Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Duyusal Özelliklerinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 1, 34 - 47, 28.06.2024

Saadet Bartan , Fatma Alisinanoğlu

https://doi.org/10.47156/jide.1444525

Öz

Bu araştırmanın amacı okul öncesi dönem çocuklarının duyusal özelliklerinin farklı sosyodemografik değişkenlere göre incelemektir. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden betimsel tarama deseni kullanılmıştır. Çalışmada basit tesadüfi yöntem kullanılarak örneklem belirlenmiştir. Bu doğrultuda 2022-2023 eğitim öğretim yılında Kütahya ilinde bulunan ve okul öncesi eğitime devam eden 121 çocuk bu çalışmanın örneklemini oluşturmaktadır. Araştırmada veriler araştırmacılar tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu ve Duyusal Değerlendirme Formu kullanılarak toplanmıştır. Araştırma kapsamında toplanan veriler analiz edildiğinde, örnekleme dahil olan çocukların Duyusal Değerlendirme Formundan aldıkları puanların ortalamanın üstünde olduğu belirlenmiştir. Ayrıca çocukların duyusal değerlendirme formu puanları, yaş, cinsiyet, kardeş sayısı, doğum sırası, anne meslek ve öğrenim durumu, baba meslek ve öğrenim durumu değişkenlerine göre incelenmiştir. Sonuç olarak örneklem grubunda yer alan çocukların gelişimsel olarak benzer özellik gösterdikleri ve herhangi bir duyusal probleme sahip olmadıkları belirlenmiştir. Erken çocukluk döneminde duyusal özelliklerin bilinmesi çocukların öğrenme ve gelişimlerini destekleyecek önemli bir farkındalık olmaktadır. Bu konudaki çalışmaların hem tipik hem atipik gelişim gösteren çocukları kapsayacak şekilde multidisipliner zeminde gerçekleştirilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

duyusal özellik, okul öncesi çocuklar, erken çocukluk

Investigation of Sensory Properties of Preschool Children

Öz

The aim of this study is to examine the sensory profiles of preschool children according to different sociodemographic variables. Descriptive survey design, one of the quantitative research methods, was used in the study. In the study, the sample was determined using a simple random method. Accordingly, 121 children attending preschool education in Kütahya in the 2022-2023 academic year constitute the sample of this study. The data were collected using the personal information form and Sensory Assessment Form prepared by the researchers. When the data collected within the scope of the study were analysed, it was determined that the scores of the children included in the sample from the Sensory Assessment Form were above the average. In addition, the sensory evaluation form scores of the children were analysed according to the variables of age, gender, number of siblings, birth order, mother's occupation and educational status, father's occupation and educational status. As a result, it was determined that the children in the sample group showed developmentally similar characteristics and did not have any sensory problems. Knowledge of sensory characteristics in early childhood is an important awareness that will support children's learning and development. It is recommended that studies on this subject should be carried out on a multidisciplinary basis, including both children with typical and atypical development.

Anahtar Kelimeler

sensory property, preschool childeren, early childhood

Kaynakça

• Akagündüz, D., ve Aksoy, A. B. (2020). Duyu eğitimi programı’nın korunma ve bakım altındaki bebeklerin motor gelişimine etkisinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 133-144.
• Akpınar, B., ve Ersözlü, Z. N. (2008). Görme ve koklama duyularının bilişsel öğrenme sürecindeki rollerinin karşılaştırılması. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 3(2), 42-53.
• Aksu, S. G. (2013). 5-6 Yaş Çocuklarının Canlı-Cansız Kavramları Edinimine Duyu Temelli Eğitim Programının Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Albayrak Sidar, E. (2020). Duyu’lmak İstiyorum (9. Baskı). İstanbul: Sola Unitas
• Albayrak Sidar, E. (2021). Duyusal beyin 1-duyu bütünleme ile bütünsel beyin gelişimi aktivite serisi- Temel duyu bütünleme aktiviteleri. İstanbul: Sola Unitas Yayıncılık.
• Aral, N. (2021). Öğrenme sürecinde görsel algılama. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 6:2, 43-52. DOI: 10.37754/ 737103.2021.624)
• Arslan, R. (2021). Annelere yönelik hazırlanan duyusal gelişim destek programının otizmli çocuklarının duyusal ve sosyal gelişimlerine olan etkisinin incelenmesi. (Doktora tezi). İnönü Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Malatya
• Aydöner, S. (2022). Okul öncesi çocuklarda duyusal işlemleme, motor ve bilişsel becerilerin okula hazırbulunuşluk ile ilişkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Babalola, F. G. (2021). Effects of multisensory approach and peer tutoring on academic performance of pupils with attention deficit hyperactivity disorder in literacy. (Doctoral dissertation). Kwara State University, Nigeria
• Bartan, S. (2024). Duyu Temelli Hazırlanan İlkokula Hazırlık Eğitim Programının, 60-72 Aylık Çocukların İlkokula Hazırbulunuşluğuna Etkisinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, İstanbul
• Beşir, H. (2020). Bebek kütüphanesinde verilen "Duyusal Deneyimler" eğitim programının bebeklerin gelişim alanlarına ve duyu gelişimine etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi). Karabük Üniversitesi, Karabük
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri (22. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Cabral TI, da Silva LGP, Martinez CMS, Tudella E. (2016). Analysis of sensory processing in preterm infants. Early Human Development, 103:77-81.
• Cosbey, J. (2007). A comparison of social participation patterns between children with and without sensory processing disorders.(Doctoral dissertation). Department of Special Education, University of Utah.
• Çetin Sultanoğlu, S. (2021). İşitsel bütünleme yöntemine dayalı gelişimsel destek programının otizmli çocukların duyu gelişimine ve öz düzenleme becerisine etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Davies, A., Jones L., LaRossa, K., & Shure, J. (2018). Sensory-Based Interventions in Schools. School of Occupational Master's Capstone Projects. 41. https://soundideas.pugetsound.edu/ot_capstone/41
• Ender, Z., Demirbaş, D. & Balıkçı, A. (2022). Duyusal gelişim. İçinde. G., Akyürek (Ed.). Büyüme ve Gelişim, (s. 169-189). Ankara: Hipokrat Yayıncılık
• Engel-Yeger B. (2008). Sensory processing patterns and daily activity preferences of Israeli children. Canadian Journal of Occupational Therapy, 75(4):220-9.
• Gander, M. J. ve Gardiner, H. W. (2004). Çocuk ve Ergen Gelişimi. (Çev. B. Onur).Ankara: İmge Kitabevi.
• Ganz JS. (2005). Including SI for Parents: Sensory Integration Strategies at Home and School: Biographical Publishing Company
• Goodwin, P. M. (2008). Sensory experiences in the early childhood classroom: Teachers’ use of activities, perceptions of the importance of activities and barriers to implementation (Master’s thesis). Oklahoma State of University Faculty of the Graduate College, Oklahoma.
• Gourley L, Wind C, Henninger EM, Chinitz S. (2013). Sensory processing difficulties, behavioral problems, and parental stress in a clinical population of young children. Journal of child and family studies.;22(7):912-21.
• Ismael, N., Lawson, L. M., Dean, E., & Dunn, W. (2018). Effects of sensory processing patterns on social skills and problem behaviors. The American Journal of Occupational Therapy, 72(4_Supplement_1), 7211500060p1-7211500060p1.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kavale, K. A., & Forness, S. R. (2000). Auditory and Visual Perception Processes and Reading Ability: A Quantitative Reanalysis and Historical Reinterpretation. Learning Disability Quarterly, 23(4), 253-270. https://doi.org/10.2307/1511348
• Koyuncuoğlu, B. (2017). Anasınıfına devam eden dört beş yaş çocukların yaratıcı düşünme becerilerine duyu eğitim programının etkililiğinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Kranowitz, C. S. (2014). Senkronize Olamayan Çocuk: Duyu Bütünleme Bozukluğunu Anlayabilme Ve Onunla Başa Çıkabilme. (Baggio, E. Ş. Çev.), İstanbul: Pepino Yayıncılık.
• Labuschagne, M. E. (2023). Foundation phase teachers’ views on the role of proprioceptive development in school readiness.( Master Disertation). University of Pretoria, Pretorıa
• Lawson Mische, L. (2006). The relationship between sensory processing patterns and play preferences of young children (Order No. 3211273). Available from ProQuest Dissertations & Theses Global. (305324132). Retrieved from https://www.proquest.com/dissertations-theses/relationship-between-sensory-processing-patterns/docview/305324132/se-2
• Lersilp, S., Putthinoi, S., & Chaimaha, N. (2021). Learning environments of preschool children who have different learning styles and sensory behaviors. Child Care in Practice, 1–20. doi:10.1080/13575279.2021.2010654
• Mather, G. (2018). Foundations of sensation and perception. Canan S. & Dokuyucu R. (Çev.) Duyu ve algının temelleri. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Myhra, M. J. (2009). Sensory integration programs' effect on academics in children in early childhood special education. Southwest Minnesota State University, Minesota
• Ölekli Sönmez, N. (2021). 60-72 ay arası çocukların matematik becerilerinin desteklenmesinde duyu temelli matematik eğitimi programının etkisi. (Yayımlanmamış Doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara
• Özlü Fazlıoğlu Y. (2004). Duyusal entegrasyon programının otizmli çocukların duyusal ve davranış problemleri üzerine etkisinin incelenmesi.(Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara
• Özyazıcı, K., Baran, E. B., Alagöz, N., Varlıklıöz, K., Arslan, Z., Akto, S. ve Sağlam, M. (2021). Duyuların Gelişimi ve Duyu Bütünleme. Gelişim ve Psikoloji Dergisi (GPD), 2(4), 209-226
• Pagliano, P. J. (2012). The Multisensory Handbook: A guide for children and adults with sensory learning disabilities. Routledge
• Pillitteri, G. D. (2017). How General Education Teachers Identify Learners at Risk for a Sensory Sensitivity and What Strategies They Implement: A Case Study (Doctoral dissertation). Northcentral University.
• Sevgili, S. (2021). Okul Öncesi Dönem Çocuklarında Ebeveyn Tutumu ile Duyusal Profilin İlşkisinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara
• Stockdale, M. E. (2007). Teachers' use of sensory activities in primary literacy lessons: A study of teachers trained in Accelerated Literacy Learning. University of South Florida.
• Tamblyn, A., Skouteris, H., North, A., Sun, Y., May, T., Swart, E., ... & Blewitt, C. (2023). Physical and sensory environment interventions to support children’s social and emotional development in early childhood education and care settings: a systematic review. Early Child Development and Care, 193(5), 708-724.
• Tekerci, H. (2015). 60-66 aylık çocukların bilimsel süreç becerilerine duyu temelli bilim eğitimi programının etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Tekerci, H. (2022). Erken Çocukluk Döneminde Duyu Eğitimi ve Nörobilim. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(3), 975-994.
• Tezcan, S. (2020). Otizm Spektrum Bozukluğu Tanılı, Zihinsel Engelli Ve Tipik Gelişen Çocukların Duyusal Özelliklerinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Trakya üniversitesi, Edirne
• Worthen, E. (2010). Sensory-Based Interventions in the General Education Classroom: A Critical Appraisal of the Topic. Journal of Occupational Therapy, Schools, & Early Intervention, 3:1, 76-94, DOI: 10.1080/19411241003684217
• Wu L, Zhang D, Cheng G, Hu T, Rost DH. (2015). Parental emotional warmth and psychological Suzhi as mediators between socioeconomic status and problem behaviours in Chinese children. Children and Youth Services Review, 59:132-8.
• Xu, M., & Wu,. Q. (2021). Investigation and Research on Children's Sensory Education from the Perspective of Montessori and Sensory Integration. 2021 International Conference on Public Health and Data Science (ICPHDS), Chengdu, China, pp. 202-205, doi: 10.1109/ICPHDS53608.2021.00048.
• Yazıcı , E. (2003). Okuma yazma becerilerini destekleyici duyu eğitimi programının 61-66 aylık çocukların okuma yazma becerilerine etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara
• Yeşildağ, C. (2021). Waldorf anaokulu öğretmenlerinin duyusal işlemlemeye ilişkin görüşlerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
• Yıldız, R., Yıldız, A., ve Elbasan, B. (2020). Sensory Processing in Preterm Children at 5 Years of Age and its Association with School Readiness. Türk Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi, 31(3), 233-239.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8.baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz Bursa, G. (2022). Duyu temelli eğitim programının annelerin öz düzenlemeleri ve bebek bakım öz yeterlilikleri ile bebeklerinin gelişimine etkisi.( Yayımlanmamış Doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Yurteri Tiryaki, A. (2018). Duyusal destek programının prematüre ve düşük doğum ağırlıklı bebeklerin farklı alanlardaki gelişimlerine etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara
• Zuvaydulloyevna, N. M. (2022). The Importance of Sensory Education in Mental Development of Preschool Children. International Journal on Integrated Education, 5(2), 165-168.