The Relationship Between Psychological Empowerment and Adopted National Cultural Values: A Field Research in Istanbul Province

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 1, 124 - 140, 27.06.2020

Tuba Bıyıkbeyi , Mustafa Taşlıyan

https://doi.org/10.34137/jilses.540450

Öz

Psychological empowerment is a concept that consists four dimensions: meaning, ability, autonomous and influence. It depends on philosophy of work ownership for employees. The meaning is the value that an individual assigns to their own business; the ability is the belief of the individual in his capacity to do the work; the autonomous is the individual's ability to act autonomously in his work and the feeling of being can choose the methods and techniques to be used by the person; the impact is that the individual's work affects the overall outcome and that his or her existence feels important for the business they in. The components of the adopted national cultural values, mainly composed of four sub-dimensions are individualism-collectivism, power distance, avoidance of uncertainty and masculinity-femininity. The aim of this study is to investigate the relationship between the psychological empowerment perceptions and the adopted national cultural values of the bank call center employees in Istanbul. Data collected by surveying to 359 employees from three public banks. Data were analysed by frequency, correlation, Kruskal Wallis and cross table analysis. According to the findings, it was revealed that as the level of ability, increases, the power range of the employees’ decreases, increases in levels of avoidance of uncertainty and tendency towards collectivism. It also was revealed increase in autonomous level of employees; decrease in the tendency to avoidance of uncertainty and increase in power distances as the level of impact increases; increase in their abilities and tend to adopt more communitarian culture.

Anahtar Kelimeler

Psychological Empowerment, Culture, Adopted National Cultural Values

Psikolojik Güçlendirme İle Benimsenmiş Ulusal Kültürel Değerler Arasındaki İlişki: İstanbul İlinde Bir Alan Araştırması

Öz

Psikolojik güçlendirme anlam, yetenek, otonom ve etki olmak üzere dört boyuttan meydana gelen ve çalışanlara işi sahiplendirme felsefesine dayanan bir kavramdır. Anlam, bireyin kendi işine biçtiği değer; yetenek bireyin o işi yapabilmek için kendi kapasitesine olan inancı; otonom, bireyin yaptığı işte özerk davranabilmesi, kullanacağı yöntem ve teknikleri kendinin seçebilme hissi; etki ise bireyin yaptığı işin genel sonucu etkilediği ve varlığının, bulunduğu işletme için bir önem arz ettiğini hissetmesi olarak açıklanabilmektedir. Benimsenmiş ulusal kültürel değerlerin temel olarak dört alt boyutta toplanan bileşenleri, bireycilik- toplulukçuluk, güç mesafesi, belirsizlikten kaçınma ve erillik-dişilik şeklindedir. Bu çalışmanın amacı İstanbul ilinde bulunan banka çağrı merkezi çalışanlarının psikolojik güçlendirme algıları ile benimsenmiş ulusal kültürel değerleri arasındaki ilişkiyi incelemektedir. Bu amaçla üç kamu bankasından 359 çalışana anket uygulanarak veri toplanmıştır. Veriler, frekans, korelasyon, Kruskal Wallis ve çapraz tablo analizlerine tabi tutulmuştur. Elde edilen bulgulara göre, yetenek seviyesi arttıkça, çalışanların güç mesafesi aralıklarında azalma, belirsizlikten kaçınma seviyelerinde artma, toplulukçuluk anlayışına yatkınlık görülmüştür. Otonom düzeyi arttıkça çalışanların toplulukçuluk eğilimde artış; etki düzeyi arttıkça, belirsizlikten kaçınma eğilimlerinde azalış, güç mesafelerinde artış; yeteneklerinde artış ve daha toplulukçu kültürü benimseme eğiliminde oldukları görülmüştür. 

Anahtar Kelimeler

Psikolojik Güçlendirme, Kültür, benimsenmiş ulusal kültürel değerler

Kaynakça

• AYDOĞMUŞ, C., “2011. Kişilik Özellikleri İle İş Tatmini İlişkisi Üzerinde Psikolojik Güçlendirme ve Dönüşümcü Liderlik Algısının Etkileri”, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• BACHARACH, S., LAWLER, E., 1980. Power And Politics İn Organizations. San Francisco, CA: Jossey-Bass, 249s.
• BAL TAŞTAN, S.,2014. “Örgüt İklimi İle Örgütsel Adanmışlık Arasındaki İlişkide Psikolojik Güçlendirme Algısının Ara Değişken Olarak İncelenmesi ve Psikososyal Kaynakların Rolü: Kamu Kesim Çalışanları Üzerine Bir Araştırma”, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(1), ss.91-106.
• BAKAN, İ., ve BÜYÜKBEŞE, T., 2010. “Liderlik Türleri ve Güç Kaynaklarına İlişkin Mevcut-Gelecek Durum Karşılaştırması: Eğitim Kurumu Yöneticilerinin Algılarına Dayalı Bir Alan Araştırması”. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12(9), ss. 73-84.
• BANDURA, A., 1986. Social Foundations Of Thought And Action: Social Cognitive View, Prentice-Hall, 617s.
• BELL, N.E., STAW, B.M. 1989. ‘People as Sculptors versus Sculpture: The Roles of Personality and Personal Control in Organizations ’. In Arthur, M.B., Hall, D.T. and Lawrence, B.S. (eds) Handbook of Career Theory. New York: Cambridge University Press, pp. 232–51.
• CONGER, A, J., ve KANUNGO N, R., 1988. “The Empowerment Process: Integrating Theory and Practice”, Academy of Management Review, 13(3), ss. 471-482. https://www.jstor.org/stable/pdf/258093.pdf?refreqid=excelsior%3A360b47eeaa0921ea47f4a0efc6fc31a1.
• ÇALIŞKAN, C, S., 2011. “Çalışanların Psikolojik Güçlendirme Algıları Üzerinde İş Yeri Arkadaşlıkları ve Örgütsel İletişimin Etkisi”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(3), ss. 77-92.
• DECI, E, L., CONNEL, J, P., ve RYAN, R, M., 1989. Self-Determination in a Work Orgnization, Journal of Applied Psychology, 74(4), ss.580-590.
• DECI, E, L., ve RYAN, R, M., 1985. Intrinsic Motivation and Self-Determination in Human Behavior, Springer Science and Business Media, New York, 372s.
• DEMİRBİLEK, S., ve TÜRKAN Ö, U., 2008. “Çalışma Yaşamı Kalitesinin Artırılmasında Personel Güçlendirmenin Rolü”, “İş, Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 10(1) , ss. 47-67.
• DORFMAN, P, W., HOWELL, J, P., 1988. Dimension of National Culture and Effective Leadership Patterns: Hofstede Revisited, https://www.researchgate.net/publication/233894930, 15.08.2017.
• ERDEM F.S., 2009. “Liderin Güçlendirme Davranışı, Çalışanın Psikolojik Güçlendirme Algısı ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkilerin Kültürel Değişkenler Çerçevesinde İncelenmesi: Otomotiv Endüstrisinde Farklı Ülkelerde Faaliyet Gösteren Bir İşletmede Yapılan Değerlendirme”, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• GEGEZ, E., ARSLAN, M., CENGİZ, E. ve UYDACI, M., 2003. Uluslararası Pazarlama Çevresi, Der Yayınları, İstanbul, 296s.
• GUİRDHAM, M., 2005. Communicating Across Cultures at Work (2nd Edition). Palgrave Macmillan, 360s.
• GÜN, F., ve TURABİK, T.,, 2017, “Öğretim Elemanlarının Algılarına göre Psikolojik Güçlendirme ile Örgütsel Özdeşleşme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), ss. 886 – 905.
• GÜRBÜZ, E., 2014. “Çalışanlarda Örgüt Kültürü ve İş Performansı”, Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• HOFSTEDE, G., 1980a. Culture's Consequences: International Differences in Work Related Values, Sage Publication, Londra, 327s.
• HOFSTEDE, G., 2010. National Cultural Dimensions. Retrieved From http://geert-hofstede.com/national-culture.html., (10.01.2018).
• HOFSTEDE, G., 2011. “Dimensionalizing Cultures: The Hofstede Model in Context”, Online Reading in Psychology and Culture, 2(1), ss. 1-26, https://scholarworks.gvsu.edu/orpc/vol2/iss1/8/, (10.01.2018).
• KURT, B., 2009. “Örgüt Kültürünün Aile Şirketlerinin Kurumsallaşmasında Rolü”, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• LEE, M., ve KOH, J., 2001. “Is Empowerment Really A New Concept?” The International Journal of Human Resource Management, 12(4), ss. 684-695.
• LUTHANS, F., 1995. Organizational Behavior, 3. Ed., Mc. Graw Hill Publishing, New York, 656s.
• MOYA, M, J., HENKIN, A, B., 2006. “Exploring Associations Between Employee Empowerment And İnterpersonal Trust in Managers”, Journal of Management Development, 25(2), ss.101-117.
• PELİT, E., 2015. İşgören Güçlendirme ve İş Doyumu, Gece Kitaplığı Yayınları, 247s.
• SARGUT, S., 2001. Kültürler Arası Farklılaşma ve Yönetim, İmge Kitabevi, Ankara, 251s.
• SPREITZER, G, M., 1995. “Psychological Empowerment in the Workplace: Dimensions, Measurement and Validation”, Academy of Management Journal, 38(5), ss. 1442-1465.
• SPREITZER, G, M., 1997. Toward Common Ground İn Defining Empowerment. R.W. Woodman and W.A. Pasmore (Eds.). Research in Organizational Change and Development. Greenwich, Vol. 10, ss. 31-62.
• SRITE, M. ve KARAHANNA, E., 2006. “The Role of Espoused National Cultural Values in Technology Acceptance”, MIS Quarterly, 30(3), September 2006, 679-704.TAŞLIYAN, M., HARBALIOĞLU, M., HIRLAK, B., 2015. “Personel Güçlendirmenin Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi: Akademisyenler Üzerine Bir Araştırma”, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), ss. 313-334.
• THOMAS, K,W, ve VELTHOUSE, B, A., 1990. “Cognitive Elements of Empowerment: An Interpretive Model of Intrinsic Task Motivation”, Academy of Management Review, 15(4), ss. 666-681.
• WHETTEN, D., CAMERON, K., WOODS, M., 1996. Effective Empowerment and Delegation, Harper Collins Publishers, USA, 112s.