VERGİ USUL KANUNUNDA YER ALAN “İZAHA DAVET” KURUMUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ VE ÖNERİLER

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 1, 42 - 56, 01.06.2018

Doğan Bozdoğan , Cuma Çataloluk

Öz

Mükelleflerin vergiye gönüllü uyumu son dönemlerde üzerinde sıklıkla durulan bir konudur. Vergiye gönüllü uyum ile ilgili, vergisel yükümlülüklerin mükellefler tarafından zamanında ve eksiksiz olarak yerine getirilmesi şeklinde genel bir tanım yapılabilir. Mükelleflerin vergisel yükümlülüklerini tam anlamıyla yerine getirebilmesinde çeşitli faktörlerin engelleyici rol oynayabileceği açıktır. Dolayısıyla bu faktörler vergiye gönüllü uyumun önünde de bir engel teşkil etmektedir. Bununla birlikte mükelleflerin yükümlülüklerini tam ve eksiksiz olarak yerine getirebilmeleri için birçok uygulamaya da yer verilmektedir.

Vergi Usul Kanununda (VUK) yapılan düzenlemeler özellikle mükelleflerin vergiye gönüllü uyumlarını arttırma hedefi gütmektedir. Bu düzenlemelerden birisi de hiç şüphesiz ki “izaha davet” kurumudur. VUK’un 370. maddesi; “Vergi incelemesine başlanılmadan veya takdir komisyonuna sevk edilmeden önce verginin ziyaa uğradığına delalet eden emareler bulunduğuna dair yetkili merciler tarafından yapılmış ön tespitler hakkında tespit tarihine kadar ihbarda bulunulmamış olması kaydıyla mükellefler izaha davet edilebilir” şeklindedir. Yani mükellefe, idare tarafından, cezai bir işlem uygulanmadan önce bir söz hakkı verilmekte ve açıklama yapması istenmektedir. Yine mükellef izaha davet edildiğinde VUK’un 371 maddesinde yer alan pişmanlık müessesinden faydalanamamaktadır. Bu durum yine VUK’un 370. maddesinde; “Kendisine izaha davet yazısı tebliğ edilen mükellefler, davet konusu tespitle sınırlı olarak, bu Kanunun 371 inci maddesinde yer alan pişmanlık hükümlerinden yararlanamaz” şeklinde belirtilmiştir.

Bu çalışmada “izaha davet” kurumu, örnekler ve ilgili kanunlar ışığında açıklanmaya çalışılacak, söz konusu bu kurumun etkinliğinin artırılmasına ilişkin bir takım önerilerde bulunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

İzaha Davet, Vergi Usul Kanunu, Vergiye Gönüllü Uyum

ASSESSMENT OF THE “ INVITATION TO EXPLANATION ” INSTITUTION IN THE TAX PROCEDURE LAW AND RECOMMENDATIONS

Öz

Voluntary
compliance of taxpayers is a subject that has been frequently discussed
recently. A general definition of voluntary compliance with taxation is that
taxpayers fulfill their tax obligations on a timely and complete basis. It is
clear that various factors may play a role in preventing taxpayers from fully
fulfilling their tax obligations. Therefore, these factors constitute an
obstacle to voluntary harmony. However, there are many applications for
taxpayers to fulfill their obligations fully and completely.

Regulations
made in the Tax Procedure Law (VUK) aim to increase the voluntary compliance of
taxpayers in particular. One of these regulations is undoubtedly the
"invitation to explanation" organization. Article 370 of the VUK; "Taxpayers
may be invited to submit a preliminary determination made by the competent
authorities that there are indications that the taxpayer is present before the
tax inspection has been initiated or before being referred to the commission of
appreciation. In other words, the taxpayer is asked by the administration to
give a statement and make a statement before a criminal procedure is applied.
Again, when the taxpayer "invitation to explanation", he can not
benefit from the regret facility in article 371 of VUK. This is again in
Article 370 of the VUK; "Taxpayers who have been notified of the
"invitation to explanation" letter to him are not allowed to benefit
from the regret provisions contained in Article 371 of

this Law,
limited to the invitation."

In this
study, the "invitation to explanation" institution will be tried to
be explained in the light of examples and related laws, and a number of
suggestions will be made about increasing the efficiency of this institution.

 

Anahtar Kelimeler

Invitation to explanation, Tax Procedure Law, Voluntary Compliance

Kaynakça

• 1982 T.C. Anayasası.
• 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu, 04.01.1961.
• 482 Sayılı Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği, 25.07.2017.
• Biyan, Ö. (2016). İdari Aşamada Yeni Bir Çözüm Yolu: İzaha Davet”, Bilanço Dergisi (Bursa -SMMO), (162), 46-49.
• Buyrukoğlu, S. ve Toparlak, E. (2017). “Avantaj ve Dezavantajlarıyla İzaha Davet Müessesesi”, Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(1), 57-68.
• Candan, T. (2017), “Vergi Hukukunda Yeni Bir Müessese: İzaha Davet”, https://turgutcandan.com/2016/08/15/vergi-usul-hukukunda-yeni-bir-muessese-izaha-davet/, E.T. 17.01.2018.
• CBO Investers Series No.3, (2000). Individual Retirement Accounts and Keogh Plans: Portfolio Management Strategies Using Listed Options. Chicago Board Options Exchange: USA.
• Coşar, A. (2017), http://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/abbascosar/042/, E.T. 25.01.2018
• Çağan, N. (1982). Vergilendirme Yetkisi, İstanbul: Kazancı Hukuk Yayınları.
• Erkin, G. (2012). “Vergilendirme Yetkisinin Tabi Olduğu Anayasal İlkeler”, Ankara Barosu Dergisi, (3), 238-249.
• Internal Revenue Manual, https://www.irs.gov/pub/defa ult_path_no_value/guide_irsap_interim.pdf, E.T. 20.01.2018.
• Kahriman, H. (2016). Vergiye Gönüllü Uyum Çerçevesinde Türkiye’de Gelir İdaresinin Organizasyon Yapısı Üzerine Bir Değerlendirme. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, (1), 229-250.
• Karyağdı, N. (2006). Amerika Birleşik Devletleri Gelir İdaresi’nde Vergi İncelemesi, Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı: Ankara.
• Kumrulu, A. G. (1979). “Vergi Hukukunun Bir Kısım Anayasal Temelleri” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 36(1-4), 147-162.
• Rençber, A. (2017). “Vergi Hukukunda İzaha Davet Kurumu ve Kurumun Hukuki Değerlendirmesi”, Vergi Sorunları Dergisi, (352), 136-149.
• Sütçü, F. (2017), http://vergialgi.net/vergi/izaha-davet-muessesesi/, E.T. 25.01.2018
• Şener, E. (2001). Hukuk Sözlüğü, Seçkin Yayıncılık: Ankara.
• Tosuner, M. ve Arıkan Z. (2017), Vergi Usul Hukuku, Kanyılmaz Matbaası.
• Yavaşlar, Başaran F. (2017). “İzaha Davet-Saptanabilenler, Sorular ve Sorunlar-“, Vergi Dünyası Dergisi, (443), 6-14.
• Yetkiner, E. (2002). “A.B.D. Vergi İdaresince Kullanılan Beyanname Seçim ve Vergi İnceleme Yöntemleri”, Vergi Dünyası Dergisi, (250), 84-88.