Evaluation of the performance of buildings designed specifically according to TBEC-2018 and TEC-2007 regulations provisions

Yıl 2025, , 284 - 312, 31.01.2025

Necati Mert , Muhammet Mustafa Tokay , Enes Özdemir , Hasan Sesli

https://doi.org/10.61112/jiens.1518147

Öz

In this study, the earthquake performances of buildings assumed to have been built in Yalova province were evaluated according to TBEC-2018 and TEC-2007 design regulations. Within the scope of the study, the floor system, number of storey and soil classes of the buildings were changed and the behavior of the buildings and their performance against earthquakes were evaluated according to the provisions of both regulations with the STA4CAD reinforced concrete structural analysis software. As a result of these analyses, the parameters of the structures such as natural vibration periods, base shear forces and relative story drifts were compared.The changes in the amounts of concrete and reinforcement according to both regulations were examined. Using a common floor plan, changes in soil class, number of storey and floor systems were taken into account in the design of the buildings, and the behavior of the buildings was examined taking into account the limits of both regulations. As a result of the analysis, it has been revealed that the effective section stiffnesses in TBEC-2018 significantly change the behavior of the structures. These changes have led to structures becoming more rigid and therefore safer against earthquakes. In this regard, it has been observed that the structures designed according to TBEC-2018 need much more reinforcement and concrete than TEC-2007. In addition, it has been determined that the earthquake performances of structures designed according to old regulations do not meet the performance criteria determined by TBEC-2018.

Anahtar Kelimeler

Performance Analysis, Structural Behavior, Reinforced Concrete Buildings, TBEC2018, TEC-2007

TBDY-2018 ile DBYBHY-2007 yönetmelik hükümlerine göre tasarımı yapılan binaların performansının incelenmesi

Öz

Bu çalışmada, Yalova ilinde inşa edilmiş olduğu varsayılan binaların deprem performansları, TBDY-2018 ve DBYBHY-2007 tasarım yönetmeliklerine göre değerlendirilmiştir. Çalışma kapsamında, binaların döşeme sistemi, kat sayısı ve yerel zemin sınıfları değiştirilerek, yapıların davranışları ve depreme karşı performansları STA4CAD betonarme yapısal analiz paket programı ile değerlendirilmiştir. Bu analizler sonucunda, elde edilen veriler ışığında yapıların doğal titreşim periyotları, taban kesme kuvvetleri ve etkin göreli kat ötelemeleri gibi parametreleri karşılaştırılmış ve beton ve donatı miktarlarındaki değişim incelenmiştir. Ortak bir mimari plan kullanılarak, yapıların tasarımında zemin sınıfı, kat sayısı ve döşeme sistemlerindeki değişiklikler göz önünde bulundurulmuş ve TBDY-2018 ve DBYBHY-2007’deki sınırlar dikkate alınarak yapıların davranışları incelenmiştir. Yapılan analizler sonucunda TBDY-2018’de zorunlu hale getirilen etkin kesit rijitliklerinin, yapıların davranışını önemli ölçüde değiştirdiğini ortaya koymuştur. Bu değişiklikler, yapıların daha rijit hale gelmesine ve dolayısıyla depreme karşı daha güvenli olmasına yol açmıştır. Bu doğrultuda, TBDY-2018’e göre tasarımı yapılan yapıların, DBYBHY-2007’ye göre çok daha fazla donatı ve betona ihtiyaç duyduğu görülmüştür. Ayrıca, DBYBHY-2007’ye göre tasarlanmış binaların deprem performanslarının, TBDY-2018’in belirlediği performans kriterlerini karşılamadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

TBDY-2018, DBYBHY-2007, Performans analizi, Yapısal davranış, Betonarme binalar

Kaynakça

• Hamsici M (2019) Çok Katlı Betonarme Binalarda 2018 Deprem Yönetmeliği ile Tanımlanan Spektrum Eğrilerinin Etkisinin Araştırılması. Dissertation, Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi.
• Sesli H (2023) 1999 Kocaeli Depremi Öncesi ve Sonrasında İnşa Edilen Binaların Yapısal Performans Düzeylerinin Değerlendirilmesi ve YSİS Uygulaması-Yalova Örneği. Yalova Üniversitesi Bilimsel Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi, Yalova, Turkiye.
• Keskin E, Bozdoğan KB (2018) 2007 ve 2018 Deprem Yönetmeliklerinin Kırklareli ili Özelinde Değerlendirilmesi. Kırklareli Üniversitesi Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi 4(1):74-90.
• Karaca H, Oral M, Erbil M (2020) Yapısal Tasarım Bağlamında 2007 ve 2018 Deprem Yönetmeliklerinin Karşılaştırılması, Niğde Örneği. Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi 9(2):898-903. https://doi.org/10.28948/ngumuh.667365
• Meral E (2019) Betonarme binalarda kısa kolon etkilerinin araştırılması. International Journal of Engineering Research and Development 11(2):515-527. https://doi.org/10.29137/umagd.495192
• Gündoğay A, Aksakal AK (2022) Betonarme Kolon Eğrilik Sünekliğinin 2007 ve 2018 Deprem Yönetmeliklerine Göre İncelenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi (34):202-210. https://doi.org/10.31590/ejosat.1079707
• Doğan O, Genç Y, Akgül M (2022) DBYBHY-2007 ve TBDY-2018 kapsamında betonarme çerçeve ve saplama/ikincil kirişlerin kesit tesirlerindeki değişimin karşılaştırılması. Dicle Üniversitesi Mühendislik Dergisi 13(2):295-305. https://doi.org/10.24012/dumf.1053898
• Sümer Y, Hamsici M (2020) Çok katlı betonarme binalarda 2018 deprem yönetmeliği ile tanımlanan spektrum eğrilerinin etkisi. Academic Platform-Journal of Engineering and Science 8(2):349-354. https://doi.org/10.21541/apjes.641250
• Dalyan İ, Şahin B (2019) Mevcut betonarme bir binanın 2007 ve 2018 deprem yönetmeliklerine göre deprem yükleri altındaki taşıyıcı sistem performansının değerlendirilmesi. Türk Deprem Araştırma Dergisi 1(2):134-147. https://doi.org/10.46464/tdad.631998
• Çetin K, Demir A, Altıok TY (2020) 2007 VE 2018 Türk Deprem Yönetmeliklerine Göre Yerel Zemin Sınıflarının Yapılardaki Burulma Düzensizliğine Etkisi. Konya Journal of Engineering Sciences 8(2):282-290. https://doi.org/10.36306/konjes.578184
• Ünsal İ, Öncel FA, Şahan F (2020) TDY 2007 ve TBDY 2018 yönetmeliklerine göre yapı yüksekliğinin taban kesme kuvveti ve tepe deplasmanı üzerindeki etkisinin incelenmesi. Konya Journal of Engineering Sciences 8(4):930-942. https://doi.org/10.36306/konjes.752139
• Aksoylu C, Arslan MH (2021) 2007 ve 2019 Deprem yönetmeliklerinde betonarme binalar için yer alan farklı deprem kuvveti hesaplama yöntemlerinin karşılaştırılmalı olarak irdelenmesi. International Journal of Engineering Research and Development 13(2):359-374. https://doi.org/10.29137/umagd.844186
• Adar K, Büyüksaraç A, Işık E, Ulu AE (2021) 2007 ve 2018 Deprem Yönetmeliklerinin Yapısal Analizler Işığında Karşılaştırılması. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi (25):306-317. https://doi.org/10.31590/ejosat.906347
• Türkiye Deprem Tehlike Haritası (https://tdth.afad.gov.tr/) Erişim 10 Haziran 2024.
• TBDY (2018). Deprem etkisi altındaki binaların tasarımı için esaslar. Ankara, Türkiye. (https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/03/20180318M1-2-1.pdf) Erişim 5 Ocak 2024.
• Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik, (2007), Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Ankara, T.C. Resmî Gazete, 26454, 06 Mart 2007. (https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2007/03/20070306-3-1.pdf) Erişim 5 Ocak 2024.
• Doğangün A (2021) Deprem-Zemin ve Depreme Dayanıklı Yapı Tasarımı. İstanbul, Birsen Yayınevi, ss 356.
• STA4CAD Statik (2024) Yapısal Analiz Programı. Versiyon V-14 Statik.