Değerlerin Davranış Boyutuna Yansımaları: Osmanlı Devleti Örneği (1256-1924)

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 11, 22 - 38, 30.04.2022

Büşra Elçiçeği

Öz

Her ulus devlet eğitim sistemleri aracılığıyla vatandaşlarının toplumsal hayata uyumunu kolaylaştımak için gerekli ve istendik davranışları kazandırmaya çalışır. Bir ulus devletin sürdürülebilirliğini sağlayan en temel yapı toplumun değer yargıları ve kültürel unsurlarının bireylere aktarılmasını sağlayan eğitimdir. Toplumsallaşmasının sistematik bir şekilde sağlanabilmesi için değerler eğitimi öğretimi eğitim sistemlerinin önemli ve ayrılmaz bir parçasıdır. Bu araştırmada belli bir dönem Osmanlı Devlet sınırları içerisinde yaşamış Avrupalı düşünür ve seyyahların gözlemleri ve yorumları doğrultusunda Osmanlı eğitim sistemi içerisinde Osmanlı milletinde yaşatılan değerler incelenmiştir. Çalışma nitel araştırma deseninde tasarlanmıştır. Veri toplama aracı olarak doküman incelemesi tekniği kullanılmış ve literatür taramasından yararlanılmıştır. Derlenen veriler betimsel analiz yöntemi çerçevesinde yorumlanmıştır. Sonuç olarak Türklerin yaşantısına ön plana çıkan değerlerin adalet, yardımseverlik, hoşgörü, doğruluk, dürüstlük, alçakgönüllülük, açık yüreklilik, çalışkanlık, mütevazilik, ağırbaşlılık, sadelik, sadakat, saygı, sevgi ve cömertlik olduğu gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı, Eğitim, Avrupalı düşünürler ve seyyahlar, Değerler eğitimi.

Kaynakça

• Akbaş, O. (2004). Türk milli eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının ilköğretim II. kademedeki gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Akbaş, O. (2008). Değer eğitimi akımlarına genel bir bakış, Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt 6, No.16, 9-27,
• Aktan, C. C. (2003). Değişim ve yeni global değerler, modernite ve postmoderniteye değişim (Edit. Coşkun Can AKTAN), Konya: Çizgi Kitabevi.
• Alıcıgüzel, İ. (1998). Öğrencilerde değer duygusunun ve olumlu davranışların geliştirilmesi: Çağdaş okulda eğitim ve öğretim, İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Amicis, E. (1883). Constantinople, Paris: Merrill ve Baker.
• Aydın, M. Z. ve Gürler, Ş. A. (2014). Okulda değerler eğitimi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Bacanlı, H. (2005). Duygusal davranış eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Barth, J. L. ve Demirtaş, A. (1997). İlköğretim sosyal bilgiler öğretimi, YÖK/ Dünya bankası milli eğitimi geliştirme projesi hizmet öncesi öğretmen eğitimi, Ankara.
• Bobaroğlu, M. (2002). Aydınlanma sorunu ve değerler, İstanbul: Ayna Yayınevi
• Bonneval, C. (1740). Anecdotes venitiennes et turquesou nouveaux memoires du Comte de Bonneval, Francfort: Public Domain Mark.
• Brayer, A. (1836). Neuf annees â constantinople, İki Cilt, Paris: Bellizard.
• Brehier, L. (1924). Histoire aıiönyme de la premlere Croisade, Paris: Librairie ancienne Honoré Champion.
• Bruyn, L. C. (1732). Voyages de comeille le Bruyn, par la Moscovie, en Perse et aux İndes orientales, Amsterdam: Freres Wetstein.
• Castellan, A. L. (1811). Lettres sur la Grâce, I'Hellespont et constantinople, Paris: Kessinger.
• Craven, L. (1789). Voyage de milady Craven â consrtantinople, par la crimee, Paris: Durand.
• Danişmend, İ.H. (1982). Garb menba'larma göre eski Türk seciyye ve ahlâkı,İstanbul: İstanbul Kitabevi.
• Demirel, Ö. (2007). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme. Ankara: PegemA yayıncılık.
• Durdent, J.R. (1818). Beautfe de I'histoire de Turquie, Paris: Alexis Eymery.
• Duman, T., Karakaya, N, & Yavuz, N. (2001). Vatandaşlık bilgisi. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Durkheim, E. (2004). Ahlak eğitimi, (Çev: O. Adanır), İzmir: Dokuz Eylül Yayınları.
• Doğan, İ. (2002). Soyoloji: Kuramlar ve sorunlar. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• d'Ohsson'nun, M. (1791). Tableau general de I'Empire Othoman, 4. Cilt, Paris: Imprimerie de monsieur.
• Erdem, A. R. (2003). Üniversite kültüründe önemli bir unsur: değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 1 (4), s. 55-72.
• Ertürk, S. (1997). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Metaksan Yayınları.
• Fromm, E. (1993). Erdem ve mutluluk. Ahlak psikolojisi uzerine bir inceleme. (Çev: A. Yorukan). İstanbul: Turkiye İş Bankası Yayınları.
• Gough, R. (2001). Karekteriniz kaderinizdir (Çev: G. Sezgi). Ankara: Hyb Yayınları.
• Guer, (1747). Moeurs et usages des Turcs, İki cilt, Paris: Merigot & Piget.
• Grelot, (1680). Relation nouvelle d'un voyage de constantinop le, Paris: Rocolet, Pierre.
• Hâfız-ı Şîrâzî, (1256). Dîvân-ı hâfiz, Kahire: Bulak.
• Hökelekli, H. (2013). Psikoloji, din ve eğitim yönüyle insani değerler, İstanbul: Pasifik ofset.
• İnal, R. (2004). Eğitim ve iktidar-Türkiye’de ders kitaplarında demokratik ve milliyetçi değerler, Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Jehannot, P. (1732). Voyage de Constantinople pour le rachat des captifs, Paris: La V. Delormel / Rene Josse.
• Kanad, H. F. (1951). Deneysel pedagoji II. Ankara: Örnek Matbaası.
• Kelley, T. (2003). Character educatıon, natural law, human happiness & succes., www.drtomkelly.com.
• Kerschensteiner, G. (1954). Karakter kavramı ve karakter terbiyesi (Çev: H. F. Kanad). Ankara: Örnek Matbaası.
• Kirschenbaum, H. (1995). 100 ways to enhance values and morality in schools and youth settings. Massachusetts: Allyn & Bacon Company.
• Koç, M. (2014). Bir aktivist olarak Hasan Basri Çantay’ın düşüncesinde pratik ahlâk temaları: din ve ahlâk psikolojisi perspektifinden semantik analizler. 50. Yılında Hasan Basri Çantay Sempozyumu, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Lamartine, A. (1896/1897). Voyage en Orient, İki Cilt, Paris: Hachette, Furne, Pagnerre.
• Leming, J. S. (2000). Teaching values in social studies education, past practices and current trends.
• Lickona, T. (1992). Educating for character (How our schools can teach respect and resposibility). New York: Bantam Books.
• Loir, D. (1654). Les voyages du sieur du Loir, Paris: Francois Clouzie.
• Mac-Farlane, C. (1829). Ci Mistantinople et la Turquie, İki Cilt, Paris: Moutardier.
• Mathieu, H. (1857), La Turquie et ses differents peuples, İki Cilt, Paris: E. Dentu.
• Marsigli, C. (1732). L’etat militaire de I'Empire Ottoman, Birinci Cilt, Lahey: Chez Pierre Gosse Et Jean Neulme Pierre De Hondl.
• Motraye, A. (1727). Voyages en Europe, Asie et Afrique, İki Cilt, La Haye.
• Nicolas, J. B. (1876). Les quatrarns de Kheyam, Paris: İmprimerie impériale.
• Nucci, L.P. (2001). Education in the moral domain. İngiltere: Cambridge University Press.
• Poujoulat, B. (1853). Histoire de constantinople, İki Cilt, Paris: Amyot.
• Sauvaget, J. (1946). “Fistoriens arabes”, El-Câhız (Fazâil-ül-Etrâk müellifi), Paris.
• Tanıt, T. (2007). Eğitim yöneticilerinin değer tercihleri ile yaratıcılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Titus, H. H. (1946). Living ıssue ın philosophy, USA: American Book Company.
• Thevenot, M. (1665). Relation d'ım voyage fait au Levant, Paris.
• Thomton, T. (1812). Etat actuel de la Turquie, İki Cilt, Paris: Public Domain Mark.
• Ubicini, A. (1855). La Turquie actuelle, Paris: Hachette.
• Villamont, S. (1595). Les voyages du seigneur de villamont, Paris: Hachette lıvre-bnf.
• Yusuf Has Hâcib (1959). Kutadgu Bilig, (Çev. Reşid Rahmeti Arat), Ankara.
• Welton, D. A., & Mallan, J. T. (1999). Children and their world. Boston: Houghton Mifflin Company.