenliği Genel Müdürlüğü,İş Sağlığı ve Güvenliği Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü Başkanlığı http://www.isgum.gov.tr/rsm/file/k%C4%B1rm%C4%B1z%C4%B1%20et%20ve%20 kanatl%C4%B1%20hayvan.pdf (Erişim Tarihi 27.01.2018).
• 10. Tekin. E. Hastane Afet Planlaması, Hastane Acil Durum Komuta Sistemi ve Atatürk Üniversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkez Müdürlüğü Hastanesi’ne Uygulanması Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi. Erzurum 2015.
• 11. Yurdakul A, Piroğlu F, Okay N. 2013. Kocaeli Derince Eğitim ve Araştırma Hastanesi mevcut afet planı çerçevesinde, çalışanların afete hazırlığının değerlendirilmesi. MAKÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü Derisi. 2013; 1 (2): 75-85.