VERİ ZARFLAMA ANALİZİ YAKLAŞIMINI KULLANARAK AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI HASTANELERİNİN (ADSH) VERİMLİLİK DEĞERLENDİRMESİ

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 2, 90 - 105, 24.11.2018

Yusuf Kıraç , Sevilay Kıraç

Öz

Ağız ve diş sağlığı, genel
sağlığın vazgeçilmez bir parçasıdır ve yaşam kalitesinin bir göstergesidir.
Ağız ve diş sağlığı ile genel sağlık durumu arasında iki yönlü bir ilişki
olduğu bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Diş ve dişi taşıyan dokuların
hastalıkları, ülkemizde olduğu gibi dünyanın hemen hemen bütün ülkelerinde en
sık rastlanan sağlık sorunlarıdır. Ayrıca bu hastalıklar ölümcül
olmadıklarından pek önemsenmemektedirler. Oysaki ağız ve diş sağlığı, genel
sağlığın bir bölümünü oluşturmakta ve diğer bazı özellikleriyle de önemli bir
halk sağlığı konusu olmaktadır(Yazıcıoğlu, 2006).

 

 Bu çalışmanın temel amacı, Sağlık Bakanlığına
bağlı 21 tane Ağız ve Diş Sağlığı Hastanelerinin karşılaştırmalı teknik
verimliliklerini Veri Zarflama Analizi -VZA (Data Envelopment Analysis-DEA)
tekniği ile değerlendirmek, verimli ve verimsiz ADSH’ lerinin girdi ve çıktı
düzeylerini incelemek, verimsiz olarak tanımlanan ADSH’ lerin verimli düzeye
çıkarılabilmesi için girdi ve çıktı düzeylerinin ne miktarda azaltılması ya da
artırılması gerektiğini belirlemektir.

Anahtar Kelimeler

Ağız ve Diş Sağlığı Hastaneleri, Kamu Sektöründe Etkinlik, Veri Zarflama Analizi (VZA).

EFFICIENCY EVALUATION OF ORAL AND DENTAL HEALTH HOSPITALS (ADSH) BY USING DATA ENVELOPMENT ANALYSIS APPROACH

Öz

Oral and dental health is an
indispensable part of general health and a sign of quality of life. It has been
scientifically proven that there is a two-way relationship between oral and
dental health and general health status. Diseases of tooth and female bearing
tissues are the most common health problems in almost all countries of the
world, as in our country. In addition, these diseases are not considered fatal
because they are not fatal. Oral and dental health constitutes a part of
general health, and with some other characteristics it is an important public
health issu.

The main objective of this study
is to evaluate the comparative technical efficiencies of 21 oral and dental
health hospitals affiliated to the Ministry of Health with Data Envelopment
Analysis (DEA) technique, to examine the input and output levels of productive
and inefficient ODHH’s, to determine how much the input and output levels
should be reduced or increased so that they can be reduced to efficient levels.

Anahtar Kelimeler

Oral and Dental Health Hospitals, Efficiency in The Public Sector, Data Envelopment Analysis (DEA).

Kaynakça

• Akal, Z. (1993). “İşletmelerde Performans Ölçüm Ve Denetimi: Çok Yönlü Performans Göstergeleri”, MPM Yayınları, No: 473.
• Alptekin, Z.C.(2007). Sağlık Kurumlarında Performans Yönetimi: İkinci Basamağa İlişkin Bir Uygulama, Dokuz Eylül Üniversitesi, SBE, YYLT, İzmir, s.89
• Anderson TR. (2004). Benchmarking in sports. In Cooper WW, Seiford LM, Zhu J, editors. Handbook on data envelopment analysis. US: Springer ;443-454.
• Banker, Rajiv D. (1984). “Estimation Of Returns To Scale Using Data Envolopment Analysis”, European Journal of Operational Research, 174(3): 62 – 84.
• Bakırcı, F. (2006). ”Üretimde Etkinlik ve Verimlilik Ölçümü Veri Zarflama Analizi Teori ve Uygulama” Atlas Yayınları, 250.
• Coskun E, Kose SD, Kose T. (2015). Clustering the oral and dental health centers in Turkey with data mining methods. Int J Bus Soc Sci ;6(8):46-56.
• Charnes, A., Cooper, W. W., Rhodes, E.,(1978), “Measuring the Efficiency of Decision Making Units”, European Journal of Operational Research, 2, 429–444.)
• Çağlar A. (2003). “Veri Zarflama Analizi ile Belediyelerin Etkinlik Ölçümü”, (Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü), Ankara.
• Depren, Ö. (2008). “Veri Zarflama Analizi ve Bir Uygulama”, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü), İstanbul.FDI World Dental Federation. (2014). Oral Health Worldwide a Report By FDI World Dental Federation. FDI: Switzerland.
• Fare, R and S. Grosskopf. (1996). Intertemporal Production Frontiers: With Dynamic DEA. London: Kluwer Academic Publishers.
• Güran, M.C (2005). Kamu Hizmetlerinde Performans Ölçümü: Türkiye’deki Kamu Üniversiteleri İçin Bir Performans Ölçümü Uygulaması. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Gülcü, A.; Coşkun, A. Yeşilyurt, C. Coşkun, S. Ve Esener, T., (2004), “Cumhuriyet Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi’nin Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Göreceli Etkinlik Analizi”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt.5, Sayı. 2, s. 87
• Gökalp, S., Güçiz Doğan, B. (2006) : Türkiye Ağız-Diş Sağlığı Profili, 2004. T.C. Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Basımevi.
• Kale, S .(2009) “Veri Zarflama Analizi İle Banka Şubelerinin Performansının Ölçülmesi”, Doktora tezi, Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 42-50.
• Kerr, C.A.; Glass, J.C.; McCallio,n M.G.; McKillop, D.G. (1999) “Best Practice Measures of Resource Utilization for Hospitals: A Useful Complement in Performance Assessment”. Public Administration 77(3):639–650.)
• Levitt, M.S.; Joyce, M.A.S. (1987) The Growth and Efficiency of Public Spending. Cambridge University Press, Cambridge.
• M. Günay. (2010). Üniversite Hastanelerinin 2008 Yılı Verimlilik ve Etkinlik Analizi, Cumhuriyet Üniversitesi, SBE, YYLT, Sivas.
• Martić M Novaković M, Baggia A.(2009). Data envelopment analysis-basic models and their utilization. Organizacija;42(2):37-43.
• Osman Şenol – Mehmet Gençtürk (2017). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Yıl: 2017/4, Sayı:29, s.265-286
• Olesen OB, Petersen NC.(2015). Facet Analysis in Data Envelopment Analysis. In Zhu J, Data envelopment analysis: a hand book of models and methods. USA: Springer; 145-190.
• Öner,N.(2010). “Sağlık Bakanlığına Bağlı Ağız ve Diş Sağlığı Kurumlarının Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile Performansının Değerlendirilmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Öztaş D, Demiralp KO, Güzeldemirci GB, et al (2016). Assessment of health manpower at oral and dental health centers in Turkey with regard to human resources and workload. International Refereed Academic Journal of Sports, Health & Medical Sciences;18:20-44.
• Ömürgönülşen, U. (2002). “Performance Measurement in the Public Sector: Rising Concern, Problems in Practice and Prospects”. Hacettepe Üniversitesi İİBF Dergisi 20(1):99–134
• Ömürgönülşen, U. (2003). ‘Achieving Three E’s in the Public Sector: Value for Money (VFM) Auditing’. Prof. Dr. Yüksel Koç Yalkın’a Armağan. A.Ü. SBF-TÜRMOB, Ankara, pp. 313–354.)
• Özdemir, Y. (2011). Türkiye’deki Ağız ve Diş Sağlığı Merkezlerinin Veri Zarflama Analizi İle Göreceli Teknik Verimliliklerinin Ölçülmesi, Hacettepe Üniversitesi, SBE, YYLT, Ankara.
• Ramirez Valdivia MT, Crowe TJ.(1997). Achieving hospital operating objectives in the light of patient preferences. International Journal of Health Care Quality Assurance; 10(5):208-212. http://dx.doi.org/10.1108/09526869710174249 (Erişim 02.06.2018)
• Şahin, İ.(1998). ‘’Sağlık Bakanlığı Hastanelerinin İllere Göre Karşılaştırmalı Verimlilik Analizi: Veri Zarflama Analizine Dayalı Bir Uygulama‘’, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tarım, A., (2001), Veri Zarflama Analizi: Matematiksel Programlama Tabanlı Göreli Etkinlik Ölçüm Yaklaşımı, Armağ[e-mail] (Erişim 02.06.2018)
• W.W.Cooper – L.M. Seiford – J. Zhu,(2011). Handbook on Data Envelopment Analysis, London, 2011, s.5-6
• WANG Qia, CUI Jin-Chuan, (2010). “A Resource Allocation Mode Based on DEA Models and Elasticity Analysis”, The Ninth International Symposium on Operations Research and Its Applications (ISORA’10) Chengdu-Jiuzhaigou, China, August 19–23.
• Yazıcıoglu B.(2015). Oral and dental health. In Guler C, Akın L, editors. Basic information on public health. Ankara: Hacettepe University Publications.
• Yoluk, M.(2010). “Hastane Performansının Veri Zarflama Analizi (VZA) Yöntemi İle Değerlendirilmesi”, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü), Ankara, sayfa 68.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığıhttp://www.kalkinma.gov.tr/Lists/Kalknma%20Planlar/Attachments/12/Onuncu%20Kalkınma%20Planı.pdf (Erişim 02.06.2018)
• Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Diş Tabibi Ve Eczacılar İçin Personel Dağılım Cetveli (17.08.2017)https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/11381,tkhkpdc18082017distabibiuzmandistabibieczacipdf.pdf?0 (Erişim 04.06.2018)
• Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Ataması Sınav Yolu İle Yapılan Sağlık Personeli İçin Personel Dağılım Cetveli(17.08.2017)https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/11382,tkhkpdc18082017atamasisinavyoluileyapilansaglikpersonelipdf.pdf?0 (Erişim 04.06.2018)
• Türk Diş Hekimleri Birliği http://www.tdb.org.tr/icerik_goster.php?Id=2819 (Erişim 02.06.2018)
• Kamu Hastaneleri İstatistik Raporu – 2017https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/21853,kamu-hastaneleri-istatistik-raporu--2017pdf.pdf?0 (Erişim 04.06.2018)