Tanzimat’tan Günümüze Öğretmen Yetiştirme Politikaları ve Değer Yargılarında Yaşanan Dönüşümler

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 7, 168 - 187, 01.07.2019

Büşra Elçiçeği , Ali Yılmaz

Öz

21. yüzyılda ülkeler varlıklarını sürdürebilmeleri ve uluslararası platformda dünya ülkeleri ile rekabet edebilmeleri için uzman kadrolar tarafından yetiştirilmiş nitelikli insan gücüne gereksinim duymaktadırlar. Bu ihtiyaç doğrultusunda gerekli sayı ve kalitede şahsiyetlerin yetiştirilmesi her ülkenin eğitim sisteminden beklediği en önemli görevdir. Bu araştırmada Tanzimat'tan günümüze kadar geçen tarihsel süreçte öğretmen yetiştirme politikaları ile değişen değer yargıları incelenmiştir. Nitel araştırma modelinde gerçekleştirilen bu çalışmada literatür taraması yapılarak 180 yıllık süreci doğru analiz edebilmek amacıyla betimsel analiz yapılmıştır. Tanzimattan döneminden günümüze kadar geçen süreçte öğretmen yetiştirme amacıyla gerçekleştirilen uygulamalar hakkında bilgi verilmiştir. Günümüzde binlerce atama bekleyen öğretmen olduğu gözönünde bulundurulduğunda niceliksel sorunun aşıldığı fakat nitelik sorunun henüz aşılamamış olduğu görülmektedir. Bu nedenle eğitimsel sorunların aşılabilmesi adına öneriler getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen yetiştirme, politika ve uygulamalar, değer dönüşümü

Kaynakça

• Acar, Ş. D. (2009). Eğitimde bir üstâd, Satı Bey’i tanımak. İstanbul: Akademik Kitapları.
• Akyüz, Y. (2012). Türkiye’de Öğretmenlerin Toplumsal Değişmedeki Etkileri 1839-1950. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Akyüz, Y. (1990). Darülmuallimin ilk nizamnamesi önemi ve Cevdet Paşa. Milli Eğitim Dergisi, s.3-20.
• Altın, H. (2011). Osmanlının son döneminde muallim okulları dışındaki öğretmen yetiştiren kurumlara genel bir bakış. Kilis Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt I, Sayı I.
• Arman, H. (1969). Piramidin tabanı: köy enstitüleri ve Tonguç. Ankara: İş Matbaacılık ve Ticaret.
• Ayas, N. (1948). T.C Milli Eğitimi Kuruluşlar ve Tarihçeler. Ankara: MEB Yayınları.
• Avar, N. G. (2007). Türkiye Milli eğitim sisteminde 1963-1980 ile 1980-2006 yılları arasında öğretmen yetiştirme ve atama politikalarının değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi).İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya. Bayram, F. (1999). Eğitmenler: öğrenmeyi öğretme ustaları. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları . Bilim, C. Y. (2002). Türkiye’de çağdaş eğitim tarihi (1734-1876). Eskişehir.
• Binbaşıoğlu, C. (1995). Türkiye’de eğitim bilimleri tarihi. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Binbaşıoğlu, C. (2009). Başlangıçtan günümüze Türk eğitim tarihi. Ankara: Anı Yayınları.
• Bilir, A. (2011). Türkiye’de öğretmen yetiştirmenin tarihsel evrimi ve istihdam politikaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt. 44, Sayı: 2.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Candoğan, G. (1997). Köy enstitüleri bayramı 17 Nisan. Öğretmen Dergisi Dünyası, Sayı 208, s.5.
• Cenan, Ö. (2015). İsmet İnönü dönemi öğretmen yetiştirme politikaları (1938-1950) (Yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, İzmir.
• Christensen, L.B., Johnson, B. R. ve Turner L.A. (2015). Araştırma yöntemleri: desen ve analiz. (Ahmet Aypay Çev.). 2. Baskı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Çetin, H., Gülseren, H. Ö. (2003). Cumhuriyet dönemi eğitim stratejileri. Milli Eğitim Dergisi. http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/160/cetin-gulseren.htm.
• Duman, T. (1991). Türkiye’de ortaöğretime öğretmen yetiştirme. İstanbul: MEB Yayınları.
• Ergin, O. (1977). Türkiye Maarif Tarihi. İstanbul: Eser Kültür Yayınları.
• Ergün, M. (1996). II. Meşrutiyet devri eğitim hareketleri, (1908-1914). Ankara: Ocak Yay.
• Erdem, A. R. (2013). Öğretmen yetiştirmenin bugünü ve geleceği: sorunlar ve çözüm önerileri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Esendal, F. (1983). Yalnız kalanlar. Ankara: Memleket Yayınları.
• Eşme, İ. (2003). Öğretmen yetiştirmede 130 yıllık bir sürecin öyküsü: yüksek öğretmen okulları. Milli Eğitim Dergisi, Sayı: 160.
• Eşme, İ. (2005). Açılış konuşması, Eğitimde Yüksek Öğretmen Okulları Deneyimi Sempozyumu, Çanakkale, On sekiz Mart Üniversitesi. http://physics.comu.edu.tr/etkinlikler/eg_yoo_d/bildiriler/isaesme.doc.
• Gündüz, M. (2010). Mustafa Satı Bey ve eğitim bilimi. (Fenn-i terbiye Cilt I-II). Ankara: Lotus yayın grubu.
• Kavcar, C. (1987). Yüksek öğretmen okulunun öğretmen yetiştirmedeki yeri. Öğretmen Yetiştiren Yüksek Öğretim Kurumlarının Dünü-Bugünü- Geleceği Sempozyumu. Ankara: Gazi Üniversitesi, 8-11 Haziran.
• Kalaycı, T. (2008). Bir öğretmen yetiştirme modeli olarak Köy enstitülerinin etkileri: Eskişehir-Çifteler örneği (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İlköğretim Anabilim Dalı, Sınıf Öğretmenliği Bilim Dalı, Konya. Koçak, C. (1997). Siyasi tarih (1323-1950). Türkiye Tarihi Yay. Haz. Sina Akşin. İstanbul: Cem yayınevi, Cilt IV, 5. Baskı.
• Koçer, H.A. (1973). Eğitim reformları açısından öğretmen yetiştirme problemi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. (6) 1: 1-19.
• Kodaman, B. Saydam, A. (1992). Tanzimat devri eğitim sistemi. 150.Yılında Tanzimat, (Yay. Haz. Dursun Yıldız), Ankara.
• Kodaman, B. (1988). Abdülhamid devri eğitim sistemi. Ankara. Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• MEB, (1995). Türkiye’de öğretmen yetiştirme (1848-1995). Ankara: Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü.
• MEB (2006). Öğretmen olarak atanacaklarda aranacak özel şartlar. Erişim (15.10.2019). https://www.memurlar.net/haber/44595/ogretmen-olarak-atanacaklarda-aranacak-ozel-sartlar-kilavuzda-unutuldu.html.
• MEB (2019). Sözleşmeli öğretmen atama kontenjanları. Erişim (15.10.2019). https://www.hurriyet.com.tr/gundem/meb-2019-sozlesmeli-ogretmen-atama-kontenjanlari-ve-basvuru-bilgilerini-yayimladi-41157841.
• Robson, C. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri: gerçek dünya araştırması. (Şakir Çınkır/Nihan Demirkasımoğlu Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sakaoğlu, N. (2003). Osmanlı’dan günümüze eğitim tarihi. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Şimşek, H. (2014). Osmanlı döneminde kısa süreli öğretmen yetiştirme uygulamaları (Darulameliyat ve taşrada öğretmen yetiştirme). YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi (YYU Journal Of Education Faculty), Cilt:XI, Sayı:I,76-94 http://efdergi.yyu.edu.tr
• Tonguç E. (1997). Bir eğitim devrimcisi İsmail Hakkı Tonguç. C I-II. Ankara: Güldikeni Yayınları.
• Torun, F. (2010). Farklı statülerde çalışan öğretmenlerin öğretmenlik mesleğine bakışları (Isparta örneği) (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• Okçabol, R. (2005). Öğretmen yetiştirme sistemimiz. İstanbul: Ütopya Yayınları.
• Özcan, A. (1992). Tanzimat döneminde öğretmen yetiştirme meselesi. Tanzimat’ın 150.Yıldönümü Sempozyumu (Yay. Haz. Dursun Yıldız). Ankara.
• Özgen, B. (1993). Çağdaş eğitim ve köy enstitüleri. İzmir: Dikili Belediyesi Yayınları.
• Özkucur, A. (1985). Köy enstitüleri destanı. Ankara: Öğretmen Yayınları.
• Öztürk, C. (1996). Atatürk devri öğretmen yetiştirme politikası. Ankara: TTK Yay.
• Öztürk, C. (2005). Türkiye’de dünden bugüne öğretmen yetiştiren kurumlar. Ankara: MEB Yay.
• Unat, F.R. (1964). Türkiye’de eğitim sisteminin gelişmesine tarihi bir bakış. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Uygun, S. (2004). Cumhuriyet döneminde ortaöğretime öğretmen yetiştirmenin tarihsel analizi. Ortaöğretimde Yeniden Yapılanma Sempozyumu, Ankara: MEB Yayınları.
• Ücretli öğretmenlik başvuru şartları neler? (2019). Erişim (15.10.2019). https://www.haberturk.com/2019-2020-ucretli-ogretmenlik-basvuru-sartlari-neler-maaslari-ne-kadar-2518800.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (8. Basım). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, Vural, Ö. F. (2014). Türkiye’de öğretmen yetiştirme ve pedagojik formasyon sorunu. Journal of Teacher Education and Educators, Volume/Cilt 3, Number/Sayı 1, 73-90. Wofford, K. (1952). Türkiye köy ilkokulları hakkında rapor. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• 2020 tüm öğretmenlik bölümleri taban puanları ve başarı sıralamaları (2019). Erişim (15.10.2019). https://www.basarisiralamalari.com/2019-tum-ogretmenlik-bolumleri-taban-puanlari/