Kredi Kartı Seçimine Yönelik Bir Karar Modeli ve Uygulama: Analitik Hiyerarşi Prosesi(AHP)-ELECTREYöntemi

Yıl 2013, Cilt: 4 Sayı: 1, 77 - 106, 01.12.2013

Kenan Orçanlı Abdulkadir Özdemir

Öz

Günlük hayatımızda çok önemli bir yere sahip olan bireysel bankacılık işlevlerinden birisi de
kredi kartlarıdır. Kredi kartları kullanılarak yapılan ödemelerin güvenilir, kolay ve hızlı bir
şekilde yapılması, bu kartların kullanımını artırmıştır. Bankalar hızla gelişen kredi kartı
pazarında söz sahibi olmak için sıkı bir rekabet içine girmişlerdir. Ortaya çıkan bu rekabet
sonucu farklı faydalar sunan birçok kredi kartları ortaya çıkmıştır. Bu gelişmeler neticesinde,
tüketiciler piyasada bulunan kredi kartlarını seçme ve fayda maksimizasyonunu en iyi nasıl
sağlayacakları konularında tereddütler yaşamaktadırlar. Bu çalışmada, kredi kartları ile ilgili
tüketicilerin tereddütlerini ortadan kaldırmak, seçimin nasıl yapılabileceğine yönelik bir örnek
oluşturmak ve Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ile ELECTRE (Elimination and Choice
Translating Reality English) yöntemlerinin bir arada kullanılmasına dayanan bir yaklaşım
ortaya koymak amaçlanmıştır.Bu yaklaşımda, belirlenen kriterlerinağırlıklandırılmasında
AHP yöntemi (ikili karşılaştırma), alternatiflerin ağırlıklandırılmış kriterlere göre
sıralanmasında ise ELECTRE II yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın tüketicilere ve bu hizmeti
sunan kuruluşlara yararlı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kredi Kartı, ELECTRE, Çok Kriterli Karar Verme, 365 AVM.

A Decision Model for the Selection of Credit Cards and Application Analytic Hierarchy Process (AHP)–ELECTRE Method

Öz

One of the functions of individual banking which has a crucial effect on ourdaily life is credit
cards. Since use of credit cards in payments are safe, easy and fast, this has fuelled the use of
these cards. Banks have entered into hard competition with each other to be powerful in
rapidly improving credit card market. Following this, lots of credit cards which provide
different benefits have been appeared. In the light of these developments, the consumers have
some doubts to choose the best credit card and how to provide the best utility maximization.
The aim of this study to eliminate the doubts of consumers, to set an example regarding how
to make selection and make an approach to use both ELECTRE (Elimination and Choice
Translating Reality English) and AHP (Analytical Hierarchy Process) methods together. In
this approach, while AHP is used for weighting the determined criteria (by binary
comparison), ELECTRE II is applied to sort the alternatives according to weighted criteria.
This study is thought to be useful for consumers and organizations which offer this service.

Anahtar Kelimeler

Credit Card, ELECTRE, Multi-Criteria Decision Making, 365 AVM.

Kaynakça

• Altunışık, R., Mert, K. (2001). Tüketicilerin Alışveriş Merkezlerindeki Davranışları Üzerine Bir Saha Çalışması: Tüketiciler Kontrolü Yitiriyor mu?, 6. Ulusal Pazarlama Kongresi, s. 145-152, Erzurum.
• Atıcı, B.,Ulucan, A. (2009). Enerji Projelerinin Değerlendirilmesi Sürecinde Çok Kriterli Karar Verme Yaklaşımları Ve Türkiye Uygulamaları, Hacettepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 27, Sayı 1.
• Bouri, A., Martel, J.M., Chabchoub, H., (2002). A Multi-criterion Approach for Selecting Attractive Portfolio.Journal of Multi-Criteria Decision Analysis, C. 11, 269–277.
• Çağıl, G. (2011) 2008 Küresel Kriz Sürecinde Türk Bankacılık Sektörünün Finansal Performansının ELECTRE yöntemi ile analizi, Finans Yazıları, Sayı: 93
• Çemrek, F. (2001). Tüketici Tercihinin Belirlenmesinde Kullanılan Konjoint Analizi ve Kredi Kartı Tipi Tercihine ilişkin Bir Uygulama, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Çınar, Y.(2004).Çok Nitelikli Karar Verme Ve Bankaların Mali Performanslarının Değerlendirilmesi Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dağdeviren, M.,Erarslan, E. (2008). PROMETHEE Sıralama Yöntemiyle Tedarikçi Seçimi. Gazi Üniversitesi Mimarlık Mühendislik Fakültesi Dergisi, Cilt 23, No 1.
• David, L., Duckstein, L. (1976). Multicriterion Ranking of Alternative Long- Range Water Resources Systems, Water Resources Bulletin, 12(4): 731-754.
• Durukan, T., Elibol, H., Özhavzalı, M. (2005). Kredi Kartlarındaki Taksit Uygulamasının Tüketicinin Harcama Alışkanlıkları Üzerindeki Etkisini Ölçmeye Yönelik Bir Araştırma: Kırıkkale İli Örneği, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13: 143-153.
• Ertuğrul, İ., Karakaşoğlu, F. (2010). Electre ve Bulanık AHP Yöntemleri ile Bir İşletme İçin Bilgisayar Seçimi, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(2): 23-41.
• Figueira, J., Mousseau, V., Roy B. (2005). Electre Methods, in: Multiple Criteria Decision Analysis: State of the Art Surveys, J. Figueria, S.,Greco, M. Ehrgott) (eds.), Boston, Springer, 133-162.
• Gökçen, G., Kaya, F. (2009). Bireysel Kredi Kartı Tercihlerine Etki Eden Faktörlerin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma, Bankacılar Dergisi, 70: 3–17.
• Karamustafa, K., Biçkes, D.M.(2003). Kredi Kartı Sahip ve kullanıcılarının Kredi Kartı Kullanımlarını Değerlendirmeye Yönelik Bir Araştırma: Nevşehir Örneği”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15: 91-113.
• Keeney, R.L., Nair, K. (1977). Selecting Nuclear Power Plant Sites in the Pasific Northwest Using Decision Analysis, in D.E. Bell, R.L. Keeney& H. Raiffa (Eds.) Conflicting Objectives in Decisions, Wiley, New York, 298-322.
• Kılıç, S.B. (2006). Türk Bankacılık Sistemi İçin Çok Kriterli Karar Alma Analizine Dayalı Bir Erken Uyarı Modelinin Tahmini, ODTU Gelişme Dergisi, 33(1): 117-154.
• Kırım, A. (2001). Strateji ve Bire-bir Pazarlama CRM, Sistem Yayıncılık, 3. Baskı, İstanbul,
• Kurtuluş, K., Nasır, S. (2006). Consumer Behavior of Credit Card Users in an Emerging Market, 6th Global Conference on Business & Economics, Gutman Conference Center, USA,
• Lhoas, J. (1977). Multi-Criteria DecisionAid Applications to the Selection of the Routefor a Pipe-Line, in Roubens (Ed.), Advances in Operations Research, North-Holland, Amsterdam, 265-273.
• Nijkamp, P., Van Delft, A.(1977). Multicriteria analysis and regional decision making, TheHague, TheNetherlands: Martinus Njhoff.
• Oktay, E., Kızıltan, A., Küçükali, A., Alkan, Ö. (2011). Kredi Kartı Sahipliğinde Etkili olan Sosyo-ekonomik Faktörlerin Analizi: Atatürk Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Bir Uygulama. Eser Ofset Matbaacılık, Erzurum.
• Örücü, E. (2003). Kredi kartı Kullanımının Tüketici Davranışları Üzerine Olan Etkisinin Kamu Çalışanları Açısından İncelenmesi: (Manisa Orman İşletmesi Çalışanları Örneği), Mevzuat Dergisi, Sayı: 68.
• Özen, Ü. (2003). Firma-Müşteri Boyutuyla E-Ticaret: Internet Kullanıcılarının Elektronik Alışveriş Davranışları, Aktif Yayınevi, İstanbul.
• Patır, S., Tetik, N. (2009). Kriz Döneminde Kredi Kartlarının Tercihine Etki Eden Faktörlerin Belirlenmesi: Malatya Örneği. (Erişim Tarihi:05.06.2012, http://web.inonu.edu.tr/~ozal.congress/pdf/29.pdf)
• Roy, B., Bouyssou, D. (1986). Comparison of Two Decision-Aid Models Appliedto a Nuclear Power Plant Siting Example, European Journal of Operational Research, 25(2): 200-216.
• Roy, B. (1971). Problemsand Methods with Multiple Objective Functions, Mathematical Programming, 1: 239-266.
• Saaty, T. (1980). The Analytic Hierarchy Process, USA: McGraw-Hill International Book Company.
• Scarelli, A., Narula, S.C. (2002). A Multicriteria Assignment Problem, Journal of Multicriteria Decision Analysis, 11: 65-74.
• Baysal, G., Tecim, V. (2006). Katı Atık Depolama Sahası Uygunluk Analizinin Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) Tabanlı Çok Kriterli Karar Yöntemleri İle Uygulaması, 4. Coğrafi Bilgi Sistemleri Bilişim Günleri, Fatih Üniversitesi, İstanbul.
• Tektaş, A., Hortaçsu, A. (2003). Karar Vermede Etkinliği Artıran Bir Yöntem: Analitik Hiyerarşi Süreci Ve Mağaza Seçimine Uygulanması, İktisat, İşletme ve Finans Dergisi,18: 209.
• Torlak, Ö. (2002). Kredi Kartı Kullanımının Satınalma Alışkanlıklarına Etkileri Üzerine Eskişehir'de Bir Araştırma, Yönetim/İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Dergisi, 13(41): 67-78
• Triantaphyllou, E. (2000). Multi – Criteria Decision Making Methods: A Comparative Study, Kluwer Academic Publishers, USA.
• Uludağ, İ., Arıcan, E. (2000). Finansal Hizmetler Ekonomisi, 2. Baskı Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul.
• Voogd, H. (1983). Multicriteria evaluation for urban and regional planning. Pion, London
• Yılmaz, E. (2000), Türkiye’de Kredi Kartı Uygulaması ve Ekonomik Etkileri, İstanbul.
• Yılmaz, V., Çatalbaş, G.K., Çelik, H.E. (2009). Kredi Kartı Kullanma Niyetini Etkileyen Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modeliyle Araştırılması. Bankacılar Dergisi, Sayı 68.
• Zhou, P., Ang, B.W., Poh, K.L.(2006). Decision Analysis in Energyand Environmental Modeling: an Update, Energy, 31: 2604–2622.