Okulöncesi Öğretmenlerinin “Kapsayıcı Eğitim” Kavramına İlişkin Algıları: Bir Metafor Analizi Çalışması

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 24 - 41, 28.08.2020

Dilek Erol Sahillioğlu

Öz

BBu çalışmanın amacı okulöncesi öğretmenlerinin kapsayıcı eğitim konusunda düşüncelerini metaforlar aracılığıyla belirlemek ve analiz etmektir. Nitel araştırma deseni ile tasarlanan çalışmaya, 2019-2020 eğitim öğretim yılında Milli Eğitim Bakanlığı’nda hizmet veren, İzmir ili Aliağa ilçesinde görev yapan, kapsayıcı eğitim konusunda eğitim almamış, çalışmaya gönüllü olarak katılan 42 okulöncesi öğretmeni katılmıştır. Veriler araştırmacı tarafından oluşturulan “Kapsayıcı eğitim……gibidir. Çünkü…….” sorusunun yer aldığı yarı yapılandırılmış çevrimiçi form aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi tekniği kullanılarak metaforlardan kategoriler oluşturulmuş ve metaforların frekansı ve yüzdeliği verilmiştir. Çalışmada okulöncesi öğretmenleri toplam 36 metafor oluşturmuştur. Söz konusu metaforlar beş farklı kategoride toplanmıştır. Çalışma sonucunda okulöncesi öğretmenlerinin kapsayıcı eğitimi en çok eşitlik kavramı olmak üzere uyarlama, birleştirme, hayati ve birliktelik kavramları ile algıladıkları görülmüştür. Araştırmanın bir diğer sonucuna göre okulöncesi öğretmenlerinin kapsayıcı eğitime ilişkin algıları çeşitli olmak ile birlikte çoğunlukla olumludur.

Anahtar Kelimeler

okulöncesi öğretmeni, kapsayıcı eğitim, metafor analizi, algı

Preschool Teachers’ Perception of the “Inclusive Education” Concept: A Metaphor Analysis

Öz

The study aims to identify and analyze the preschool teachers’ thoughts and views about inclusive education, through the use of metaphors. The study is structured around the qualitative research pattern, and is carried out 42 preschool teachers, who served in Izmir’s Aliaga district in the employ of the Ministry of Education during the academic year 2019-2020, who did not receive any training on inclusive education, and who volunteered to take part in the study. The data was gathered through the semi-structured online form designed by the researcher, and containing the question “Inclusive education is like ..........., because ............ .” Content analysis was employed to identify categories based on the metaphors, followed by the frequency and percentile analysis of the metaphors. In the context of the study, preschool teachers developed a total of 36 valid metaphors. These were then categorized in five distinct groups. The study revealed that preschool teachers’ perception of inclusive education mostly revolved around the concepts of adoption, combination, vital, unity, and last but certainly not least, equality. Yet another finding of the study is that preschool teachers have mostly positive perceptions of inclusive education, even though they often have different perspectives towards the concept.

Anahtar Kelimeler

preschool teacher, inclusive education, metaphor, perception

Kaynakça

• Ainscow, M. (2005). Developing inclusive education systems: what are the levers for change? Journal of educational change, 6(2), 109-124. Aral, N., Kandır, A. ve Yaşar C. M. (2002). Okul öncesi eğitim ve okul öncesi eğitim programı. Ya-Pa Yayın ve Pazarlama San. ve Tic. A.Ş, İstanbul. Arduin, S. (2015). A review of the values that underpin the structure of an education system and its approach to disability and inclusion. Oxford Review of Education, 41(1), 105–121. Arslan, M. Bayrakçı, M. (2006). Metaforik Düşünme ve Öğrenme Yaklaşımının Eğitim-Öğretim Açısından İncelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, sayı: 171, s.100-108. Bayram, B. (2019). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kapsayıcı eğitime yönelik algı ve uygulamaları. Yüksek lisans tezi. Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. http://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi sayfasından erişilmiştir. Bek, H. Başer, H . (2009). Sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik tutumlarının incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (2) , 160-168. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/usaksosbil/issue/21652/232789. Berkovich, I. (2014). A socio-ecological framework of social justice leadership in education. Journal of Educational Administration, 52(3), 282-309. Bochenek, H. (2008). Approving or disapproving: Parent perceptions of inclusion at the elementary level. Doctoral Dissertation. Büyüköztürk, Ş. Çakmak Kılıç. E. Akgün, E. Ö. Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Can, E. Ş. Kılıç. (2019). Okulöncesi eğitim: temel sorunlar ve çözüm önerileri. Milli Eğitim Dergisi. Cilt:48 (1), 483-519. Ceyhan, M.A. (2016). Kapsayıcı eğitim: okul pratikleri, öğretmen ihtiyaçları. Imak ofset basım Yayin San. ve Tic. Ltd. Şti. Creswell, J. W. (1998). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five traditions. Thousand Oaks, CA: Sage. Dağlıoğlu, H. E. T. Doğan, A. ve Basit, O. (2017). Kapsayıcı Okul Öncesi Eğitim Ortamlarında Öğretmenler Çocukların Bireysel Yeteneklerini Belirlemek ve Geliştirmek İçin Neler Yapıyor?. GEFAD / GUJGEF 37(3), 883 – 910. DeMatthews, D. (2014). Dimensions of social justice leadership: A critical review of actions, challenges, dilemmas, and opportunities for the inclusion of students with disabilities in US Schools. Revista Internacional de Educación para la Justicia Social (RIEJS), 3(2),107-122. Demir, M. K. Açar, S. (2010). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin düşünceleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 3, 749-770. Demircan Aydın, Z. (2017). Öğretmen ve yöneticilerin okul öncesi eğitimi değerlendirmeleri ve bu alanda yaşanan yönetimsel sorunlar. Yüksek Lisans Tezi, Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. http://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi sayfasından erişilmiştir. Dilekçi, Ü. (2019). Okul yöneticilerin kapsayıcı eğitim kavramına ilişkin algıları: bir metaphor analizi çalışması. 14. Uluslararası eğitim yönetimi kongresi tam bildiri kitabı. https://www.researchgate.net/publication/335292955_Okul_Yoneticilerinin_Kapsayici_Egitim_Kavramina_Iliskin_Algilari_Bir_Metafor_Analizi_Calismasi sayfasından erişilmiştir. Dünya Bankası. (2017). World development report 2018: Learning to Realize Education’s Promise. Washington, DC: World Bank. Düşkün, Y. (2016). Türkiye’de ortaöğretimde kapsayıcı eğitim durum analizi. Eğitim Reformu Girişimi. İstanbul: İmak. Fraser, K. (2012). Exploring the leadership practices of social justice leaders at urban charter schools. Doktora Tezi. University of San Francisco. Gök, G. Erbaş, D. (2011). Okulöncesi eğitimi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin görüşleri ve önerileri. International Journal of Early Childhood Special Education, 3 (1), 66-87. Kardeş, S. Taşkın, N. (2020). Okul öncesi öğretmen adaylarının özel gereksinimli çocuklara yönelik algıları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(1), 51-73. Kaytaz, Mehmet (2005) Türkiye’de okul öncesi eğitiminin fayda-maliyet analizi. Anne Çocuk Eğitim Vakfı (AÇEV), İstanbul. Kırcaali-İftar, G. (1998). Özel gereksinimli bireyler ve özel eğitim. S. Eripek (Ed.), Özel Eğitim, 1-14 Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir. Köksal, O. Balaban Dağal, A. Duman, A. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin okul öncesi eğitim programı hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi. The Journal of Akademic Social Science Studies. (46), 379-394. Krippendorff, K. (2013). Content analysis: An introduction to its methodology (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage. Lacoff, G. Johnson, M. (2005) (İngilizcesi 1980) 9. Metaforlar, Hayat Anlam Ve Dil (Metaphors We Lived By), Çeviren: Gökhan Yavuz Demir, Chicago, IL: The University Of Chicago Press. Milli Eğitim Bakanlığı. (2013). Okulöncesi Eğitim Programı. http://tegm.meb.gov.tr/dosya/okuloncesi/ooproram.pdf. Millî Eğitim Bakanlığı. (2018). Güçlü yarınlar için 2023 eğitim vizyonu. Ankara: MEB. Retrieved from http://2023vizyonu. meb.gov.tr/doc/2023_EGITIM_VIZYONU.pdf Ocak, G. Gündüz, M. (2006). Eğitim fakültesini yeni kazanan öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine giriş dersini almadan önce ve aldıktan sonra öğretmenlik mesleği hakkındaki metaforlarının karşılaştırılması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 293-310. Özdemir, H. (2010). Okulöncesi öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamasına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Öztürk, H. Ballıoğlu, G. Gülten, Ş. (2014). Öğretmen adaylarının özel eğitimde kaynaştırma uygulamalarına yönelik tutumlarının incelenmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-14. Saraç, T. Çolak, A. (2012). Kaynaştırma uygulamaları sürecinde ilköğretim sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüş ve önerileri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 13-28. Singh, J. D. (2016). Inclusive education in India–concept, need and challenges. Scholarly Research Journal for Humanity Science & English Language, 3(13), 3222-3232. Savolainen, H. Engelbrecht, P. Nel, M. Olli-Pekka Malinen. (2012). Understanding teachers’ attitudes and selfefficacy in inclusive education: implications for preservice and in-service teacher education. European Journal of Special Needs Education, 27 (1), February, 51–6. Stubbs, S. (2008). Inclusive education: Where there are few resources, Oslo: The Atlas Alliance, sf.27. UNICEF (2012). The right of children with disabilities to education: A rights-based approach to inclusive education. Haziran, 2020’de erişildi: http://www.unicef.org/ceecis/IEPositionPaper_ENGLISH.pdf. UNESCO. (2009). Policy guidelines on inclusion in education. Paris, France: UNESCO. Retrieved from http://unesdoc.unesco.org/images/0017/001778/177849e.pdf Yavuzer, H. (1997). Çocuk eğitimi el kitabı. Remzi Kitabevi, İstanbul. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. b.). Ankara: Seçkin Yayıncılık. Yörükoğlu, A. (2003). Çocuk ruh sağlığı. Özgür Yayınları, İstanbul.